İslam'da emanet mefhumu

◼ Hız kavramının merkezde olduğu bir hayat içinde var olduğumuz için insanlar olarak zaman zaman hakikati ve onu hatırlatan kavramları unutuyoruz. ◼ İslami düşüncenin merkezinde yer alan kavramlardan olan emanet, güven anlamına geldiği gibi daha çok birine bir müddet teslim edilen şey olarak biliniyor. İSLAMİ TERİMLER SÖZLÜĞÜ Biz emaneti göklere, yerküreye ve dağlara teklif ettik, ama onlar bunu yüklenmek istemediler, ondan korktular ve onu insan yüklendi. Kuşkusuz insan çok zalim, çok bilgisizdir. Ahzâb Suresi 72. Ayet Ahzâb Suresi 72. Ayeti dinlemek ve okumak için tıklayın Ahzâb Suresi 72. Ayet Tefsiri ◼ Âyeti bazı tefsirciler hakiki mânasıyla alarak 'Allah'ın ezelde, göklere, yere ve dağlara şuur verdiğini, emaneti almayı onlara teklif ettiğini, onların bundan çekinerek yüklenmek istemediklerini, sonra insana teklif ettiğini, insanın ise tabiatı itibariyle bilgisiz ve neyi nereye koyacağı konusunda genellikle başarısız olduğu için, başka bir deyişle dağlar taşlar kadar bile düşünemediği, bilemediği için emaneti yüklendiğini' söylemiş, böyle anlamışlardır. Ancak bizim tercihimiz burada bir temsilî anlatımın söz konusu olduğudur. Anlatılmak istenen şudur: Emanet, ilk bakışta insandan daha büyük, güçlü ve dayanıklı gibi görülen göklerin, yerin ve dağların taşıyamayacağı kadar ağır ve önemlidir. Bu ağırlık ve önemdeki emaneti insan yüklenmiştir. Çünkü o, bir yandan bunu yüklenecek kabiliyet ve yetenektedir ama öte yandan neyi yüklendiğinin farkında değildir, onu hakkıyla taşımada başarılı olamamaktadır. TEFSİRİN TAMAMINI OKUMAK İÇİN TIKLAYIN ◼ Emanet kavramı Kur'an-ı Kerim'de farklı ayetlerde geçer. Emanet ayetlerde güveni boşa çıkarmamak, riayet etmek, bırakılana sahip çıkmak gibi anlamları kapsar. ◼ Emanet; göklerin, dağların, yerin kabul etmediği, sorumluluk almak istemediği, çekindiği bir yüktür. İnsanın bu yükü sırtlaması da kabiliyetleriyle alakalı bir husustur. İÇİMİZDEKİ KURTÇUK: HIRS ◼ Bu hakikat bizlere emaneti sahiplenecek olan insanlığın cehaletten uzak, sorumluluğun farkında, şuur sahibi olması gerektiğini hatırlatıyor. ◼ Emanet sorumluluğu hakkıyla korunduğu, hakkı teslim edildiği müddetçe kulu Allah Teala'ya yakınlaştırır. Aksi taktirde ise kaybedenlerden olunur. ◼ Yerine getirildiğinde, hakkı verildiğinde insanlığı kurtuluşa götürebileceği gibi terk edildiğinde, gerekli ehemmiyet gösterilmediğinde de mahvına sebep olabilecek olan emanet nedir? ◼ Kur'an-ı Kerim tefsirlerinde geçtiğine göre emanet kavramı ana hatlarıyla Allah Teala'nın insanlardan istediği farzların yerine getirilmesi, kötülüklerden uzak durulması yani Hak Teala'nın bizden istediği bir yaşama tutunmaktır. HUZURLU TOPLUMUN TEMELİ: NEZAKET Resulullah (SAV) buyurdu: 'Münafığın alâmeti üçtür: Konuştuğunda yalan söyler, kendisine bir şey emanet edildiğinde ihanet eder, söz verdiği zaman sözünde durmaz.' (Buhari, Vesaya 8 - Müslim, İman 107) ◼ Emanet o kadar önemli bir kavramdır ki Resulullah Efendimiz (SAV) emanete ihaneti, münafıklık alameti olarak zikreder. Kaybedenlerden olmamak için emanete sıkı sıkıya sarılmamız gerekir. Allah size, emanetleri mutlaka ehline vermenizi ve insanlar arasında hükmettiğiniz zaman adaletle hükmetmenizi emreder. Allah size ne güzel öğütler veriyor. Şüphesiz Allah her şeyi işitmekte, her şeyi görmektedir. Nisâ Suresi 58. Ayet Nisâ Suresi 58. Ayeti dinlemek ve okumak çin tıklayın Nisâ Suresi 58. Ayet Tefsiri ◼ Hz. Peygamber Mekke'yi fethedince burada Kureyş kabilesinin çeşitli ailelerinde bulunan bazı selâhiyet ve vazifeleri yeniden düzenlemiş, bir kısmını kaldırmıştı. Kaldırmadığı hizmetler arasında Mescid-i Harâm ve çevresinin hizmetiyle su işleri vardı. Birinci hizmet Abdüddâroğulları adına Osman b. Talha'da, ikinci hizmet ise Hâşimoğulları'ndan –aynı zamanda Hz. Peygamber'in amcası olan– Abbas'ta idi. Hz. Peygamber, vazifelerle ilgili yeni bir düzenleme yapmak üzere Kâbe'nin anahtarını Osman'dan almıştı, amcası Abbas bu hizmetin de kendisine verilmesini talep etti. Bunun üzerine emanet âyeti geldi ve anahtar yine Osman b. Talha'ya teslim edildi (Müslim, 'Hac', 390). TEFSİRİN TAMAMINI OKUMAK İÇİN TIKLAYIN ◼ Emanete sahip çıkmak ne denli önemliyse emaneti sahibine vermek de aynı şekilde önemlidir. Nisa Suresi 58. ayette Allah Teala bu hususa dikkat çeker. ◼ Toplumda 'emin' sıfatıyla tanınan biri olmanın, ehil olarak anılmanın yolu emanet kavramı ile Hak Teala'nın rızası dahilinde bir ilişki kurabilmekten geçer. Resulullah (SAV) buyurdu: 'Müslüman, diğer Müslümanların elinden ve dilinden güvende olduğu kimsedir. Mümin de insanların can ve malları konusunda kendisinden emin oldukları kimsedir.' (Tirmizi, İman 12) ◼ Bir Müslüman olarak emanet şuuruna sahip olmak sadece nesnelerle kurulabilecek bir bağ değildir. Aksine emanet mefhumu hayatımızın tamamını kapsamalıdır. ◼ Emanet kavramı, müminlerin sadece kendilerinden sorumlu oldukları bir mesele değildir. Özellikle devlet adamlarının hem emanet hem de adalet ehli olmalarını çokça ifade edilir. Emanet ehli olmaları, adalet ehli olmaları ve bütün kararlarında İslam hukunu gözeterek gereklilikleri yerine getirmekle yükümlü olduğu belirtilmektedir.