İmam Gazali'nin kaleminden: Kalbin sırları ve faziletleri

🔹 Şunu bil ki! Kalbin misali, bir kalenin misali gibidir. Şeytan o kaleye girip ele geçirmeye çalışan düşmandır. İmam Gazali 🔹 Şeytanın insan kalbine giriş yaptığı kapılardan biri de avam tabakasını eğitimlerinin ve derinliklerinin olmadığı Allah'ın zatı ve sıfatları hakkında ve akıllarının ermediği meselelerde konuşmaya sevk etmektir. İmam Gazali 🔹 İlimden maksat, hakikatin kalbe ulaşmasıdır. İmam Gazali 🔹 Akıl ordusu zayıflarsa şeytanın ordusu hücuma geçer. İmam Gazali 🔹 İnsanları karalamak, onların kusurları ile meşgul olmak insan tabiatında bulunan hayvanî sıfatlardandır. İmam Gazali 🔹 İnsanların ahmaklık konusunda en önde olanı kendi aklının en güçlü olduğuna inancı olanıdır. İmam Gazali 🔹 İnsanların akıl bakımından en sağlamı da kendi nefislerini itham eden ve âlimlere en çok soru soranlardır. İmam Gazali 🔹 Şeytanın tuzaklarından biri, şerri hayır maskesi ile sunmaktır. Bunu ayırt edebilmek zordur. İnsanların çoğu onunla helak olur. İmam Gazali 🔹 İtikat ve mezhepler hakkında şeytanın tuzakları sayılamayacak kadar çoktur. İmam Gazali 🔹 Bilginin kalbe ulaşmasına ilim denir. İmam Gazali 🔹 İnsan öfkelendiği zaman şeytan bu kişi ile çocuğun topaçla oynadığı gibi oynar. İmam Gazali 🔹 Şeytanın kalbe giriş yaptığı büyük kapılardan bir diğeri de mezhep taassubu, heva ve arzular, hasımlara kin tutmak, onları küçümsemek ve hor görmektir. İmam Gazali 🔹 Kişi düşmanının silahını sormalıdır ki nefsini ondan koruyabilsin. İmam Gazali 🔹 İlmin mekânı kalptir. İmam Gazali 🔹 Âlim, eşyanın hakikatinin hulul etmiş olduğu kalp demektir. Malum, eşyanın hakikatlerinin kendisidir. İlim ise eşyanın hakikatinin aynaya yansımasıdır. İmam Gazali 🔹 Hakikatte Allah'a itaat eden, kalptir. Organlara yayılan ibadetler onun nurudur. Allah'a isyan edip kafa tutan da kalptir. İmam Gazali 🔹 Mertebelerin en üstünü, nübüvvet mertebesidir. İmam Gazali 🔹 İnsan, kalbini tanıdığı zaman nefsini tanır, nefsini tanıdığı zaman da Rabbini tanır; kalbini tanımazsa nefsini tanımaz, nefsini tanımazsa da Rabbini tanımaz. İmam Gazali 🔹 Kalp; Allah'ın dışındaki şeylerden beri olursa Allah katında makbul, Allah'ın dışındaki şeylerle meşgul olursa Allah'tan uzak olur. İmam Gazali 🔹 Kişi, öncelikle dünyadan tamamen ilgi ve alakayı kesmeli, kalbi dünyadan temizlemeli; gayretini insanlardan, maldan, çocuktan, vatandan, ilimden, velayetten ve mevki-makamdan uzak tutmalıdır. İmam Gazali 🔹 İnsanın tüm mahlûkata üstün olmasını sağlayan şeref ve fazileti, Allah'ı (cc) bilme (marifet) kabiliyetidir. Dünyadaki ziyneti, kemali ve şerefi bu marifeti sayesinde olduğu gibi, ahirette de bu marifet onun hazırlığı ve azığıdır. İmam Gazali 🔹 Bir adam Hasan-ı Basri'ye, 'Ey Ebu Said! Şeytan uyur mu?' diye sorunca Hasan-ı Basri tebessüm ederek, 'Uyusaydı biz de rahatlardık.' dedi. İmam Gazali 🔹 Şeytanın senin kalbine yoğun saldırıları genelde namazda olur. İmam Gazali 🔹 Kim Allah için yaşarsa Allah da o kişiyle beraber olur. İmam Gazali 🔹 Demek ki nefsine ve öfkesine kulluk eden kişi bu yönüyle şeytana kulluk etmiş demektir. İmam Gazali 🔹 Sehli Tüsteri ise şöyle demiştir: 'Kalp ve gönlün misali, Arş ve Kürsü'nün misali gibidir.' İmam Gazali 🔹 Kişinin cennetteki makamının genişliği; marifetinin genişliği ve Allah'ın zat ve sıfatlarından kalbine tecelli eden miktarınca olacaktır. İmam Gazali 🔹 Eğer kişi basiret gözüyle ve insafla bakarsa ömrü boyunca nefsi ve şehveti için koşuşturduğunu görür. İşte bu, zulmün zirvesidir. İmam Gazali 🔹 Mahlûkatın çoğunun kalpleri, kalpteki acayip hallerinden veya kalplerinin yapısından dolayı cahil kalmıştır. İmam Gazali 🔹 Sen ancak sana ulaşabileni idrak edebilirsin. İmam Gazali 🔹 Öfke, aklı helak eder. İmam Gazali 🔹 Allah bir kalbe hükmettiği zaman o kalbe rahmet akıtır ve onu nur ile aydınlatır. İmam Gazali 🔹 Kur'an ve sünnetten bahsedildiği zaman murat edilen, insanın eşyanın hakikatini anlaması ve kavramasıdır. İmam Gazali 🔹 Çünkü heva şeytanın merası ve tarlasıdır. İmam Gazali 🔹 Şeytandan bir anlığına veya bir saatliğine uzaklaşmak mümkündür. Ancak ömür boyu uzaklaşmak gerçekten çok zor, hatta varlık âleminde bu imkânsızdır. İmam Gazali 🔹 Günahlar ne zaman yığılırsa kalp mühürlenir. Bu durumda kalp hakkı idrak etmeye, dinin güzelliklerini anlamaya karşı kör bir hâle gelir, ahiret işlerini basit görür, dünyayı gözünde büyütür ve tüm gayretini dünyaya yöneltir. İmam Gazali 🔹 Hasta bir insan tedavi edilmediği takdirde yediği yemekten zarar görür. Kalp hastalıkları da bunun gibidir. Onun tedavisi ancak şeriattan istifade edilen ilaçlarla mümkün olur. İmam Gazali 🔹 Kalbini tanımayan, başka şeyleri hiç tanımaz. İnsanların çoğu kalplerini ve nefislerini tanıma hususunda cahildir. İmam Gazali 🔹 Zira Allah'ın ilmi sonsuzdur. İmam Gazali 🔹 Şehvetler insanoğlunun etine ve kanına karıştığı gibi şeytanın hükmü de onun etine ve kanına sirayet eder ve onun kalbini her taraftan kuşatır. İmam Gazali