Hz. Lokman kimdir? Hz. Lokman'ın oğluna verdiği öğütler...

Hz. Lokman, Kur'an-ı Kerim'de örnek gösterilen ve hayırla yâd edilen salih bir zattır. 🗓📌➡ Yüce Allah'ın kendisine hikmet; yani ʺderin bilgi ve anlayış yeteneği bahşettiği' Hz. Lokman (as), yüce kitabımızda oğluna verdiği nasihatler ile anılır. ➡ Hz. Lokman'a dair rivayetler, bazen aynı ismi taşıyan kişilerle karıştırılır. Gerçekte biri Kur'an'da belirtilen ve kendisine hikmet verilen Lokmanü'l-hakim (Lokman Hekim), diğeri ise Arap şiirinde Lokman bin Ad olarak tanınan iki farklı kişidir. ➡ Hz. Lokman'ın Hz. Eyyüb'ün kız kardeşinin veya teyzesinin oğlu olduğu rivayet edilir. İlk İslam tarihçisi Vakidi'ye göre Hz. İsa ile Peygamber Efendimizin (sav) dönemleri arasında Eyle ve Medyen taraflarında yaşadı, İsrailoğullarına kadılık yaptı. ➡ Hz. Lokman'ın mesleği hakkında da farklı görüşler bulunur. Kadılık, terzilik, çobanlık, marangozluk bunlar arasında yer alır. Tarsus ya da Filistin'de Remle şehrinde gömülü olduğu düşünülür. 📚 VAKİDİ KİMDİR? İlk İslam tarihçisi Vakidi, 747 yılında Medine'de doğdu. 7. ve 8. yüzyıllarda İslam dünyasında yaygın olan ilimlerle ilgili sahîfe, cüz, risâle gibi eserleri derledi. Hakkında yazılan eserlere göre vefat ettikten sonra geriye iki hizmetçisine gece gündüz istinsah ettirdiği 600 sandık dolusu kitap bırakmıştır. Hz. Eyyûb kimdir? ➡ Rivayete göre Ad kavmi, günahkarlıkları ve peygamberlerini dinlememeleri yüzünden kuraklıkla cezalandırılınca bu felaketten sadece Hud ve ona inananlarla yağmur duası için Mekke'ye giden, aralarında Lokman'ın da bulunduğu bir heyet kurtuldu. ➡ İkinci Ad kavminin çekirdeğini oluşturan bu topluluk, yeni bir kuraklıktan korktuğu için başlarına geçen Lokman ile Sebe bölgesine göç etti. Me'rib Su Seddi diye bilinen baraj, Lokman tarafından inşa edildi. Kur'an-ı Kerim'de adı geçen helak edilmiş 5 kavim Hz. Lokman'ın peygamber mi yoksa veli mi olduğu ihtilaflıdır. İslam âlimlerinin çoğu peygamber olmadığı fakat Allah'ın onu bilgi ve hikmetle şereflendirdiği salih bir zat olduğu görüşündedir. ➡ Hz. Lokman'ın hayatı hakkında, kaynaklarda birbirinden farklı rivayetler yer alır. Bunlardan birine göre Hz. Davud (as) döneminde yetişti ve ondan ilim öğrendi. Davud aleyhisselam peygamber olunca da yardımcısı oldu. Muhaddis (hadis öğrenip rivayet eden) İbn İshak'a göre Hz. Lokman bin yıl yaşadı. ➡ Davud aleyhisselamın Hz. Lokman'a 'Ne mutlu sana ey Lokman! Sana, hikmet verilmiş ve senden, belâ, geri çevrilmiştir!' dediği rivayet edilir. (Hakim Tirmizi Nevadiru'l Usul, s.112) 📚 İBN İSHAK KİMDİR? Siyer müellifi ve muhaddis İbn İshak, yaşadığı dönemde 'emîrü'l-mü'minîn' unvanıyla anılırdı. İbn İshak özellikle anlattığı konuların hadislerle irtibatını çok iyi kurmuş, bazen şahsî görüşlerini de ekleyerek birçok rivayeti birleştirip bütünleştirmeyi başarmıştır. Hz. Lokman'ın adı Kur'an-ı Kerim'de aynı isimli surede iki kez geçer. 'Lokman oğluna öğüt verirken ona şöyle dedi: Sevgili oğlum! Allah'a ortak koşma; çünkü O'na ortak koşmak kesinlikle çok büyük bir haksızlıktır.' (Lokman suresi, 13. ayet) ➡ Hz. Lokman'ın öğütleri genellikle 'sevgili oğlum, ey yavrucuğum' hitabıyla başlar. Bu anne-babaların öğüt verirken sözlerinin yumuşak olması ve evlatlarının gönlüne hitap edilmesi gerektiğini gösterir. ➡ Hz. Lokman bir baba şefkatiyle evladına ilk olarak tevhid inancını öğretir. Her şeyi yoktan var eden ve yeryüzünü nimetlerle donatan Allah'a şirk koşmamasını öğütler. Fikriyat Kur'an-ı Kerim uygulamasından Lokman suresi 'Lokman, 'Sevgili oğlum' (dedi), 'Yaptığın iş bir hardal tanesi ağırlığında bile olsa, bir kayanın içinde saklansa veya göklerde yahut yerin dibinde bulunsa yine de Allah onu açığa çıkarır. Kuşkusuz Allah her şeyi bütün gizlilikleriyle bilir, O her şeyden haberdardır.' (Lokman suresi, 16. ayet) ➡ Hz. Lokman, kendisine verilen hikmetle, yapılan en küçük ve gizli işten yüce Allah'ın haberdar olduğunu söyler. Bundan dolayı insan her an, yaptığı işin hesabının sorulacağı bilinciyle hareket etmelidir. Fikriyat Kur'an-ı Kerim uygulamasından Lokman suresi 'Yavrucuğum! Namazı kıl, iyiliği emret, kötülükten vazgeçirmeye çalış, başına gelenlere sabret. İşte bunlar, kararlılık gösterilmesi gereken önemli işlerdir.' (Lokman suresi, 17. ayet) ➡ Hz. Lokman, oğluna kulluk görevlerini, namaz kılma, 'iyi olanı emredip kötü olana karşı koyma' ve sabretme gibi bir müminde olması gereken üç önemli hasleti hatırlatır. Fikriyat Kur'an-ı Kerim uygulamasından Lokman suresi 'Küçümseyerek insanlardan yüz çevirme ve yeryüzünde böbürlenerek yürüme. Zira Allah, kendini beğenmiş övünüp duran kimseleri asla sevmez.' (Lokman suresi, 18. ayet) ➡ Hz. Lokman, olumlu davranışların yanı sıra yapılmaması gerekenleri de anlatır. Özellikle kendini beğenmişlerin, başka insanları aşağılayan kimselerin Allah'ın sevgisinden mahrum kalacakları uyarısında bulunur. Fikriyat Kur'an-ı Kerim uygulamasından Lokman suresi 'Yürüyüşünde ölçülü ol, sesini yükseltme; çünkü seslerin en çirkini eşeğin anırmasıdır.' (Lokman suresi, 19. ayet) ➡ Hz. Lokman, oğluna kaçınılması gereken davranışları göstermektedir. Kur'an-ı Kerim'de geçen bu öğütlerde özellikle kendini beğenmişlerin, aşağılayıcı tutumlarından seçilmiş olması ve bunların Allah sevgisinden mahrum kalacakları uyarısında bulunulması, İslam'ın insan onuruna verdiği değeri yansıtır. Fikriyat Kur'an-ı Kerim uygulamasından Lokman suresi 'Ey oğul! Takvayı kendin için kârlı bir ticaret olarak kabul et. Çünkü böyle ticaretler sonsuz kazançlar temin eder.' ➡ Lokman aleyhisselamın Kur'an-ı Kerim'de geçen öğütlerine, tefsir kitaplarında genişletilerek yer verildi. ➡ Takva, nefsani arzuları zayıflatmak ve yüce Allah ile dostluğun tesisini sağlamaktır. Bu güzel haslet, Allah'a yakınlık ve ebedi vuslat kapısıdır. Bundan dolayı Hz. Lokman, oğlunun takva sahibi olmasını ister. Hicri birinci asırda tefsir faaliyetleri 'Ey oğul! Tövbeyi geciktirme. Çünkü ölüm ansızın geliverir.' ➡ Tövbe, günah işleyen insanın kurtuluş ve Allah'a sığınma kapısıdır. Bu kapıya muhtaç olmayan hiç kimse yoktur. Tövbe etmek, hem Allah ve Peygamber Efendimize (sav) itaattir hem de günahlardan kurtuluştur. Aksi takdirde insan kendisine zulmetmiş olur. ✨#HzLokman, yüce Allah'ın kendisine hikmetler bahşettiği salih bir zattır. Hikmetli sözler ile gönüllere şifa vermesinden dolayı Lokmanü'l-hakim olarak da bilinir. https://t.co/K7v5VMNKfO — Fikriyat (@fikriyatcom) February 25, 2021 'Ey oğul! Âlimlerin meclisinde bulun. Hikmet ehlinin sohbetlerini dinle. Çünkü Allah kuru toprağı yağmurla nasıl canlandırırsa, ölmüş kalpleri de hikmetli sözlerle öyle diriltir.' ➡ Peygamber Efendimiz (sav) ilmin önemi ve âlimler hakkında şöyle buyurur: 'Kim ilim tahsil etmek için bir yola koyulursa, Allah onun cennet yollarından bir yolda yürütür. Şüphesiz, melekler -yaptığından hoşnut oldukları için- ilim talebesine kanatlarını gerip sererler. Ve hiç şüphesiz göklerde ve yerde bulunanlarla suda bulunan balıklar âlimler için istiğfar (kusurlarının affı için dua) ederler. Bir alimin, abid (ibadet ehli) olana karşı üstünlüğü, Bedir/dolunay gecesindeki Ay'ın diğer yıldızlara olan üstünlüğü gibidir. Şu bir hakikattir ki, âlimler peygamberlerin varisleridir. Peygamberler ise, dinar ve dirhemi (altın-gümüş) değil, ilim miras bırakırlar. Bu sebeple, kim ilimden pay alırsa, gerçekten büyük bir pay almış olur.' (İbn Hanbel, hno:21715; el-Camiu's-Sağir, hno: 11243) ➡ Âlimler, ilim sahibi, sözleri ve davranışlarıyla insanları eğiten önemli zatlardır. Bundan dolayı onların etrafında bulunmak insanların gönüllerini, kuru toprakta bir tohumun yeşermesi gibi canlandırır. Peygamber Efendimizin hadislerine ulaşmak için tıklayın 'Ey oğul! Allah, yalancının yüz suyunu kurutur, hayâ duygusunu giderir. Ahlâksız kimsenin de sıkıntısı hiç eksik olmaz.' ➡ Yalan söylemek haramdır ve münafıklık alametlerinden biridir. Yalan, insan vicdanını tahrip eden, kendisine ve topluma saygısını yok eden çirkin bir davranıştır. Bundan dolayı da Müslümanlar ruhi bir hastalık olarak adlandırılan bu hasletten kaçınmalıdır. 'Ey oğul! Katılacağın meclisleri kendin ara bul. Allah'ın anıldığı meclisleri bulunca hemen oturuver. Çünkü âlim isen ilmin artar, cahil isen yeni bir şeyi öğrenmiş olursun. Oraya inen rahmetten sen de payını alırsın. Allah'ın anılmadığı meclislere hiç katılma. Çünkü âlim de olsan, cahil de olsan zarar görürsün. Ayrıca oraya inecek olan İlâhî gazaptan sen de nasibini alırsın.' ➡ Müslümanlar yaşamın her anında Allah'ı hatırında tutarak, kulluğunun bilincinde olmalıdır. Müminin Cenab-ı Hakk'ı anması, kalbin gıdası ve kurtuluş vesilesidir. Nitekim ayet-i kerimede de; 'Bilesiniz ki gönüller ancak Allah'ı zikrederek huzura kavuşur.' buyrulmaktadır. Zikir ile ilgili hadisler 'Ey oğul! Her işinde ilim ve tecrübe sahibi kimselerle istişare et, onların fikrini almaya çalış.' ➡ İnsan, aldığı kararlar ile hem kendisini hem de toplumu etkilemektedir. Bundan dolayı da herhangi bir karar almadan önce ilim sahibi birine danışmak ve makul öneriler almak kişiye güven verir. Kur'an-ı Kerim'de müminin üstün vasıfları anlatılırken onların, işlerini aralarında istişare ederek yürüttüklerinin altı çizilmiştir. İstişare, Müslümanların hem birbirlerine karşı sevgi ve saygılarının artmasını hem de birlik ve beraberlik ortamının oluşmasını sağlar. 'Ey oğul! Dünya dipsiz bir denizdir. Onda niceleri boğulmuştur. Bunun için takvadan bir gemi edin. İçine imanı yükle. Tevekkül yelkeniyle açıl. Ancak bu şekilde selâmetle yol alır, sahile çıkarsın.' ➡ İnsan, doğumundan ölümüne kadar yüce Allah'ın sunduğu nimetlerden faydalanır. Fakat müminler dünya hayatının nimetlerine kapılıp gitmemelidir. Nitekim Peygamber Efendimiz (sav) bir hadis-i şerifinde şöyle buyurur: 'Kim kalbini tamamen dünya sevgisine kaptırırsa, üç şeye müptela olur: Yorgunluğu bitmeyen çırpınma, ne kadar kazansa doymayan hırs, tamah, bitmeyen emel ve arzu.' ➡ Kim nefsin arzularından kendini arındırarak imanını yoldaş edinirse selamete kavuşur. 'Ey oğul! Nice ağır yükler taşıdım. Fakat kötü komşu kadar ağır bir yüke rastlamadım. Nice acılar tattım, fakat fakirlikten daha şiddetli bir acı tatmadım.' ➡ İnsanın ailesinden sonra en yakın sosyal çevresi komşulardır. İyi komşu, zor günlerde birbirine destek olup sıkıntı ve kederin göğüslenmesini, sevincin paylaşılmasını sağlar. Bundan dolayı da sosyal yapıyı güçlendirir. Kötü komşu ilişkileri de sürekli rahatsızlık, güvensizlik ve yalnızlık hissi uyandırır. 'Ey oğul! Dünyaya geldin geleli ahirete doğru yol alıyorsun. Bunun için ahiret yurdu, sana dünya yurdundan daha yakındır.' ➡ Dünya insanların geçici yurdudur. Nitekim Peygamber Efendimiz (sav) de kıyametin yakınlığı hakkında şöyle buyurur: 'Ben ve kıyamet şu iki parmağım gibiyiz.' Allah Resulü (sav) bu cümleyi kullanırken bitişik iki parmağını işaret ederdi. Bununla kıyametin yakınlığını haber verirdi. ➡ İnsanın bu dünyadaki varlığının sebebi kulluktur. Ölüm dünya hayatının sonu, ahiret hayatının başlangıcıdır. 'Ey oğul! Bir cemaatin bulunduğu yere gittiğin vakit, önce onlara İslam'ın okunu at, yani selâm ver. Sonra bir köşeye otur, onları konuşuyor halde görmedikçe sen de konuşma. Şayet Allah'ın zikrine dalacak olurlarsa sen de onlara katıl. Fakat başka bir söze geçerlerse oradan ayrıl.' ➡ İslam'ın Müslümanlar arasında kurmak istediği muhabbete aracı olan güzel davranışlardan biri de selamlaşmaktır. Peygamber Efendimiz bir hadisinde selamlaşmak ile ilgili olarak; 'İnsanların Allah nezdinde en hayırlısı, önce selam verenleridir.' buyurmuştur. İslam'da kardeşlik hakkında 40 hadis 'Ey oğul! Cahil kimselerle dostluk kurma. Çünkü onunla dost olursan, kendi yaptıklarını senin hoş karşıladığını sanar.' ➡ Cahillik iyi ile kötüyü birbirinden ayıramama, yapılan fenalık için asla pişmanlık duymama, hayra sağır, gerçeğe dilsiz olmaktır. Bu da İslam'ın öngördüğü kardeşliğin önünde engeldir. Nitekim müminler arasında yardımlaşmanın, dostluğun, şefkat ve merhametin gelişip güçlenmesi, yaygın hale gelmesi hem teşvik edilir hem de emredilir. 'Ey oğul! Allah'tan hakkıyla kork. Kalbinin bozuk olduğunu bildiğin halde başkalarının sana saygı göstermesi için takva ehli olduğunu ihsas ettirme.' ➡ Müslümanlar, Allah'tan O'nu sevdiği ve saydığı için korkar. Yüce Yaradan'ın sevgisinden mahrum kalmamak için korkar. 'Ey oğul! Konuşurken sözü fazla dağıtma. Aksi takdirde şerefine zarar gelir. Konuşurken başkalarını utandırma. Kaş göz işareti yapma. Güzel ve lâtif sözleri duymaya çalış. Fazla hayrete düşme. Sözün tekrarlanmasını isteme. İnsanları güldürecek ve kendini maskara edecek sözlerden sakın.' ➡ Konuşma, Allah'ın insanlara verdiği nimetlerdendir. Bu durum onu diğer canlılardan da ayırmaktadır. Bu önemli nimet de rastgele kullanılmamalı, belirli ölçüler dairesinde hareket edilmelidir. Konuşma adabı ile ilgili hadisler 'Ey oğul! Kayaları uzaklara taşımak, ahmak adama laf anlatmaktan daha kolaydır.' 'Ey oğul! Cahili vasıta olarak kullanmaktan, işini gördürmekten uzak dur. Şayet akıllı birisini bulamazsan kendi işini kendin gör.' Fikriyat podcast uygulamasında yer alan Dr. Kamil Yaşaroğlu'nun sunumuyla 'Ey oğul! Sofrana takva ehli müminleri davet et.' Fikriyat e-kitap uygulamasında yer alan Riyazü's Salihin'e

Hz. Lokman kimdir? Hz. Lokman'ın oğluna verdiği öğütler...

HZ. LOKMAN KİMDİR?