İmam Gazali'nin kaleminden Dilin Afetleri

📚 Bilmiş ol ki; dilin tehlikesi büyüktür. Kurtuluş ancak sükûttadır. İMAM GAZALİ 📚 Bilmiş ol ki, senin hâllerinin en güzeli; anlattığımız gıybet, nemime, yalan, mira, cidal ve benzeri sözlerden korunarak, sana ve başkalarına zararı olmayan sözleri konuşmandır. İMAM GAZALİ 📚 Birinci âfet, lüzumsuz şeyler üzerinde durmak, ikinci âfet ise fazla konuşmaktır. İMAM GAZALİ 📚 Boş sözlerle uğraşan kimse, bâtıla düşmekten emin olamaz, insanların ekserisi, lâf etmekten zevk almak maksadıyla toplanır ama insanlar hakkında dedikodu yapmaktan ve bâtıla dalmaktan emin olamazlar. İMAM GAZALİ 📚 Dilini salıverip, dizginlerine sâhip olmayanı, şeytân her sâhada oynatır. İMAM GAZALİ 📚 Lanet, ister insân, ister hayvan ve ister nebatata olsun, mezmûmdur. İMAM GAZALİ 📚 Dilin kendisi küçük olmakla beraber gerek tâat ve gerek isyanı büyüktür. İMAM GAZALİ 📚 Bilmiş ol ki; gıybet edene vâcib olan, pişmân olup kendi hâline acımak suretiyle tevbe etmek ve bu sûretle Allah katındaki mes'ûliyetten kurtulmaktır. İMAM GAZALİ 📚 Gıybet, duyduğu zaman, insanın hoşuna gitmeyecek olan bir kusûrunu gıyâbında söylemektir. İMAM GAZALİ 📚 Dil ve zahirî âzalarla gıybet harâm olduğu gibi, kalb ile ve içden yapılan gıybet de haramdır. Buna 'su'-i zan' (kötü zan) derler. İMAM GAZALİ 📚 Suhriyenin mânası, adamı hiçe saymak, ihanet ve tahkirdir, insanları güldürecek şekilde kusur ve noksanlarına dokunmaktır. Bu da işini, sözünü hikâye ve taklîd etmek suretiyle olduğu gibi; bâzan da işaret ve imâ ile olur. Istihzâ ettiği kimse meclisde ise buna gıybet denmezse de yine gıybet mânası kendisinde vardır. İMAM GAZALİ 📚 Dil, va'detmekle yarışır takat umumiyetle inşânın nefsi verilen sözde durmaz. O zaman, verdiği sözde durmamak olur. Bu ise nifak alâmetidir. İMAM GAZALİ 📚 Övmek de bâzı yerde zemmetmek gibi yasaktır. Zemmetmenin, adamın gizli hâllerini açığa çıkarma ve gıybet olduğunu yukarıda anlattık. Övmenin de altı âfeti vardır. Bunların dördü övende ikisi de övülendedir. İMAM GAZALİ 📚 Ağzı eğip bükerek seci' ve kafiye yapmak, edebiyat yapacağım diye yapmacık hareketlerde bulunmak, maksadına imâ ve ta'rız yolu ile varmak şeklinde konuşmalardır. Bütün bu yapmacık hareketler, mevzûya girmeden lüzumsuz mukaddimeler ve mezmûm olan şeylerdir. İMAM GAZALİ 📚 Böyle iki hasım ile ayrı ayrı karşılaşıp da her iki tarafın arzûlarına göre söz konuşmayanlar da pek azdır. Bu davranış, nifakın tâ kendisidir. İMAM GAZALİ 📚 Ashâb-ı kiram, güler yüzle karşılaşır, ayrıldıkları zaman da birbirlerini çekiştirmezler ve bu davranışı en büyük ibâdet ve bunun aksini de nifak alâmeti kabul ederlerdi. İMAM GAZALİ 📚 Başkasına eziyet, dostların hakkına ihanet olduğu için sırrı açıklamak yasaktır. İMAM GAZALİ 📚 Bilmiş ol ki: Nemime demek, umûmiyetle birinin aleyhinde konuşulan sözü ona ulaştırmak demektir. İMAM GAZALİ 📚 İş, söz, işaret, ima, huzûrunda, gıyabında, yazı ve hareket ile her ne ile olursa olsun, maksadı ifade etti mi gıybete dâhil ve hepsi haramdır. İMAM GAZALİ 📚 Bir kimsenin utandığı bir kusuru varsa, o kusurunu açıkça anmadansa, 'şikâyet ettiğim' bir husus diyen bir ifade ile anmak daha muvafık düşer. Aksi ise fuhş-i kelâmdır. Hepsi de dilin âfetlerindendir. İMAM GAZALİ