Kur’an’ın veciz özeti: Fatiha suresi

📌 Arapçada f-t-h fiili açmak anlamına gelmektedir. Fiilin sözlük anlamı Elmalılı Hamdi Yazır'ın meşhur tefsiri Hak Dini Kur'an Dili'nde belirtmiş olduğu gibi f-t-h fiili kitap ve elbise gibi açılabilecek şeylerin baş tarafı, ilk açılan yeri anlamına gelir. 'Fatiha' kelimesi de ism-i fail formunda bu fiilden türemiş olup 'açan' anlamına gelmektedir. (x)🔍 Kur'an'ın mukaddimesi: Fatiha Suresi 📌 Fatiha suresi nüzul sırasına göre Kur'an-ı Kerim'de beşinci sırada yer almakta olup Mekki surelerdendir. Sure yedi ayetten oluşmaktadır ve tamamı bir defada inmiştir. Nüzul sırasına göre ilk inen sure olmamasına rağmen içermiş olduğu mesajlar ve tevhit dininin oldukça veciz bir tanımı niteliğinde olan Fatiha suresi Kur'an-ı Kerim'in en başında yer almaktadır. (x) 🔍 Fatiha suresi ile ilgili hadisler için tıklayın. Yine Elmalılı Hamdi Yazır tefsirinde Fatiha suresinin on dört ayrı isminden bahsetmektedir. Bu isimler şu şekildedir: Fatihatü'l Kitap, Suretü'l Hamd, Ümmü'l Kur'an, Ümmü'l Kitap, Esas, el-Vafiye, el-Kafiye, Kenz, Seb-i Mesani, es-Salat, Sure-i Şükr, Sure-i Dua, Sure-i Şifa ve Ta'lim-i Mes'ele. Fatiha suresi nüzul sırasına göre Kur'an-ı Kerim'de beşinci sırada yer almakta olup Mekki surelerdendir. Sure yedi ayetten oluşmaktadır ve tamamı bir defada inmiştir. Nüzul sırasına göre ilk inen sure olmamasına rağmen içermiş olduğu mesajlar ve tevhid dininin oldukça veciz bir tanımı niteliğinde olmasından dolayı Kur'an-ı Kerim'in en başında yer almaktadır. İslam tarihi boyunca Fatiha suresinin başında bulunan besmelenin açıklamasını yapmak için dahi ciltler dolusu tefsir kitapları yazılmıştır. Kur'an Yolu tefsirine göre ise Fatiha suresinin kısa tefsiri şu şekildedir: Surelerin başında bulunan besmele cümlelerinin, Kur'an-ı Kerîm'in mushaflarda ilk defa toplanmasından itibaren yazılageldiği, aynı dönemde Kur'an'a dahil olmayan hiçbir şeyin mushafa yazılmadığı dikkate alınırsa –aksine görüşler bulunmakla birlikte– her sûrenin başındaki besmeleyi, sûrenin âyet sayılarına dahil olmayan ayrı bir âyet olarak kabul etmek gerekmektedir. Hanefî fıkıhçılarının görüşleri de böyledir. Besmele bu sûrenin ilk âyeti olarak tefsir edilmiştir. Dilimizde övme ve teşekkür etme, Arapçada medih ve şükür kelimelerinin hamd kelimesine yakın mânaları bulunmakla birlikte bunlar arasında birtakım ince farklar da vardır. Methetme (övme) bir iyilik ve güzellik karşısında yapılır; bu iyilik ve güzelliğin sahibi, kendisinin bunda iradesi ve etkisi olsun olmasın methedilebilir. Kişi kendi iradesinin eseri olmayan güzelliği sebebiyle övüldüğü gibi cömertlik ve cesaret gibi erdemlerinden dolayı da övülür. Hâlbuki hamd ancak irade ve istekle hâsıl olan iyilik ve güzellik karşısında yapılır. 'Ödül ve ceza (din) gününün hâkimi' diye çevirdiğimiz tamlamada geçen mâlik 'malın, mülkün sahibi' demektir. Kıraat âlimlerince 'hükümdar, iktidar sahibi' anlamında 'melik' şeklinde de okunmuştur. İnsanlar için kullanıldığında mâlik ile melik arasında güç, yetki ve tasarruf hakkı bakımlarından önemli farklar vardır. Mal ve mülkün sahibi (mâlik) kişinin başkalarına hükmü geçmez, başkalarına hükmü geçen hükümdar (melik) ise her malın ve mülkün sahibi değildir. Allah Teâlâ hakkında mâlik ve melik sıfatları kullanıldığı zaman mâna çerçevesinde bir eksiklik olamaz; çünkü O hem âlemlerin sahibidir hem de herkese ve her şeye hükmü geçer; O'nun iktidarı üstünde bir iktidar tasavvur bile edilemez. Melik O'nun zâtına, mâlik ise fiiline ait sıfatlardır. Besmeleden buraya kadar kendisi ve sıfatları, kulları ve kâinat ile kesintisiz ilişkisi, dünya hayatının sonu ve hesap günü hakkında önemli açıklamalar yapan Allah Teâlâ, bunları iman içinde dinleyip anlayan ve şuuruna yerleştiren kullarında hâsıl olacak duygu ve düşünceye, davranış biçimine tercüman olarak 'Ancak sana kulluk eder ve yalnız senden yardım dileriz' buyuruyor. Şu halde yukarıda sıralanan eşsiz ve benzersiz sıfatlar Allah'a mahsus olduğuna göre ibadetin ve yardım dilemenin O'na özgü kılınması da –kul açısından– tabii hale gelmektedir. 'Doğru yol' (sırât-ı müstakîm) İslâm'dır. Allah'ın peygamberleri ile kullarına gönderdiği dinlerin genel adı da İslâm'dır. Yaratan ile yaratılan, Allah ile kul, akıl ile vahiy, hürriyet ile cebir, haksızlık ile adalet, iyi ile kötü... ancak İslâm'da yerli yerine konmuş, doğru ilişkiler ve dengeler kurulmuş, kurulma yolları gösterilmiştir. İslâm yalnızca Allah kitabında böyle buyurduğu için doğru yol değildir, aynı zamanda tarih boyunca ilâhî irşadı reddedenlerin tecrübeleri de doğru yolun İslâm olduğunu göstermektedir. Bu sebeple doğru yolu arayanlar ve üzerinde bulundukları yolun sağlamasını yapmak isteyenler, dönüp tarihe bakmak, gerçek mutluluğu bulanlarla sapanlar ve Allah'ın gazabına uğrayanların yol ve yöntemlerini incelemek durumundadırlar. Tarihte hem örnekler hem de ibretler vardır. Örnekler, peygamberlerin izlerinden giden fert ve ümmetlerde, ibretler ise onlara cephe alan ve Cenâb-ı Hakk'a meydan okuyanlarda görülmektedir. Bazı rivayetlerde sapanların 'hıristiyanlar', ilâhî gazaba uğrayanların da 'yahudiler' olarak açıklanması yalnızca zaman ve mekân itibariyle yakın birer örnek olmalarından dolayıdır. Fatiha suresinin okunuşu Bismillahirrahmanirrahim. Elhamdulillâhi rabbil'alemin. Errahmânir'rahim. Mâliki yevmiddin. İyyâke na'budu ve iyyâke neste'în. İhdinessirâtal mustakîm. Sirâtallezine en'amte aleyhim. Ğayrilmağdûbi aleyhim ve leddâllîn. Fatiha suresinin meali Rahman ve Rahim olan Allah'ın adıyla. Hamd, âlemlerin Rabbi Rahman, Rahim hesap ve ceza gününün maliki Allah'a mahsustur.Yalnız sana ibadet ederiz ve yalnız senden yardım dileriz. Bizi doğru yola, kendilerine nimet verdiklerinin yoluna ilet, gazaba uğrayanlarınkine ve sapkınlarınkine değil. (x) 📕 Fatiha suresinin tefsiri için tıklayın. Fatiha her şeyi hakkıyla bilen Yüce Yaratıcımızın insanlara sunduğu hikmetlerle dolu kitabının girizgâhı ve bu hikmetlerin anlaşılmasında açılan kapıdır... 📌 Fatiha dua ve yakarıştır... 📌 Fatiha kul ile Rabbi arasındaki bağı en sade ve güzel şekilde anlatır. Kul ile Rabbi arasındaki bağın neden ve hangi sebeplerden dolayı daim olması gerektiğini bildirir. 📌 Fatiha 'hamd' kavramının en güzel tanımlayıcısı ve 'hamd'ın kime, nasıl bir Rabbe ait olduğunun en güzel betimleyicisidir... (x) 🔍 Peygamberler tarihi kategorimize ulaşmak için tıklayın. 📌 Fatiha suresinin ilk yarısı yaratanın vasıflarını belirtip O (cc)'nu övmektedir. Diğer yarısı ise duadır. 📌 Bir kul olarak insan, kimden ister, kime dua eder, kime tüm ruhuyla yönelir? Fatiha suresi bize bu soruların cevabını verir. 📌 Kul ancak aciz kaldığı bir konuda kendinden daha üstün ve söz konusu mevzuya gücü yeten muktedir olandan ister. Ondan medet umar ve beklentiye girer. (x) 🔍 Kur'an'ın ilk suresi Fatiha'daki sırlar... 📌 Yüce Allah bütün kullarının her isteğine vakıf olup her daim gören ve işitendir. Ancak sırf kulu istedi diye her istediğini istediği vakit ona vermez. Allahu Teâla'nın kullarının isteklerine olan bu vakıfiyeti dua eden kulun bilmeden istediği yanlış ve zararlı şeyleri kabul etmeyip onun faydasına ve hayrına olacak şekilde ve zamanda duasına karşılık vermesidir. Çünkü Bakara suresi 216. ayette belirtildiği üzere 'Sizin hayır sandığınızda şer, şer sandığınızda hayır olabilir. Siz bilmezsiniz Allah bilir, Allah'tan hayırlısını isteyin.' (x) Bakara suresi 216. ayetin tefsiri 📕 meali 🔊 📌 Fatiha'sız namaz olmaz diyen Peygamberimiz (s.a.v.) İmam Buhari ve Müslim'in rivayet ettiği hadislerde namazın ve Fatiha'nın önemine vurgu yapmıştır. Namaz dinin direği Fatiha ise o direğin ruhudur. Namazsız din olmayacağına göre Fatihasız da İslami bir yaşam söz konusu olamaz. Fatiha suresi dünya hayatında insanın ihtiyacı olan sığınma ve hamdın tek muhatabı olan Allah'a yapılan duanın nasıl olması gerektiğini öğretir. Fatiha Rabb'den kula açılan bir kapı ve kabul makamı olduğu gibi kuldan Rabb'e yükseliştir. (x) 🔍 Peygamberimiz insanlarla nasıl iletişim kurardı? 📌 İnsan yaşantısı boyunca farklı sebep ve olaylardan ötürü birçok imtihanla karşılaşır. Nefsi ve şeytan sebebiyle de türlü tuzaklara maruz kalır. Bu tuzaklara düşmemesi için insanın devamlı olarak dua vasıtasıyla Yaratan'a sığınmaya ihtiyacı vardır. Fatiha suresinde bulunan yedi ayetin günde en az kırk defa tekrarlanması insanın bu ihtiyacından ileri gelmektedir. Bir günde bulunan farklı zaman aralıklarında kulun Rabbinden istemesi onun kul olmasındaki sözü tekrarlayarak ve Allah ile arasındaki manevi bağı güçlendirerek zaafa düşmemesini sağlar. (x) 🔍 Peygamberimiz Taif yolculuğunda neler yaşadı? 📌 Fatiha suresi aynı zamanda Kur'an'ın saf bir özetidir. Yalnızca yedi ayetlik bu kısa sure içinde bulundurduğu tevhid, hidayet, şükür ve hamd, ahirete iman, cennet ve cehennemin varlığı, ibadet konusu ve geçmiş toplulukların ibret alınacak kıssalar ile Kur'an'ın ana konularını bünyesinde bulundurmakta ve oldukça veciz bir şekilde müminlerin kalplerindeki imanı pekiştirmektedir. 📌 Diğer bir deyişle Bakara suresi, Fatiha suresinin açıklamasıdır. Başta Al-i İmran suresi olmak üzere diğer bütün sureler de Bakara suresinin tefsiridir. Nitekim Fatiha'da Allah'tan hidayet istenir. Onu takip eden Bakara suresi, Kur'an-ı Kerim'in muttakileri hidayete erdirmek amacıyla gönderilmiş olduğunu bildiren ayetle başlar. Fatiha'nın Kur'an'ın bir özeti olduğu kabul edilirse, onun bütün Kur'an sureleriyle ilişkili bulunduğunu düşünmek mümkün olur. Günlük olarak çokça tekrar ettiğimiz Fatiha suresinin anlam ve muhtevasını kavrayıp yaşayabilme temennisiyle... FİKRİYAT