İmam Gazali'nin kitabı Cevahiru'l Kur'an

📍 Ey uğraş olarak Kur'ân ile meşgul olan, ancak bu hususta gevşek davranıp Kur'ân'ın sadece zâhirî mânâlarını ve lafızlarını hızlıca kapan kişi! Sen nereye kadar okyanusun sahilinde gözün kapalı dolaşarak Kur'ân'ın harikulâde ahvâlinden gâfil olacaksın? İmam Gazali 📍 Kur'ân'ın sırları, tertemiz özü ve yüce hedefleri, kulları Cebbar-ı Â'la'ya, dünya ve âhiretin, yerlerin, göklerin ve ikisinin arasındakilerin, yeraltındaki her şeyin Rabbine bir çağrıdır. İmam Gazali 📍 Dünya Allah'a yürüyenlerin menzillerinden bir menzildir. Beden ise binektir. Kim yol için hazırlık yapmaktan ve bineğe binmekten gâfil olursa, o zaman yolculuğu tamamlayamaz. İmam Gazali 📍 Allah, bu âlemin özüdür. Buradan aşağı âlemleri bilim ve hikmetle ve adaletle yönetir. Ancak Allah hiçbir şeye istinat etmez. Arş ve diğer bütün âlemler, Ona dayanır. Bütün nesneler kendisinin belirtisi olan, sınırsız, sonsuz Allah'ın yarattığıdır. İmam Gazali 📍 Şunu bil ki; işaret ettiğimiz hakikatlerin sırları, cevherleri ve sadefleri vardır. Bu sadefe ulaşanların bazıları başka bir sadefe daha rastlar. Bazıları bu sadefi çatlatır ve incileri görür. Kur'ân cevherlerinin sadefleri de böyledir İmam Gazali 📍 Kur'ân'ı tefekkür etmek, onun bütününden detayına vâsıl olmayı sağlar. Zira Kur'ân, sahili olmayan ummandır. İmam Gazali 📍 Saydığımız ve saymadığımız bu ilimlerin başlangıcı Kur'ân'dan bağımsız değildir. Bu ilimlerin tümü de Allah'ın mârifet denizi olan tek denizden beslenmiş ve ondan nasiplenmiştir. Bu da ef'al denizidir. İmam Gazali 📍 En yüce ve en değerli ilim mârifetullah ilmidir. Diğer ilimler mârifetullah için murat edilir; ancak mârifetullah diğer ilimler için murat edilmez. İmam Gazali 📍 Senin kavrayış ufkunun taşıyabileceği her şeyi Kur'ân-ı Kerim sana, sanki sen uykunda rûhunla Levh-i Mahfuz'u okuyormuşsun gibi haber vererek tâbire ihtiyaç duyulan biçimine uygun bir şekilde misal getiriyor. İmam Gazali 📍 Eğer basiret nûru seni Âyete'l Kürsi ile borç âyetlerinin arasını, İhlâs sûresi ile Tebbet sûresinin arasını ayırt etmeye sevk etmemişse; senin nefsin ayetler arasında farkın olduğu hususunda ürkmüş olsa da en azından sen risaletin sâhibi olan Allah'ın Rasûlü'nü taklit et! Zira kendisine Kur'an indirilen kişi O'dur. Ondan gelen rivayetler bazı ayetlerin bazılarından daha faziletli, bazı sureleri okumanın diğerlerini okumaktan daha çok sevap kazandırdığına işaret etmektedir. İmam Gazali 📍 Devamlılık Allah'ı zikretmede, muhalefet ise Allah ile meşgul olmaya engel olan işlere karşı olmalıdır. İşte bu, Allah'a hicret etmektir. İmam Gazali 📍 Kur'ân'ın zâhirî yönleri, gördüğümüz radikal grupların çoğuna karışık gelmiş ve o radikal gruplar bunlara itiraz etmiş ve dil uzatmışlardır. Böylece itiraz ettikleri şeylerin zıttı olan şeyler kendi hayal dünyalarında teşekkül etmiş ve dindeki itikatlarının aslı bâtıl olmuş olur. Bu durum onlarda haşri ve neşri, cenneti ve cehennemi, öldükten sonra Allah'ın huzuruna çıkma gibi hususları batınî olarak inkâra sevk eder. İmam Gazali 📍 Eğer sen yeryüzünün bir dili ve yaşamı olduğunu zannetmediysen bunları anlayamazsın. İmam Gazali 📍 Sen bu dünya hayatında yaşadığın sürece uyuyan birisin! Uyanman ise ölümünden sonra olacaktır. O anda hak ve hakikatleri müşahede etmeye ehil olacak ve bunlarla yüzleşeceksin. Ölmeden önce ise hakikatleri soyut şeylerin misallerle izah edilmesi dışında taşıyamazsın. Sonra sen bakışının hislere karşı donuk olması sebebiyle bu hislerin sadece hayalden ibaret olduğu zannına kapılır ve kendi ruhundan gâfil olduğun gibi, ervah âleminden de gâfil olursun! İmam Gazali 📍 Tabir, tevilin yerini tutar. Bu nedenle biz diyoruz ki; müfessir sadefin etrafında dolaşır. İmam Gazali 📍 Lübab ilminin en yüksek tabakası, önemli ilimlerin temelleri ve alt yapılarıdır. En şereflisi ise Allah'ı ve âhiret gününü bilmektir. Çünkü bu ilim gaye ilmidir. İmam Gazali 📍 Cennetteki nimetlerin en yücesi Cemallullah'ın lezzetidir. İmam Gazali 📍 Allah'a yönelmek ise ancak Onu zikretmeye devam etmekle, başkasından da yüz çevirmekle olur. Yani hevâya muhalefet etmekle, dünyevî sıkıntı ve çilelerden arınmakla, kalbi tüm bunlardan temizlemekle gerçekleşir. İmam Gazali 📍 Şunu bil ki; Allah'ın ef'alinin çoğunu ve en değerli olanlarını mahlûkatın ekserisi bilmez! Zira onların idrakleri görünen ve hissedilebilen somut ve müşahhas âlemlerle sınırlıdır. İmam Gazali 📍 Onun sınırları araştırmak ve incelemekle aşılamaz. İmam Gazali