Muallim-i Sani lakabı ile tanınan Farabi'den 20 çarpıcı alıntı

Farabi'ye göre felsefe varlık olarak varlığın bilgisidir (el-Cem); yani bütün kâinatı önümüze seren ve her şeyi kuşatan küllî bir ilimdir. Farabi dil ile mantık arasında yakın benzerlik ve sıkı ilişki bulunduğu hususu üzerinde önemle durur. Ona göre dil bilgisi hatasız konuşmanın, mantık da doğru düşünmenin kurallarını vermektir. Dil bir dış konuşma ise mantık da iç konuşmadır. Bir başka söyleyişle dilin lafızlarla olan ilişkisi ne ise mantığın kavramlarla olan ilişkisi de odur. Şu var ki gramer bir milletin diliyle ilgili kuralları içerirken mantık bütün insanlığın düşüncesine ait kanunları ifade etmektedir. Gramer bilmeyen hatasız konuşamaz, mantık bilmeyen de her zaman doğru düşünemez (İlimlerin Sayımı (İhsau'l-Ulum). Farabi'nin El Medinetü'l- Fazıla eserinden alıntılar Farabi'ye göre fizik, basit olsun birleşik olsun tabii cisimlerin ilkelerini, özelliklerini ve onlardaki değişimi sağlayan prensipleri araştıran bir ilimdir. Farabi bilginin kaynağının duyular olduğunu savunarak Eflâtun'un 'doğuştan bilgi' teorisini reddeder. Ona göre yeni doğmuş bir çocuğun zihni bomboştur; fakat düşünme melekelerine ve algı aracı durumundaki duyu organlarına sahiptir. Bu organlar vasıtasıyla çocuk bilinçsiz olarak dış dünyadan sürekli izlenimler alır. 'O'nun sureti de yoktur; çünkü suret ancak maddede olabilir. Eğer O'nun sureti olsaydı, özünün madde ve suretten meydana gelmesi gerekirdi.' Farabi 'Önce doğruyu bilmek gerekir. Doğru bilinirse yanlış da bilinir ama önce yanlış bilinirse doğruya ulaşılamaz.' Farabi Farabi kimdir? 'Bu şey doğrudur; çünkü yalan söylemesi veya yanlış yapması mümkün olmayan biri tarafından bildirilmiştir.' Farabi 'Tabiat ilmi tabii cisimler arasında varlığa açık olanları belli bir vaziyet içine koymak suretiyle bildirir ve her tabii cisimde bu cismin maddesi, formu, fail nedeni ve kendisi için var olduğu gayesi hakkında bilgi verir.' Farabi 'Dil ilmi bütün olarak ikiye ayrılır. İlki herhangi bir toplulukta bir anlama delalet eden sözlerin öğrenilmesi ve bu sözlerin her birinin delalet ettiği anlamların bilgisidir. Diğeri ise bu sözlerin kanunlarının bilgisidir.' Farabi 'Kötülük ancak seçme ve iradenin ürünüdür.' Farabi Batı'da Kant'la birlikte önem kazanan önermelerin analitik ve sentetik olmak üzere iki kategoride değerlendirilmesi gerektiği düşüncesi Farabi tarafından yüzyıllar önce ortaya konmuştur (el-Mesâʾilü'l-felsefiyye, s. 97). Farabi'ye göre çoğunlukla iyi davranış sergileyen herkes adildir. Öyleyse davranışlarının hepsi dikkate alınmadan adil bir kimsenin birçok şey hakkındaki şahitliği geçerli sayılmalıdır. Uslu ve vakur olan kimsenin davranışlarının hepsi dikkate alınmaksızın sadece bu iki nitelik onun karakterinin nasıl olduğunu göstermeye yeter (el-Cem, Kitâbü'l-Ḳıyâs). 'İlk mevcud diğer mevcudun sebebidir.' Farabi Farabi'nin musiki ilmine yaptığı hizmetler 'İnsan iyiyi, kötüyü; güzeli, çirkini birbirinden ayırt etmeye yarayan akıl ve fikir kabiliyetlerine sahip olmadıkça insan olma sürecini tamamlayamaz.' Farabi 'Mutluluk, kendisi için istenen, hiçbir zaman bir başka şeyin elde edilmesi için istenmeyen, 'iyi'dir. Onun ötesinde, insanın elde edebileceği daha büyük bir şey yoktur.' Farabi 'Kalbin hizmetinde en yüksek işleri yapmakla görevli olan, beyindir.' Farabi 'Tahayyül kuvvetinin başka organlara dağılmış yardımcıları yoktur. O tektir ve onun da yeri kalptir.' Farabi 'Her kalp kendi hüznünü kavrar. 'Mutluluk kendisi için istenen, hiçbir zaman bir başka şeyin elde edilmesi için istenmeyen iyiliktir.' Farabi