İstanbul'da bir Osmanlı mimarisi: Bayram Paşa Türbesi

BAYRAM PAŞA KÜLLİYESİ 🔸Osmanlı mimarisine bakıldığında en eski medrese İznik'te bulunan Süleyman Paşa Medresesi'dir. Öyle ki medrese mimarisinin kökeni bu eskiye dayanır. Bayram Paşa Külliyesi'nde de aynı mimari izler görülmektedir. 🔸İstanbul'un Fatih ilçesinde yer alan Bayram Paşa Külliyesi Medresesi, Osmanlı'nın en güzel mimarisi olarak yerini alır. SÜLEYMANİYE'NİN SIRLARI 🔸Külliye; sebil, türbe, tevhidhane, tekke, arasta, medrese ve sıbyan mektebinden oluşmaktadır. Bunun yanı sıra medrese, dergah çeşme ve dükkanlardan da meydana gelmektedir. 🔸Bu mümtaz yapı, İstanbul Suriçi Aksaray Haseki Keçihatun mahallesi Haseki caddesine cepheli olarak 1635 yılında inşa edilmiştir. İSLAM SANATINA DAİR BİLİNMESİ GEREKEN TERİMLER 🔸Bayram Paşa Külliyesi'nin banisi Sadrazam Bayram Paşa'dır. Külliye, onun ismi ile anılmaktadır. Bayrampaşa bu külliyeyi, Ayasofya civarında bir konak, Kuzguncuk'ta Piri Paşa Hanı ve Haseki Bayram Paşa Külliyesi'ni kendi şahsi serveti ile yaptırdı. Bani ne demektir? Bani, Arapça bina eden anlamında kullanılıp kurucu manasına gelmektedir. İSLAM MİMARİSİNİN KIBLESİ: KABE 🔸17. yüzyılda yapılan küçük ölçekli yapı, Hassa baş mimarı Kasım Ağa tarafından yapılmıştır. Bayram Paşa Külliyesi, 18. yüzyıldan bu yana çeşitli onarımlardan geçmiş olup sıbyan mektebi haricinde günüme sağlam olarak gelmiştir. SELÇUKLU'NUN KADİM BAŞKENTİ KONYA'DAKİ TARİHİ ESERLER KÜLLİYENİN YÖNERGESEL KONUMU 🔸Bayram Paşa Külliyesi'nin doğuda kalan kısmında arasta, sıbyan mektebi ve medrese bulunur. Batı kısmında ise dergah, türbe, hazire, sebil, çeşme yer alır. Medresenin kuzey tarafının alt kısmında cadde boyunca dükkanlar görülür. ➡ Bu tarihi yapı, kemer taştan inşa edilmiş olup medresenin derviş hücre duvarı ise moloztaşlarla kurulmuştur. ANADOLU'DA TARİHE İZ BIRAKAN 5 İLK KÜLLİYENİN BANİSİ BAYRAM PAŞA 🔸Bayram Paşa, 4. Murat zamanında sadrazamlık yapmış bir devlet adamıdır. Paşa, Enderun'da eğitim görmüştür. Mezun olduktan sonra da çuhadar-ı şehriyar olmuştur. MİMAR SİNAN İSTANBUL'UN SU SORUNUNU NASIL ÇÖZDÜ? Külliye nedir? 🔸Değişik fonksiyonlardaki birkaç yapının bir arada yer alması ile oluşan binalar topluluğu anlamına gelen külliye; zaman içinde manzume, hey'et, imâret, site, imâret sitesi, kompleks gibi isimler verilerek anılmıştır. 🔸Külliyeler, bir cami etrafında birleşmiş şeklinde görülür. Külliyeler, bazen medrese veya ticari bir yapı olarak var olurken bazen de türbe çevresinde şekillenir. İSLAM SANATINDA ZİRVE: SELÇUKLU ÇİNİLERİ 🔸Cami etrafında yapılıp toplanılan bu yapılar, devlet yönetiminin en üst kademesinde olan kişilerle hatta onların eşleri ve çocukları, yönetimin çeşitli kademelerinde bulunan vezir, bey, paşa, sadrazam gibi devlet ricaliyle halktan hayır sahibi zenginler tarafından halka hizmet etme amacı ile inşa edilir. 🔸Medine'de yer alan Mescid-i Nebevi de bir 'külliye' fonksiyonuna sahiptir. Külliyeler, Osmanlı döneminde ise sayıları artarak devam etmiştir. ➡ Külliyelere en yakın örnek; XIX. yüzyılda İstanbul'da Selimiye (1801-1805), Küçük Efendi (1825), Bâlâ Süleyman Ağa (1862-1863), Altunizade İsmâil Zühdü Paşa (1865-1866), Pertevniyal Vâlide Sultan (1870), Şeyh Zâfir (1887) külliyeleriyle İstanbul dışında Kütahya'da Molla Bey Külliyesi (1855) inşalarıdır. ➡ Medrese, 1792 senesinde on; 1869 yılında 27 talebeye hizmet vermiştir. Günümüzdeki adı ile Bayrampaşa Kültür Derneği olarak hizmet vermektedir. OSMANLI VE SELÇUKLU CAMİLERİ ARASINDAKİ FARKLAR 🔸Bayram Paşa Külliyesi'nde bazı hücrelerinde Kubbe ile örtülü dershanesi ve 14 hücresindeki kurnalı çeşmelerin şömineli ocaklar vardır. 🔸İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti etkinlikleri çerçevesinde restorasyon çalışmalarını tamamlayan Sadrazam Bayram Paşa Külliyesi, içindeki Sadrazam Bayram Paşa Türbesi, büyük bir törenle açılmıştı. Aynı zamanda bu süreçte 90'lı yıllarda türbeden çalınan çiniler bulunarak yerine külliyeye yerleştirildi.

AKADEMİK

İLAHİYAT

Kur'an

TARİH

EDEBİYAT

SİNEMA

MÜZİK

EĞİTİM

FELSEFE

SOSYOLOJİ

PSİKOLOJİ

GALERİ

LİSTELER

FİKRİYAT TV

ESMA-İ HÜSNA

İSLAM

MÜZİK

FİKRİYAT AKADEMİ

İstanbul'da bir Osmanlı mimarisi: Bayram Paşa Türbesi