Kulluk bilincinin esası: Ölçülü olmak

Kulluk bilincinin esası: Ölçülü olmak 🔸 İnsan, ismiyle müsemma bir canlıdır. 'Yaşadıklarını da yaşayacaklarını da unutandır, unutmuştur.' Belki de dünya hengâmesinde kaybolmuş yolcudur. 🔸 İçimizdeki dengeyi, hak, adalet, empati duygularımızı zaman zaman yitirdiğimizi düşünürüz. Hız ve haz çağında insan 🔸 Dünya üzerinde yaşanan bütün savaşlar, yıkımlar, kıskançlıklar insanoğlunun duygularını en uç noktalarda yaşamasından kaynaklanır. Bu metaforu bir örnek üzerinden açıklayalım. ▪ Bir olay/durum üzerinde çok düşünecek olursak takıntılı, az düşünürsek düşüncesiz damgası hemen yapıştırılır. Beğenme, sevme duygusu da aynıdır. Kısacası her şeyin fazlası da azı da zararlıdır. Yapanı da yapılanı da zehirler. 🔸 Çağımızdaki olgular, her ne kadar ölçülü olmamızı engellese de kaliteli yaşam istiyorsak 'dengede durmayı' bir mümin olarak hayat tarzı haline getirmemiz gerekir. Sabrın faziletleri Ölçülü olmak 🔸 'Ölçü' sözlükte; 'aşırı olmama, ılımlı olma, uygun olma durumu' manalarına gelir. Kelime olarak kullanıldığında alana göre; rakamsal boyut, iki şeyin birbirine olan oranı, değer, itibar ve denge gibi farklı anlamları da içerir. 🔸 'Ölçü' kavramını Kur'an-ı Kerim'de de görürüz. Ayet-i kerimelerde 'vezn', 'kadr', 'adl ', 'kıst' lafızlarıyla kullanılır. Kamer Suresi 49. ayetinde yüce Allah şöyle buyurur: 'Biz her şeyi bir ölçü ile yarattık.' 🔸 Bununla birlikte Kur'an-ı Kerim'de 'haddi aşmayın', 'israfta bulunmayın', 'zulmetmeyin' gibi ölçüsüzlük ifadeleri de bulunur. 'İşte bunlar Allah'ın (CC) sınırlarıdır, sakın bunları aşmayın. Kim Allah'ın (CC) sınırlarını aşarsa, işte onlar zalimlerdir.' Güzel kulluk: Tevekkül İslam düşünürlerine göre ölçülü olmak 🔸 İslam filozoflarından İbn Miskeveyh, 'ölçülü olmak' ile ilgili şunları söyler: 'Eğer bir kimse ölçü ve dengeyi hayatının her alanına uyguluyorsa adaletli bir kişi olur. Zira bu ilkede ölçüsüzlük yoktur.' ▪ İbn Miskeveyh'e göre adalet iki uç noktalarda gerçekleşmez. Adalete ve insanlara ait olması gereken 'orta yoldur. Yer ve gök arasında eğer bir düzensizlik ve ahenksizlik olsa kargaşa çıkar, böylece âlem son bulur. Ona göre yaratanın gücü ve kudreti yarattığı her şeyde bir denge gözetmiştir.' 🔸 İslam da ölçülü ve dengeli olmayı öğütler. Bilinçli Müslümanın görevi budur. Bir düzen halinde yaşaması ve insanlara örnek olması tüm dengesizliklere karşı bir duruştur. 10 Müslüman düşünürün hayatımıza ışık tutacak eserleri 🔸 Kur'an-ı Kerim ve hadis perspektifinde bir yaşam, insanlara güzellikler ve kolaylıklar sağlayacaktır. Bu anlamda İslam ile tevhid arasında bağ kuran İslam düşünürü, aynı zamanda adalet ve tevhid arasında da ilişki kurar. 🔸 Nasıl tevhid varlıkta birlik anlamına geliyorsa, adalet de ölçü ve denge temelinde erdemin kâmil oluşunu ve istikrarını gösterir. Yine İbn Miskeveyh'e göre akıllı insanın ilk görevi kendisine karşı ölçülü ve dengeli olmaktır. İbn Miskeveyh kimdir? 🔸 Önemli düşünürlerden Farabi, insanların aşırılıktan kaçınarak 'orta' bir noktada durulmasının gerekliliğini savunur. İslam alimine göre devlet yöneticileri halka haklarını eşit oranda, ölçü ve dengeyi gözeterek dağıtmalıdır. 🔸 Yine Farabi'ye göre 'ölçülü ve dengeli olmak sevgiye tabidir.' Çünkü sevgiyle kurulan devlet adalet ile devam eder. Farabi kimdir? 🔸 İslam filozofları ölçü ve dengenin karşılığı olarak 'adalet' terimini seçerler. ▪ Çünkü adaletli olmak hak gözetmek demektir. Hak gözeten de hakkını alan da mutlu olur. 🔸 O zaman ölçülü ve dengeli olmak, beraberinde mutluluğu getirir. Bu da yüzyılımızdaki insanların sanal şovlar haricinde hakiki mutsuzluklarının nedenini açıklar niteliktedir. Farabi'nin mutlu insanlar coğrafyası Kur'an-ı Kerim ve hadisler ışığında ölçülü olmak 🔸 Ölçülü ve dengeli olmak 'ayet ve hadisler' ışığında da insanlığa yol gösterici olurlar. Yüce Allah (CC) Kur'an-ı Kerim'de bu kavramları kendi koyduğu doğa yasası ile âlemden yola çıkarak insanlara bildirir. Hz. Peygamber (SAV) de kendi hayatından örnek vererek açıklar. ▪ Bu noktada İslam'ın iki kaynağı olan Kur'an ve sünnetin, insanların huzurlu bir yaşam sürmeleri için 'orta' değerler üzerinde durduğunu ve Müslümanların yolunu aydınlattığını söyleyebiliriz. 🔸 Allah (CC), Araf Suresi 55. ayetinde şöyle buyurur:'Rabbinize yalvararak, saygı ve tevazu ile içinizden kısık bir sesle dua edin. Çünkü Allah (CC), haddi aşanları sevmez.' ↪Ayetin tefsiri: İnsanlardan, rablerine yakarır bir tarzda, gizli gizli veya alçak sesle dua etmeleri istenmekte; Allah'ın (CC), aşırı gidip buyruğundan çıkanları, bu cümleden olmak üzere duada yakarış ve gizlilik sınırını aşanları sevmediği bildirilmekte; bu suretle, hadiste 'ibadetin özü' diye nitelenen dua münasebetiyle insanın rabbi ile ilişkisine bir disiplin getirilmektedir. Nitekim bazı müfessirler buradaki 'dua ediniz' buyruğunu 'ibadet ediniz' şeklinde açıklamışlardır 🔸 Bir Müslümanda olması gereken ölçü ve dengenin temel kuralı şüphesiz ahlakına da yansımalı. Cenab-ı Hakk Furkan Suresi 63. ayetinde şöyle buyurur:'Rahman'ın kulları yeryüzünde vakar ve tevazu ile yürüyen kimselerdir...' ↪Ayetin tefsiri: Müminlerin, kendilerine sözlü sataşmada bulunanlara, 'selâm' diyerek, yani esenlik dileğiyle karşılık verdikleri bildirilmekte; bu suretle bir bakıma putperest Araplar'ın ortak zihniyetini ifade eden Câhiliye ile müminlerin ortak zihniyetini ifade eden İslâm'ın karşıt kavramlar olduğu ima edilmektedir. Ayetlerin meali için tıklayınız 🔸 İsra Suresi 37. ayette ise yüce Allah(CC) şöyle buyurur: 'Yeryüzünde böbürlenerek yürüme, çünkü sen ne yeri delebilir, ne de boyca dağlara ulaşabilirsin.' ↪Ayetin tefsiri: Resûlullah (SAV), kibrin ne kadar kötü bir huy olduğunu vurgulamak üzere, kalbinde zerre kadar kibir bulunanın cennete giremeyeceğini bildirmiştir. 🔸 Cenab-ı Hakk (CC) âlemdeki ölçü ve denge ile ilgili olarak Rahman Suresi 7-9 ayetlerde: 'Göğü O, yükseltti, denge ve ölçüyü O, koydu ki, dengeden sapmayasınız. Ölçüyü düzgün tutunuz ve eksik tartmayınız.' buyurmuştur. ↪Ayetin tefsiri: İnsanın evrendeki dengeyi koruma sorumluluğunda temel ilke adalet olmakla beraber, bu soyut kavramın somut hayat olaylarına yansıtılması da sözü edilen dengenin korunmasında bir dikkat ve özeni gerektirir. Beşerî ilişkiler bakımından bunun adı 'hakkaniyet'tir. Bunu belirlemede kişilere düşen, takdir yetkisini iyi niyet esasına dayalı olarak kullanmak ve adaletin gerçekleşmesini sağlama uğruna elinden gelen bütün çabayı harcamaktır. 🔸 Yine denge ve düzen Zuhruf Suresi 11. ayette şöyle geçmektedir: 'O, gökten bir ölçüye göre yağmur indirendir.' ↪Ayetin tefsiri: Gökten ölçülü olarak su indiren de O'dur. Bununla ölü bir beldeye yeniden hayat veririz. İşte siz de böyle diriltilip çıkarılacaksınız. Ayetlerin meali için tıklayınız 🔸 Rabbimiz dünya ve üzerinde olan her şeyin bir düzen ve ahenkle yapıldığını, Kamer Suresi 49. ayet-i kerimede bildirir. 'Gerçekten biz, her şeyi bir ölçü ve denge ile yarattık.' ↪Ayetin tefsiri: Her şeyin Allah Teâlâ(CC) tarafından bir ölçüye veya takdire göre yaratılmış olması, 'her şeyin hikmetin gereklerine uygun biçimde, sağlam, belli bir düzen ve denge içinde' yahut 'Allah'ın (CC) ezelî ilminde mâlûm ve kayıtlı olan şekle göre' mânalarıyla açıklanmıştır. 🔸 En'am Suresi 152. ayette şöyle buyurulur: 'Ölçüyü ve tartıyı adaletle ve tam yapın...' ↪Ayetin tefsiri: İnsanlar arasındaki en yoğun ilişkilerden olan alışveriş sırasındaki ölçü ve tartılarda haksızlıklar sıklıkla vuku bulduğu için hemen her dönemin illeti olan bu duruma özellikle dikkat çekilmiş; ayrıca adaleti her zaman tam olarak yerine getirmek insanın gücünü aşan bir yükümlülük olduğundan, âyetin devamında 'Biz herkese ancak gücünün yettiği kadarını yükleriz' buyurulmakla kasıtsız olarak yapılan yanlış ölçü ve tartıların sorumluluğu gerektirmediğine işaret edilmiştir. 🔸 İsra Suresi 35. ayette 'Ölçtüğünüzde ölçmeyi tam yapın, doğru terazi ile tartın. Bu daha hayırlı, sonuç bakımından daha güzeldir.' ↪Ayetin tefsiri: İnsanoğlunun dünyadaki ödevi ölçüyü ve tartıyı tam yapmaktır. Âyette bu ödevi yerine getirmenin hem ödev olarak iyi hem de sonucunun güzel olduğu belirtilmektedir. Ayetlerin meali için tıklayınız 🔸 Ölçü ve dengenin yaşantımızda hakim olması için dinimizi de bir düzen içinde yaşamamız gerekir. Buna en güzel örnek teşkil eden hadisi büyük muhaddislerden Buhari aktarır: ▪ Enes (RA)'ın bildirdiğine göre, her gün oruç tutmak, bütün gece Kur'an okumak isteyen Abdullah İbni Ömer İbni el-As'a Peygamber Efendimiz (SAV) : 'Her aydan üç gün oruç tutman yeter.' buyurur. 'Ey Allah'ın Elçisi! Benim bundan fazlasına gücüm yeter.' demesi üzerine; Hz. Peygamber (SAV) ona cevaben 'Üzerinde eşinin, ziyaretçilerinin, çocuklarının ve bedeninin hakkı vardır.' diyerek insanın bu dünyada ölçü ve dengeli beslenmesi gerektiğini ayrıca sorumluluklarından kaçınmamasını öğütler. 🔸 Sonuç olarak; müminler doğru bir istikamet olan İslam yolundan ayrılmaz ve yol azığını ona göre ayarlarsa ne yarı yolda kalır ne de ahireti bedbaht olanlardan olur. Yol gösterici 50 hadis