Hz. Hamza kimdir?

569 veya 570 yıllarında Mekke'de doğan Hz. Hamza, Peygamber Efendimizin amcasıydı. Annesi ise Hz. Âmine'nin amcasının kızı olan Hâle bint Vüheyb'di. Hz. Peygamber ve Hz. Hamza, amca-yeğen olmanın yanı sıra Ebû Leheb'in câriyesi Süveybe'den süt emdikleri için Hz. Peygamber ile sütkardeşi, aynı zamanda çocukluk ve gençlik yıllarında arkadaş ve dosttular. Hz. Hamza rivayete göre 612 veya 616 yılında Müslüman oldu. Rivayete göre Ebû Cehil ve adamları, Hz. Peygamber'e hakaret ettiklerine şahit olan Abdullah b. Cüd'ân'ın cariyesi, av dönüşü Kâbe'yi tavaf etmekte olan Hamza'ya gördüklerini anlattı. Büyük bir öfkeye kapılan Hamza elindeki yay ile Ebu Cehil'i yaraladı ve 'İşte ben de Muhammed'in dinini benimsiyorum, cesareti olan varsa gelsin dövüşelim' diyerek İslâmiyet'i kabul ettiğini ilân etti. Hz. Hamza'nın İslam dinini benimsemesiyle Müslümanların güçleri arttı. Bu durum müşriklerin Müslümanlar aleyhine gerçekleştirmek istedikleri cüretkâr teşebbüslerini bir kere daha gözden geçirmelerine sebep oldu. Diğer taraftan Allah Rasûlü de Ebû Tâlib'in ardından, başka bir amcasının destek ve himayesiyle Mekke'de tebliğ faaliyetlerini daha bir güven ve cesaretle gerçekleştirme imkanı buldu. Hicretten sonra Medine'ye sığınan Müslümanları tehdit eden Kureyşlileri vazgeçirmek için onları ticaret yollarında sıkıştırmak üzere seriyyeler düzenleyen Resûl-i Ekrem, bu seriyyelerin ilki olduğu rivayet edilen Sîfülbahr seferinde Hz. Hamza'yı kumandan tayin etti. Hz. Hamza otuz kişilik bir müfreze ile aralarında Ebû Cehil'in de bulunduğu yaklaşık 300 kişilik bir süvari birliğince korunan Kureyş kervanını kontrol altında tutmak ve gerektiğinde baskın düzenlemek amacıyla sefere çıktı. Taraflar, Medine'nin batısında Kızıldeniz sahillerine yakın bir yerde Cüheynelilerin yaşadığı bölgede karşılaştılar. Çarpışma Cüheyne kabilesinden Mecd b. Amr'ın gayretiyle önlendi. Ebvâ ve Zül'uşeyre seferlerine ve Kaynuka Gazvesi'ne de iştirak eden Hz. Hamza bu seferlerde Resûl-i Ekrem'in sancağını taşımıştır. Bedir Savaşı'nın en önde gelen kahramanlarından olan Hz. Hamza, büyük bir cesaretle savaşarak teke tek vuruşmak için ortaya çıkanlardan Şeybe b. Rebîa'yı öldürdü ve Ebû Süfyân b. Harb'in karısı Hind'in babası Utbe b. Rebîa'nın öldürülmesine yardımcı oldu. Bu yüzden Hz. Hamza'dan intikam almaya çalışan müşrikler, Cübeyr b. Mut'im'in Habeş asıllı kölesi Vahşî b. Harb'e Uhud Gazvesi'nde Hamza'yı öldürdüğü takdirde azat edileceğine dair söz verdiler. Hz. Hamza'nın ciğerini çiğneyeceğini ve organlarından yapacağı gerdanlığı boğazına takarak Mekke'ye döneceğini söyleyen Hind ise bütün takılarına ilaveten 10 altın vereceğini vaat etti. Uhud Savaşı'nda Hz. Peygamber'in talimatını dinlemeyip yerlerini terk eden okçuların sebebiyet verdiği bozgun esnasında Allah Rasûlü'nü düşmanın saldırısına karşı kahramanca savunan az sayıdaki kişiden biri de Hz. Hamza'ydı. Hz. Hamza, Uhud Gazvesi'nde Hz. Peygamber'in uyarısına rağmen okçuların yerlerini terk etmesi yüzünden İslâm ordusu bozguna uğrayınca, 'Ben Allah ve Resulünün aslanıyım. Allah'ım! Ebû Süfyân ile adamlarının yaptıkları kötülüklerden sana sığınırım. Müslümanların yanlış hareketlerinden dolayı da senden af dilerim' diyerek düşmanla çarpışmaya devam etti. Bir taşın arkasında gizlenip, Hz. Hamza'nın vuruşmasını gizlice seyreden Vahşi, daha sonra Hz. Hamza'nın kendisinin bulunduğu yere yaklaştığını görünce mızrağını fırlatarak onu şehit etti. Vahşi'nin Hz. Hamza'nın ciğerini çıkarıp Hind'e götürmesinden sonra düşman askerleri, başta Hamza olmak üzere babası müşrik olan Hanzale b. Ebû Âmir dışında bütün şehitlerin burunlarını, kulaklarını ve diğer organlarını keserek iplere dizip savaşa katılan kadınların boyunlarına gerdanlık diye taktılar ve Mekke'ye o şekilde girmelerini sağladılar. Resûl-i Ekrem Hz. Hamza'yı bu durumda görünce çok üzüldü, ağladı ve şöyle dedi: 'Hiç kimse senin kadar musibete uğramamıştır ve uğramayacaktır. Beni bunun kadar öfkelendiren bir şey olmamıştır. Ey Resûlullah'ın amcası! Ey Allah ve Resulünün aslanı Hamza! Allah sana rahmet etsin. İyi bilirim ki sen hısım ve akrabalık haklarını gözetir, daima hayırlı işler yapardın. Eğer yas tutmak gerekseydi sana yas tutardım.' Hz. Peygamber, Hz. Hamza'yı görmek isteyen kız kardeşi Safiyye'ye engel olmaya çalıştıysa da Safiyye kardeşinin bu musibete Allah yolunda uğradığını, Allah yolunda bundan daha beterine de razı olacağını ve sevabı O'ndan bekleyeceğini söyleyerek ısrar etti fakat Hamza'nın cenazesini görünce göz yaşlarını tutamadı. Peygamber Efendimiz, Hamza'nın Allah ve Resulünün aslanı, şehitlerin efendisi olduğunu söyleyerek halası Safiyye ile kızı Fâtıma'yı teskin etti ve şehitlerin ölmeyip cennette yaşadıklarını belirttikten sonra bu esnada nâzil olan, 'Allah yolunda öldürülenleri sakın ölü zannetmeyin. Bilakis onlar diridirler. Allah'ın kendi lutuf ve kereminden kendilerine verdikleriyle sevinçli bir halde rableri yanında rızıklara mazhar olmaktadırlar. Arkalarından gelecek ve henüz kendilerine katılmamış olan şehid kardeşleri için de hiçbir keder ve korkunun bulunmadığı müjdesinin sevincini duymaktadırlar' (Âl-i İmrân 3/169-170) meâlindeki âyet-i kerîmeyi okudu. Hz. Hamza'nın cenaze namazını Peygamber Efendimiz kıldırdı; arkasından da diğer şehitlerin namazı kılındı. Şehitler yıkanmadan kendi elbiseleriyle ikişer üçer Uhud'da toprağa verildi. Hamza'nın kabrini Ebû Bekir, Ömer, Ali ve Zübeyr kazdılar ve Resûlullah ile birlikte defnettiler. Hamza, kız kardeşinin oğlu Abdullah b. Cahş ile aynı kabre konuldu. Gazi ve şehitlerin pîri olan Hz. Hamza, İslâmiyet uğruna kendi hayatını hiçe sayıp savaşın bütün tekniklerini kullanmış, o günün gazileri ve daha sonra hak yolunda savaşacak bütün gaziler için cesaret ve kahramanlık örneği olmuştu. Hz. Hamza, Resûl-i Ekrem'in çok sevip saydığı, maddî ve manevi desteklerine mazhar olmuştu. Hz. Hamza'nın türbesinin Abbâsî Halifesi Nâsır-Lidînillâh'ın annesi tarafından yaptırıldığı rivayet edilir. Türbenin yanına daha sonraki dönemlerde mescit ve kütüphane yapılmış, Osmanlılar zamanında buranın bakımına itina gösterilmişti. Bölgenin yönetimi Osmanlıların elinden çıktıktan sonra türbe ve çevresindeki bütün yapılar yıkılmıştı. Genelde kahramanlık ve cesareti ile İslam'a ve Müslümanlara yardım eden Hz. Hamza ilmî faaliyetlerle meşgul olamamış, zaten ömrü de buna vefa etmemiştir. Dolayısıyla onun çok hadis rivayetlerine tesadüf edilmez. Hz. Hamza'nın, Hz. Peygamber'den, 'Allah'ım! Senden İsm-i Âzamın ve rızayı ekberin hürmetine istekte bulunuyorum' şeklinde bir rivayette bulunduğu kaynaklarda zikredilir.