Kudüs'te Osmanlı Vakıfları

📌 Bir yeri yaşatmak ve hayrı baki kılma çabası olarak da okuyabileceğimiz vakıf kurmak çok eski tarihlere dayanan güzel bir gelenek, bir af vesilesiydi. 📌 Tarihte bilinen en eski, vakıf Hz. İbrahim (AS) tarafından el-Halil şehrinde külliye için inşa ettirmişti. Emevi, Abbasi ve Eyyubi hakimiyetinde Kudüs-ü Şerif vakıflarla kuşatıldı. PEYGAMBERLER IŞIĞINDA KUDÜS'ÜN ÖNEMİ 📌 Hz. Ömer'den (RA) itibaren Kudüs'e hakim olan Müslümanlar, şehrin İslami bir kimlik kazanması yönünde önemli adımlar attılar ve Kudüs'ü camiler, medreseler, imaretler gibi sosyal yönü kuvvetli eserler ile kuşattılar. 📌 14. yüzyılda tarih sahnesine çıkan ve kısa sürede dünya üzerinde Müslümanların temsilcisi olacak olan Osmanlılar da Kudüs-ü Şerif'e büyük emek vereceklerdi. Osmanlı hakimiyetinden önce 📌 Osmanlılar Anadolu'daki hakimiyetlerini pekiştirdikten sonra kutsal topraklar için hizmetler yapmaya başlamış, Resulullah'a (SAV) olan sevgi ve saygılarını farklı biçimlerde göstermişlerdi. 📌 Osmanlıların en güzel geleneklerinden olan Surre-i Hümayun Yıldırım Bayezid döneminde başlamıştı. Lakin bu devirde Surre içinde Kudüs'e dair bir pay yoktu. Surre-i Hümayun ne demek? Osmanlı'da her sene Hicaz'a yardım, hediye götürüen kervanın adıdır. KUDÜS'ÜN ÜÇ SULTANI 📌 Osmanlıların Kudüs'teki ilk vakfı Çandarlı İbrahim Paşa eşi İsfahanşah Hatun'un inşa ettirdiği medrese idi. Sultan II. Murad Han Manisa'daki mallarından yıllık olarak Kudüs halkına pay ayırmıştı. Bu da onu Kudüs'te vakıf sahibi ilk Osmanlı padişahı yapıyordu. 📌 Ayrıca Niğde'ye bağlı Kayı köyünün tüm gelirleri Kudüs'e vakfedilmişti. Öyle ki zamanla köy bağış sebebiyle bereketli bir noktaya gelmişti. 📌 14. yüzyılın başından itibaren Osmanlılar Kudüs'te vakıflar kurmaya başladılar. Bu, milletimizin Kudüs ile kurduğu gönül bağını gösteren en güzel örneklerden biriydi. 📌 Osmanlılar henüz büyük bir devlet hüviyetine kavuşmamış olasalar da kutsal topraklar ve Kudüs'ü her zaman göz önüne almış ve buralara önemli ölçüde vakıf eserleri kazandırmışlardı. KUDÜS HAKKINDA 33 ALINTI Osmanlı hakimiyetinden sonra 📌 1517'de Kudüs ve çevresinin Osmanlıların arslanı Yavuz Sultan Selim Han tarafından kazanılmasının ardından şehirdeki vakıflar tespit edildi ve devam etmeleri yönünde önemli adımlar atıldı. 📌 Bu, Kudüs'teki eserlerin bir listesinin çıkarılması, eksiklerinin belirlenmesi ve devam ettirilmesi yönünde önemli bir adımdı. Zira Kudüs'te Hz. Ömer (RA) döneminden itibaren vakıflar tahsis edilmişti. 📌 Sultan Selim şehre girdiğinde yanında getirdiği altınları halka vakfetmişti. Bu olay Osmanlıların Kudüs'e verdiği değeri gösterdiği gibi verecekleri ehemmiyeti de kanıtlıyordu. 📌 Bu aynı zamanda 'sadaka-i sultani' olarak anılan bir geleneğin de başlamasına sebep olmuştu. Kanuni ve eşi Hürrem Sultan hem Kudüs'ü imar etmiş hem de pek çok vakıf kurarak nakşetmişlerdi. 13 MADDEDE KUDÜS 📌 Sultan II. Selim de baba ve annesinin yolundan gitmiş ve Kudüs'te pek çok vakıf kurmuştu. Bunlara ilaveten Osmanlı sultanları mübarek beldeye gereken önemi gösterdiler ve her zaman desteklediler. 📌 Hanedan-ı Al-i Osman'ın dışında saray ehli ve bürokrasi mensupları da Kudüs-ü Şerif'e pek çok vakıf inşa ettirdi. Bunlar arasında Hacı Beşir Ağa gibi Darussaade Ağaları, Kethüda Hatun gibi saray hatunları, Gazi Turahan Bey, Ömer Bey gibi idareciler ve paşalar da mevcuttu. 📌 İslam hakimiyeti altındaki Kudüs'ün en büyük vakıfları her zaman Aksâ ve Sahretullah vakıflarıydı. Öyle ki bu vakıfların geçmişi Hz. Ömer'e (RA) dek uzanıyordu. 📌 Osmanlıların Kudüs şehrine en büyük hizmetlerinden birisi de inşa ettikleri vakıflar ve her dem taze tuttukları Aksâ ve Sahretullah vakıflarıydı. Osmanlılar bu iki vakfın tüm ihtiyaçları ile yakinen ilgilendiler. BELGELER IŞIĞINDA KUDÜS 📌 Osmanlı'nın son büyük Sultanı II. Abdülhamid Han'ın Kudüs'e hediyesi olan saat kulesi kısa bir sürede şehrin en önemli simgelerinden biri haline gelmişti. 📌 İngilizler şehri ele geçirdiklerinde pek çok tarihi eser gibi Osmanlı'nın taşa kazınmış mührü olan saat kulesini de yıktılar. Bu eşsiz kuleye artık sadece nadir fotoğraflarda tesadüf edebiliyoruz.