İslam uygarlığında mimarlık hakkında bilinmesi gereken gerçekler

Kuzey Afrika ile İspanya'da bulunan Müslüman mimarisine genellikle mimarisine genellikle Mağribi mimarisi denir. Müslümanların yönetimindeki İspanya ve Sicilya da başlayan mimari gelişmeler, bin yıl sonra Avrupa'nın kalanına yayılmıştır. İspanya'daki büyük Kurtuba Cami'nin İslami mimari özellikleri, Avrupa mimarisine ilham kaynağı olmuştur. İslam mimarisinde yaşanan gelişim ve yeniliklerin yayılmasını, Müslüman topraklarından geçen gezginler, bilimi insanları sağlamıştır. Hatta bunların bazıları Müslüman mimarları ve sanatkârları kendi topraklarına götürmüştür. Kubbeler, kuleler ve avlular, atmosfer ve muhteşem bir kudret hissi verirdi. Avrupa kiliselerindeki gül pencereler, sekizinci yüzyıldaki İslam sarayında yapılmış olan dairesel pencerelerden esinlenerek yapılmış olabilir. Mimar Sinan, hayatına sıradan bir marangoz olarak başlamış ve üç Osmanlı sultanına 477'den fazla bina tasarımı yapmıştır. Sinan'ın tasarımları, mimarlık ve peyzaj arasındaki uyumun önemini vurgulamıştır. İstanbul'un yedi tepesinden birini taçlandırmakta olan Süleymaniye Camii, Mimar Sinan'ın en bilinen eserlerinden biridir. Süleymaniye Cami'nin özellikleri, Mimar Sinan'ın ilk ekolojik mimar olabileceğini göstermektedir. Caminin içinde yanan mum ve kandillerin dumanı, havaya karışmadan önce bir filtre odasından geçerdi. Sonra bu dumandan toplanan is, kitap kurtlarını ve böcekleri uzak tutma özelliğine sahip olan bir mürekkep yapımında kullanılırdı. Mimar Sinan, kubbeleri daha büyük ve daha yüksek hale getirmenin bir yolunu bulmuştur. Osmanlıların yönetimi altında yapılan kubbeler, tüm bir camiyi kaplayacak kadar genişti. Müslümanlar için kubbe, gök kubbeyi sembolize ediyordu. Minare kelimesi, İslam'ın yaydığı ışığı sembolize eden ve deniz feneri anlamına gelen Arapçadaki manarah kelimesinden gelmektedir. Mimar Sinan, Edirne'deki Selimiye Camii'ni o kadar sağlam yapmıştır ki, 1570'li yıllardan beri tüm depremlere dayanmıştır. Müslümanlar geometri ve statik bilgileri sayesinde, at nalı, sivri, kesişen ve kaş kemer dahil, çok ayıda kemerler geliştirdiler. Mimarlar, açık alanları daha da genişletmek ve ağır yükleri taşımak için kemerler kullanmışlardır. Müslümanların kemerlere verdikleri önem, Arapça bir atasözü olan 'kemer asla uyumaz' sözlerinde yansıtılmıştır. Daha geniş bir alan duygusu veren at nalı şeklindeki kemer, temel bir kemerin üstü genişletilerek oluşturulmuş halidir. İngiltere'de Mağribi Kemer olarak bilinen bu kemer, Kraliçe Victoria'nın zamanında popüler olmuştur. Bir kemerin üst kısmını sivrilten Müslüman mimarlar, 11'inci yüzyılın başlarında Sicilya yoluyla Avrupa'ya ulaşan sivri kemerleri yaratmışlardır. Müslüman Hindistan'da geliştirilen kaş kemer, kemer yayı birbirine bakan iki S şeklinden oluşur. Avrupa'da gotik kemer olarak bilinen kaş kemer, batıdaki kiliselerde çok sayıda görülebilir. Müslüman mimarlar tonoz kemerli tavanları, büyük, daha yüksek ve süslü yapmanın yollarını bulmuşlardır. Bir mukarnasın veya sarkıt tonozun, peteğe benzeyen kubbesi vardır. Müslüman mimarlar hurma ağacı dallarının zarif eğrisini taklit ederek kendi tasarımlarında kullanılmışlardır. Hindistan'daki Taç Mahal, dünyanın en ünlü ve en çok ziyaret edilen İslam mimarisinin örneklerinden birisidir. Tüm bu mimari buluşları bir çatı altında görmek istiyorsanız, İspanya Kurtuba'daki Ulu Camii ziyaret edebilirsiniz.