Maveraünnehir'in kalbi: Buhara

🔸 Milletimizin Müslümanlaşma sürecinin en güzel yansımalarından olan Buhara şehri, Zerafşan havzasında yer alan, tarihi ve manevi atmosferi ile tarih boyunca Müslümanları kendisine hayran bırakan bir şehir. 🔸 İhtişamlı camiler, ilim yuvası medreseler, yüksek minareler, turkuazın her tonunun hakim olduğu duvarlarla çevrili Buhara, İslam medeniyetinin adeta parladığı bir şehir. 300 YIL SAKLANABİLEN SEMERKANT KAĞIDI 🔸 Kubbetü'l İslam (İslam'ın Kubbesi) sıfatını haiz 3 şehirden biri olan Buhara, Türk - İslam medeniyeti, kültürü ve tarihi açısından emsalsiz bir noktada. Kubbetü'l İslam nedir? Dünya'da sadece üç şehir için kullanılan bu tabirden maksat Ahlat, Belh ve Buhara'dır. 🔸 Köklü tarihi, asırlara meydan okuyan kültürel hazinesi, şehrin görünüşünü belirleyen harikulade mimari yapıları ile Buhara, Orta Asya'daki İslam kültürünün görünen yüzlerinden birisi olma vasfını günümüzde de sürdürüyor. 🔸 Buhara şehrinin merkezinde bulunan Leb-i Havuz, esasında 'rezervuar' anlamına geliyor. 1620 yılında yapılan havuz dekoratif bir anlam taşıyor. 🔸 Sovyet yönetimine kadar şehrin ana su kaynaklarından biri olan Leb-i Havuz, 1930'lu yıllarda hastalık yaydığı gerekçesiyle dolduruldu. Leb-i Havuz kompleksi, kuzeyde Kukeldaş medresesi, batıda Hanaka medresesi ve doğuda Nadir Divan-Beyi medresesini içine alıyor. ORTA ASYA'DA YEŞEREN TÜRK KÜLTÜRÜ 🔸 Leb-i Havuz kompleksi içindeki en önemli ve büyük yapılardan biri olarak Kukeldaş Medresesi'nin adı, sütkardeşi anlamına gelen Kukeldaş kelimesine dayanıyor. 🔸 1568 yılında Abdullah Han tarafından yapıldı. 160 odası olan ve 2 katlı bir yapı olan medrese, Buhara'nın en büyük medresesi olarak biliniyor. Medresenin odaları günümüzde Özbek el zanaatı ustalarının iş yerleri olarak kullanılıyor. 🔸 Asıl caminin yanması üzerine 12. yüzyılda tekrar inşa edilen Magak Attari Cami, Moğol istilası sırasında kumlar altında kaldığı için yıkımdan korunmuştu. 🔸 Şehrin en eski yapılarından olan Magak Attari Camii'nin kumlardan tam manasıyla temizlenmesi 17. yüzyıla rastladı. Şehrin Yahudi mahallesi bu caminin epey yakınında bir konumdaydı. İSLAM UYGARLIĞINDA EĞİTİME DAİR 22 İLGİNÇ BİLGİ 🔸 Leb-i Havuz kompleksi gibi şehrin öne çıkan bir diğer simgesi de Poi Kalon Meydanı. Meydan, Buhara şehrinin en bilinen merkezlerinden birisi. 🔸 İçinde barındırdığı camiler, medreseler, hamamlar, minare ile şehrin manevi atmosferinin tesis edilmesinde önemli rol oynayan Meydan, Buhara'nın simgelerinden biridir... 🔸 Şehrin Cuma Camii olarak da bilinen Kalon Camii, 1121 tahinde Karahanlı Sultanı Arslan Han tarafından inşa edilmişti. Yapı, Poi Kalon Meydanı'nın simgelerinden biri. 🔸 Moğol istilası süresinde ciddi şekilde zarar gören camiyi meşhur yapan olaylardan birisi de meşhur hadis alimi İmam Buhari'nin bir dönem Kalon Camii'nde hadis dersleri vermesiydi. DÜNYANIN EN GÜZEL CAMİ MİNARELERİ 🔸 Buhara'daki en yüksek yapı olan Monorai Kalon (Kalon Minaresi) yaklaşık 50 metre yüksekliğinde. Kalon adı Özbekçe de 'büyük' anlamında. 🔸 1127 yılında Karahanlı hükümdarı Arslan Han tarafından yaptırılan minare, 105 basamaklı ve 13 kuşaktan oluşuyor ve her kuşakta kendine has motifler barındırıyor. 🔸 16. yüzyılda Ubeydullah Han tarafından Andullah Yemeni adına inşa edilen Mir-i Arab Medresesi, Poi Kalon Meydanı'nda bulunuyor ve beş asırdır eğitim kurumu olma özelliğini sürdürüyor. 🔸 Kur'an-ı Kerim'de yer alan 114 sureyi temsilen 114 odadan oluşan medresenin alt katı derslik üst katı ise yatakhaneydi. Medrese seksen yıla yakın süre kaldığı Sovyet işgalinde dahi eğitime ara vermedi. Bu yönüyle Mir-i Arab Medresesi Buhara'da eğitim faaliyetlerine asırlardır ara vermeyen tek medrese unvanına sahip. DÖRT MEZHEP FIKHININ OKUTULDUĞU MEDRESE 🔸 Türk - İslam tarihinin yükseliş ve zirve dönemlerine kaynaklık eden Maveraünnehir'in seçkin şehri Buhara; çok sayıda alim, şair, sanatkar ve devlet adamı yetiştirdi. 🔸 Modern tıbbın babası Batı'da 'Avicenna' olarak tanınan İbn-i Sina, ünlü muhaddis İmam Buhari, Türk-İslam dünyasında 'Yedi Pir' diye bilinen Abdülhalık Gucdevani, Muhammed Arif er- Rivegeri, Mahmud İncir Fağnevi, Ali Rametani, Muhammed Baba Sammasi, Emir Külal ve Bahauddin Nakşibend gibi birçok önemli isim Buhara'da yetişti.