Müslümanların eğitim yuvası: Darülerkam

Bu ev, ilk Müslümanlardan Erkam b. Ebü'l-Erkam el-Mahzûmî'ye aitt. İslam tarihinde Dârülislâm diye de bilinir. Peygamber Efendimiz, risaletin ilk yıllarında Mekke'de İslam'ı burada tebliğ etti. Mekkeli müşriklerin giderek artan zulüm ve baskıları yüzünden Hz. Peygamber, Mescid-i Haram içinde Safa tepesinin eteklerinde bulunan bu evi kendine ikametgâh olarak seçti. Bu evde bir yandan ashabı kirama dinî bilgiler öğretirken bir yandan da insanları İslam'a davet ediyordu. Peygamber Efendimiz onlara bu evde Kur'an-ı Kerîm okuyor ve birlikte namaz kılıyordu. Hazret-i Ömer, nübüvvetin altıncı yılında Müslüman oluncaya kadar bu ev, İslam'ın tebliğ edilip öğretilmesinde büyük hizmetlerde bulundu. Mekke'nin nüfuzlu kabilesi olan Benî Mahzûm'a mensup olan Erkam bin Ebü'l-Erkam'ın annesi İslam ile şereflenen ilk giren kadın sahabelerden Tümâdır'dı. O da henüz 17-18 yaşlarında iken Müslüman oldu. İlk Müslümanlar arasında yedinci veya on ikinci sırayı alan Erkam, Hz. Peygamber'e sadakatle bağlanarak evini onun emrine verdi. İslam'ın tebliğ merkezlerinden biri haline gelen onun bu evi, sonraki yıllarda Dârülerkam olarak anıldı. Okuma yazma bildiği için Hz. Peygamber'in vahiy kâtipleri arasında yer alan Erkam, Resûl-i Ekrem tarafından zekât memurluğuna tayin edildi. Bedir, Uhud, Hendek gibi önemli gazvelerin hepsine katıldı. Bedir Gazvesi'nde Mekkelilerden ganimet olarak alınan ve 'merzübân' diye anılan kılıcı Hz. Peygamber ona verdi. Medine'ye ilk hicret edenler arasında yer alan sahabe, 673 yılında vefat etti. Cenaze namazını ise vasiyeti üzerine Ebû Vakkas kıldırdı. Risaletin ilk yıllarında, Mekkeli müşrikler Peygamber Efendimizi rahatsız ediyor, onun tebliğ faaliyetlerini engellemeye çalışıyordu. Bir yandan da dine yeni giren Müslümanlara baskı yapıyorlardı. Müşriklerin baskılarından dolayı, İslam rahatça tebliğ edilemiyordu. Peygamber Efendimiz, Müslümanları eğitecek emniyet içerisinde bir yer aradı. Bunun için Safa tepesinin doğusunda dar bir sokaktaki Erkam'ın evini münasip gördü. Mekkeli müşriklerin giderek artan zulüm ve baskıları yüzünden Hz. Peygamber Mescid-i Harâm içinde Safâ tepesinin eteklerinde bulunan bu evi kendine ikametgâh olarak seçti. Peygamber Efendimizin bu evdeki faaliyetlerinin sonucunda birçok kimse Müslüman oldu. Hz. Hamza, Hz. Ömer, Hz. Ammar, Hz. Mus'ab ve Hz. Süheyb gibi sahabeler İslam'ı burada kabul etti. İslam'a davet için bu evin seçilmesinde, Kabe'nin haremine dahil oluşu, hac ve umre için Mekkelilerle ve dışarıdan gelen pek çok kimse ile dikkati çekmeden temas kolaylığı sağlaması gibi hususlar göz önüne alınmıştı. Erkam'ın Mekke'deki evi, Müslümanlar için bir eğitim yuvası oldu. İslam ile henüz tanışacaklar Peygamber Efendimiz ile burada konuşurdu. Müslümanlar burada eğitilir, yeni nazil olan ayetler burada öğrenip ezberlenirdi. Mekkeli müşrikler tarafından işkence ve zulüm görenler Erkam'ın evine koşarlardı. Onlar için burası bir sığınak vazifesi görürdü. Baskının arttığı o dönemde Müslümanlar ibadetlerini gizlice bu evde yapardı. Peygamber Efendimiz ile hasbihal edip gönülleri yine bu evde aydınlanırdı. İslam tarihine sağladığı büyük katkı sayesinde Darülislam yani Müslümanların emniyet içinde yaşayarak dinî vazifelerini ifa ettikleri yer olarak anılan bu ev, müminlerin en önemli mekânlarından biri oldu. Erkam, bu tarihi evi, satılmamak üzere oğluna bıraktı. Böylece İslam'da ilk vakfı yapmış oldu. Vakfiyesinde şunlar yazılıydı: 'Bu Erkam'ın Safa'da bulunan evi hakkında verdiği sözü ve vasiyetidir. Arsası Harem-i Şeriften sayıldığından bu ev de vakfedilmiştir. Satılmaz ve mirasçı olunmaz. Buna Hişam İbni As ve azatlı kölesi filan şahittir.' Erkam'ın oğulları ve torunları burada oturduktan sonra Abbasî Halifesi Ebû Ca'fer el-Mansûr Dârülerkam'ı satın aldı. Peygamber Efendimiz, nübüvvetin ilk üç yılını gizli davetle geçirdi. Bunun nedeni Hz. Peygamberin eziyet ve meşakkate maruz kalmaktan dolayı değil dini korumak ve muhafaza etmek içindi. Henüz tebliğin açıkça ilan edilmesi yönünde bir ilahi emir de gelmemişti. Bu dönemde İslam açıkça ilan edilseydi, fakir ve zayıf Müslümanlar tehlikeye düşer, onların helâki ise dinin başlamadan yok olmasına yol açabilirdi. Dârülerkamdaki faaliyetler sayesinde Müslümanlar, dava ahlakı kazandı. Ölümünden sonra ise oğlu Halife Mehdî-Billâh'a intikal etti, o da bu evi karısı Hayzürân bint Atâ'ya bağışladı. Hayzürân çevresindeki bazı evleri ve arsaları da satın alıp Dârülerkam'ı yeniden yaptırdı. Bundan dolayı ev Dâruhayzürân adını aldı ve içinde bir de mescit yapıldı. Tarih boyunca birçok defa tamir gören Dârülerkam, III. Murad tarafından mescit olarak yenilendi. Günümüze gelinde ise Suudi Arabistan Krallığınca Harem-i şerif için yapılan çevre düzenlemesi sırasında Dârülerkam yıkılarak arsası Harem arsasına katıldı.

Müslümanların eğitim yuvası: Darülerkam

İSLAM'A BÜYÜK HİZMETLERDE BULUNAN DARÜLERKAM