Kurban ile ilgili hadis ve ayetler

◾ Kur'an-ı Kerim'de 'kurban' ile ilgili pek çok ayet bulunur. Ayetlerin yanı sıra 'kurbanın önemi' ile ilgili hadislerin olduğu da görülür. Bu hadis-i şeriflerden biri ise şöyledir: Şeddâd b. Evs (RA) naklediyor: 'Ben iki şeyi Resûlullah'tan (SAV) belledim. O şöyle buyurdu: 'Allah her işi güzel yapmayı istemiştir. Şu hâlde siz (meşru bir sebeple) öldürürken de, (işkence etmeden) güzelce öldürün. Bir hayvanı kestiğinizde de kesimini güzel yapın. (Biriniz hayvan keseceği zaman) bıçağını bilesin ve kestiği hayvanı rahatlatsın!' (Müslim, Sayd, 57; Ebû Dâvûd, Dahâyâ, 10-11) ◾ Kurban ilgili bir diğer hadis ise şöyledir: Câbir b. Abdullah (RA) anlatıyor: Resûlullah (SAV) bir bayram günü kurban olarak iki koç kesti ve onları kıbleye doğru yatırdığı zaman şöyle dedi: 'Ben hanîf (hakka yönelmiş) olarak, yüzümü gökleri ve yeri yaratan (Allah)'a çevirdim ve ben müşriklerden değilim. Şüphesiz benim namazım, kurbanım, hayatım ve ölümüm âlemlerin Rabbi olan Allah içindir. O'nun hiçbir ortağı yoktur. Ben bununla emrolundum ve ben Müslümanların ilkiyim. Allah'ım (bu kurban) sendendir ve Muhammed ile ümmeti tarafından senin (rızan) için sunulmuştur.' (İbn Mâce, Edâhî, 1 Ebû Dâvûd, Dahâyâ, 3-4) ◾ Maide Suresi 27. ayetinde 'kurbandan' söyle bahsedilir: 'Onlara, Adem'in iki oğlunun haberini gerçek olarak anlat: Hani birer kurban takdim etmişlerdi de birisinden kabul edilmiş, diğerinden ise kabul edilmemişti. (Kurbanı kabul edilmeyen kardeş, kıskançlık yüzünden), 'And olsun seni öldüreceğim.' dedi. Diğeri de 'Allah ancak takva sahiplerinden kabul eder.' dedi…' (Mâide 5/27) TEFSİRİ: İslâm'da, kurban bayramında kurban kesmenin dinî bir hüküm oluşu kitap, sünnet ve icmâ ile sabit olup, hicretin 2. yılında konulmuştur. Ancak, bu ibadetin fıkhî açıdan nitelendirilmesi hususunda görüş farklılıkları vardır: Dinen aranan şartları taşıyan kimselerin kurban bayramında kurban kesmeleri Ebû Hanîfe'ye göre vâciptir. Çoğunluğa göre ise müekked sünnettir. Ebû Hanîfe ve aynı görüşü paylaşanlar, konuyla ilgili hadislerin yanı sıra Kevser sûresinin 2. âyetinde geçen '... Kurban kes' emrini de delil olarak getirmişler; ancak, âyetin sübûtu kati olmakla birlikte delâleti zannî olduğu için kurban ibadetinin vâcip olduğuna hükmetmişlerdir. Ayrıca Sâffât sûresinin 'Biz, (oğlunun canına) bedel olarak ona iri bir kurbanlık verdik' meâlindeki 107. âyeti de kurban ibadetinin meşrûiyetine delil olarak gösterilmektedir. Kur'an-ı Kerîm'deki bu delillerin yanı sıra Hz. Peygamber'den 'şartları uygun olanların kurban kesmeleri gerektiği' yönünde çok sayıda hadis rivayet edilmiş olması ve Hz. Peygamber'in bu konuya önem vererek kurban bayramında kurban kesmeyi ihmal etmemesi bu ibadetin vâcip olduğunu gösterir. Maide Suresi'ni dinlemek için tıklayınız ◾ Kurbanda dikkat edilmesi gereken bazı hususlar vardır. Aksi halde kurban kabul olmayabilir. Bu hadislerden biri ise şöyledir: Berâ b. Âzib (RA)'dan merfu olarak rivayet edilen hadisinde Resulullah (SAV) şöyle buyuruyor: 'Topal hayvan, tek gözlü hayvan, hastalığı belli olan hayvan, zayıf ve cılız hayvan kurban edilmez.' (Ebû Dâvûd, Dahaya: 5; İbn Mâce, Edahî: 8) ◾ Müslümanlığa bir rahmet olarak sunulan kurbanın nereden ve nasıl geldiği merak edilir. Bu konuya açıklık getiren ayetler ve hadisler bulunur. Aşağıda bulunan hadis bu husus ile alakalıdır. Zeyd b. Erkam (RA) anlatıyor: Resûlullah'ın (SAV) ashâbı, 'Ey Allah'ın Resûlü! Bu kurbanlar nedir?' dediler. Resûlullah, 'Babanız İbrâhim'in sünnetidir.' diye cevap verdi. (İbn Mâce, Edâhî, 3: İbn Hanbel, IV) ◾ Ramazan ayı, oruç ayıdır. Ramazan'ın sonunda da tüm Müslümanlar bu mübarek zaman dilimine veda eder ve bayram olarak kutlar. Yine bu hususa en güzel örnek şöyledir: 'Resulullah (SAV), Ramazan Bayramı namazına bir şeyler yemeden çıkmazdı. Kurban Bayramı'nda ise, namazdan dönünceye kadar bir şey yemezdi.' (Büreyde, Kütüb'ü-Sitte: Hadis no: 3048) ◾ Kurbanın fazileti ile ilgili çokça hadis-i şerif bulunur. Bunlardan biri de Tirmizi'nin rivayet ettiğidir. Hz. Aişe'den (RANHA) rivayet edildiğine göre, Allah Resûlü (SAV) şöyle buyurmuştur: 'Ademoğlu kurban günü Allah (CC) katında kurban kesmekten daha güzel bir amel işlemez. Kurban, kıyamet günü boynuzları, kılları ve tırnaklarıyla (sevap olarak) gelir. Kurban, henüz kanı yere düşmeden, Allah (CC) tarafından kabul edilir. Bu sebeple kurban kesme konusunda gönlünüz hoş olsun, (bu iş size zor gelmesin)' (Tirmizi, Edahi,1) ◾ Kurban Bayramı'nda kurban kesmek, gücü yeten her Müslüman için vaciptir. Kurbanda olması gereken özelliklerde bir hadiste şöyle geçmektedir: Enes b. Mâlik'ten (RA) rivayet edildiğine göre: 'Resulullah (SAV) boynuzlu, alaca renkli iki koçu kendi eliyle keserek kurban etti. Besmele çekti, tekbir aldı ve keserken ayağını koçların sağ yanı üzerine koydu.' (Buhârî, Edâhî: 7; Müslim, Edahî: 3) ◾ Kurban Bayramı'nda ilk iki günün önemi büyüktür. Bu konu Kütüb-ü Sitte'de şöyle geçmektedir: Resululah (SAV) buyurdular ki: 'Allah indinde günlerin en büyüğü Kurban Bayramı günüdür. Bunu, fazilette nefr günü (teşrik günlerinin ikinci günü) takip eder.' (Abdullah İbnu Kurt, Kütüb'ü-Sitte: Hadis no: 4561) ◾ Kur'an-ı Kerim'de kurban Hac Suresi 22/34 ayetlerinde şöyle geçmektedir: Biz, her ümmete -(Kurban kesmeye uygun) hayvan cinsinden kendilerine rızık olarak verdiklerimiz üzerine Allah'ın adını ansınlar diye- kurban kesmeyi gerekli kıldık. İmdi, İlahınız, bir tek İlah'tır. Öyle ise, O'na teslim olun. (Ey Muhammed!) O ihlaslı ve mütevazı insanları müjdele! (Hac 22/34) AYETİN TEFSİRİ: Bu âyette göze çarpan diğer bir husus, Allah rızâsı için kesilecek kurbanlıkların yine Allah tarafından hem kurban sahiplerinin yemesi hem de sıkıntı içindeki yoksulların gıda ihtiyacının karşılanması amacıyla 'insanlara bir rızık olarak' lutfedilmiş olduğudur. Şu halde sırf bir buyruğun şeklî olarak yerine getirilmesiyle yetinip kurban etlerinin heder edilmesi, âyetteki bu anlam inceliğine dikkat etmemek olur. Son yıllarda bu etlerin değerlendirilip yoksul ülkelere ulaştırılması yoluna gidilmesi, Kur'an'ın ruhuna ve bu âyetin amacına uygun bir uygulama arayışının güzel bir örneği sayılır. Hac Suresi'ni dinlemek için tıklayınız