İtikaf ile ilgili hadisler

Sözlükte 'hapsetmek, alıkoymak; bir yere yerleşmek, oraya bağlanıp kalmak' anlamlarındaki akf kökünden türeyen i'tikâf, bu mânaları yanında kişinin kendisini sıradan davranışlardan uzak tutmasını, fıkıh terimi olarak da ibadet amacıyla ve belirli bir şekilde camide kalmasını ifade eder. İ'tikâfa giren kimseye mu'tekif veya âkif denir. MEALLİ HATİM PODCASTLERİNİ DİNLEMEK VE İNDİRMEK İÇİN TIKLAYINIZ Allah'a tam bir teslimiyet içerisinde ibadet ve taatte bulunmak amacıyla zamanının belirli bir kısmını ayırması ve bu esnada meşrû bile olsa her türlü nefsânî ve şehevî arzulardan uzak durması kişinin mânen olgunlaşması için önemli vesilelerden biridir. Zorunlu ibadetlerin yanı sıra nâfile ibadetler de bu konuda önem taşımakta, dinî duygu ve düşüncenin yoğun bir şekilde yaşandığı, mümkün olduğu ölçüde maddî ilgilerden uzaklaşarak yüce yaratıcıya yönelinen bir ortam insana derin bir mânevî ufuk ve imkân sunmaktadır. Bu bakımdan i'tikâf yalnız İslâm ümmetine has bir ibadet olmayıp vahiy geleneğine sahip hemen bütün dinlerde muhtelif şekillerde gerçekleştirilen köklü bir gelenektir; İslâmî öğreti içinde de Hz. İbrâhim ve oğlu İsmâil zamanından beri devam edegelen bir sünnet olarak bilinir. Nitekim, 'İbrâhim ve İsmâil'e: Evimi onu ziyaret edenler, ibadet için orada kalanlar (âkifîn), rükû ve secde edenler için tertemiz tutun diye ahid -emir- verdik' (el-Bakara 2/125) meâlindeki âyet bir yönüyle buna işaret etmektedir. Ramazan ile ilgili ayet ve hadisler 1. Vacip İtikâf: Bir kimse itikâf adağında bulunursa sözgelimi 'Allah rızası için itikâfa girmek üzerime borç olsun' derse en az bir gün ve oruçlu olarak bu adağını itikâfa girmek şeklinde yerine getirmelidir. Şayet kişi 'Bu hastalıktan kurtulursam veya hastam şifa bulursa' ya da 'Şu işim olursa şu kadar gün itikâfa gireceğim' şeklinde bir şarta bağlı olarak itikâf adağında bulunursa ve isteği gerçekleşirse bu kez -yine oruçlu olarak- kaç gün adamışsa o kadar gün itikâfda bulunması gerekir. Bunu yerine getirmezse günahkar olur. Çünkü Maide suresinin 1. ayetinde 'Ey iman edenler akitlerinize verdiğiniz sözlere vefa gösterip yerine getirin.' ve Hz. Peygamber (sav)'in 'Kim bir adakta bulunursa adağını yerine getirip Allah'a itaat etsin.' (Buhârî İman 28) hadisi bu konuda bağlayıcı hükümler ihtiva etmektedir. 2. Sünnet İtikâf: Ramazan'ın son on gününde girilen itikâftır. Çünkü sevgili Peygamberimiz -daha önce belirttiğimiz gibi- Ramazan orucunun farz kılınmasından itibaren ömrünün sonuna kadar Ramazan aylarının son on gününde itikâfa girmiştir. 3. Müstehab İtikâf: Herhangi bir adak sonucu olmayan ve Ramazan ayının son on günü dışında kalan zaman dilimlerinde zaman zaman itikâfa girmek ise müstehabdır. Bunun herhangi bir muayyen müddeti yoktur. Hatta her mescide girişte 'Bu mescidde bulunduğum sürece itikâfta olmaya niyet ettim' diyen bir kimse mescidden çıkıncaya kadar orada kaldığı müddetçe itikâfta sayılır ve itikâf sevabı alır. Kadim Bir Kulluk Geleneği Olarak İtikaf 1. Diğer ibadetlerde olduğu gibi itikâfda da niyet şarttır. Niyet etmeksizin camide bulunmak itikâf yerine geçmez. 'Resûlullah, her Ramazan on gün itikâfa girerdi. Vefat ettiği sene ise yirmi gün itikâf yaptı.' (Buhârî, İtikâf, 17. Ayrıca bkz. Ebû Dâvûd, Savm, 78; ibni Mâce, Sıyâm, 58) KUR'AN-I KERİM'İN MEALİNİ OKUMAK İÇİN TIKLAYINIZ. Hz. Âişe'den (ra) rivayet edildiğine göre Hz. Peygamber, vefatına kadar, ramazanın son on gününde itikaf ederdi. Vefatından sonra da eşleri itikafa devam etti. (Buhârî, İtikâf, 1; Müslim, İtikâf, 5) TEFSİR OKUMAK İÇİN TIKLAYINIZ. Hz. Aişe (radıyallahu anha) der ki: 'Hz. Peygamber (aleyhissalatu vesselam) hanımlarına yaklaşmamaya yemin etti (ila kararı verdi) ve (bal yemeyi de kendi kendine) haram etti. Böylece helal olan bir şeyi kendisine haram kılmıştı. Sonra kefaret karşılığında yeminini bozdu' (Tirmizi, Talak 21, (1201). Kadir Gecesi'nin Ramazan'ın son on gününde olduğu ağırlık kazanınca, Allah Resûlü de itikâflarını bu günlerde yapmaya başladı. (Buhârî, İtikâf, 1) 'Resûlullah mescitte keçeden yapılmış küçük bir Türk çadırında itikâfa girerdi.' (Müslim, Sıyâm, 215; İbni Mâce, Sıyâm, 62) Bir seferinde Efendimiz'in çadırı kurulunca hanımlarından bir kısmı da mescide çadırlarını kurmuşlardı. Resûlullah bunları görünce: '–Bunlar da ne?' diye sordu. Durum kendisine arz edilince: '–Böyle yapmayı iyilik ve takvâ mı zannederler?' buyurdu ve o Ramazan'da itikâf yapmadı. Şevval ayının ilk on gününde itikâfa girdi. (Buhârî, İtikâf, 6, 7, 14; Müslim, İtikâf, 6; Ebû Dâvûd, Savm, 77; Tirmizî, Sıyâm, 71) Abdullah bin Abbâs (r.a.), bir gün Peygamber Efendimiz'in mescidinde itikâfta iken bir kişi yanına gelerek selâm verdi ve oturdu. İbni Abbâs (r.a.): '–Kardeşim, seni kederli ve mahzûn görüyorum' dedi ve konuşmaları şöyle devam etti: '–Evet, ey Resûlullah'ın amcaoğlu, kederliyim! Falan şahsın benim üzerimde hakkı var. Fakat şu kabrin sahibi (Allah Resûlü) hakkı için söylüyorum ki borcumu ödeyemiyorum.' '–Senin için onunla konuşayım mı?' '–İstersen konuş.' İbni Abbâs (r.a.) ayakkabılarını giyerek mescitten çıktı. Adam ona: '–İtikâfta olduğunu unuttun mu, niçin mescitten çıktın?' diye seslendi. İbni Abbâs (r.a.), Peygamber Efendimiz'in kabrine işaret ederek: '–Hayır! Ben, şu kabirde yatan ve henüz aramızdan yeni ayrılmış olan muhterem zâttan duydum ki, (bunları söylerken gözlerinden yaşlar akıyordu): '–Her kim, din kardeşinin bir ihtiyacını karşılamak için gayret eder ve o işi görürse, bu kendisi için on yıl itikâfta kalmaktan daha hayırlıdır. Hâlbuki bir kimse Allah rızâsı için bir gün itikâfa girse, Cenâb-ı Hak o kimse ile cehennem arasında üç hendek yaratır ki, her bir hendeğin arası, doğu ile batı arası kadar uzaktır.' (Beyhakî, Suab, III, 424-425. Ayrıca bkz. Heysemî, VIII, 192) Ebu Said (radıyallahu anh) anlatıyor: 'Biz Hz. Peygamber (aleyhissalatu vesselam)'le birlikte Ramazan'ın orta on gününde i'tikafa girdik, yirminci günün sabahı olunca eşyalarımızı (evlerimize) taşıdık. Resûlullah (aleyhissalatu vesselam) (bir hutbe irad etti ve) sonra şunu söyledi: 'İtikafa girmiş olanlar, itikaf mahallerine dönsünler. Zira bu gece bana Kadir gecesinin hangi gece olduğu gösterilmişti, sonra unutturuldu. Siz, son onda ve tek gecelerde arayın. Ayrıca bu gece kendimi su ve çamur içinde secde eder gördüm.' Resûlullah (aleyhissalatu vesselam) itikaf mahalline dönünce, o günün sonuna doğru hava bozdu. Mescid o sıralarda (üzeri dallarla örtülmüş) çardak şeklindeydi. Hz. Peygamber (aleyhissalatu vesselam)'in burnu ve burun yumuşağı üzerinde su ve çamur bulaşığını gördüm. Bu gece 21. gece idi.' (Buhari, Fadlu Leylet'l-Kadr 2, 3, İtikaf 1, 9, 13; Müslim, Sıyam 213, (1167)

İtikaf ile ilgili hadisler

İTİKAF NEDİR?