Mutaffifin suresinden Müslümanlara öğütler

◾ İnsanlar arasındaki en yoğun ilişkilerden biri alışveriştir. Ölçü ve tartılarda yapılan haksızlıklar sosyal ilişkileri etkileyen bir hastalık gibidir. Kur'an-ı Kerim'de bu duruma dikkat çekilerek, tüccarların da müşterinin de adaleti gözetmeleri emredilir. ◾ Kur'an-ı Kerim'de ölçüde eksiklik yapanlar şiddetle kınanır. Böylesine çirkin bir işe kalkışanların ahirette cezalandırılacağına dikkat çekilir. Bu surelerden biri de Mutaffifîn'dir. 'Eksik ölçüp tartanların vay haline! Onlar, insanlardan ölçerek bir şey aldıklarında tam ölçerler. Kendileri, başkalarına vermek için ölçüp tarttıklarında ise haksızlık ederler (eksiltirler). Onlar, o büyük gün için diriltileceklerini akıllarına getirmiyorlar mı? O gün ki, âlemlerin rabbinin huzuruna çıkacakları gündür!' (Mutaffifîn suresi, 1-6. ayetler) Fikriyat Kur'an-ı Kerim uygulamasından Mutaffifîn suresini okumak için tıklayın 🔸 ◾ Mutaffifîn, ölçü ve tartıda eksik yapan kimseler anlamına gelir. Kur'an-ı Kerim'de 83. surenin ismini alır. 'Alırken tam, verirken eksik ölçen' bu kimseler, Yüce Allah tarafından kınanır. ◾ Surenin ilk ve ana konusu ticaret ahlakıdır. Alışverişte ölçüyü bozanlar, insanları kandıranlar ve haram lokma yiyenlere uyarılarda bulunulur. ◾ Aynı zamanda kişinin önce kendi menfaatini düşündüğünü, hassasiyet göstermeden yaptığı ölçü ve tartı işlemlerinin, hesabının sorulacağı büyük bir gün için dirilişi anlatır. 🔸 Mutaffifîn suresi, 1-6. ayetlerin tefsiri 'Doğrusu şudur ki, günahkârların yazısı muhakkak siccîndedir. Siccîn nedir, bilir misin? O, amellerin kaydedilmiş bulunduğu bir defterdir. Gerçeği yalan sayanların o gün vay haline!' (Mutaffifîn suresi, 7-10. ayetler) İshak Danış'ın sesinden Mutaffifîn suresini dinlemek için tıklayın 🔸 ◾ Mutaffifîn suresi, Peygamber Efendimizin (sav) Mekke'den Medine'ye hicret etmeden önceki zaman dilimlerinde son nazil olan surelerden biridir. ◾ Mekke, Arap Yarımadası'nın merkezi konumunda olduğu için burada değişik zamanlarda panayırlar kurulur ve canlı bir ticaret hayatı sürdürülürdü. Dolayısıyla bu yörede yaşayan birçok insanın en önemli geçim kaynaklarından biri ticaretti. ◾ Peygamber Efendimize (sav) risalet görevi verilmeden önce başarılı bir ticaret hayatı sürdürdü, Hz. Hatice'nin mallarını Şam'da, oradan getirdiği malları ise Mekke'de sattı. Ticari hayatın canlı olduğu ancak helal-haram ölçüsünün güdülmediği bir ortamda sözüne güvenilir bir tacir olarak tanınırdı. Onun gibi tacir olan kişilerin İslam'ı kolaylıkla kabul edişlerinde, Peygamberimizin (sav) bu dürüst ve güvenilir kişiliğinin önemli bir yere sahiptir. 🔸 Mutaffifîn suresi, 7-10. ayetlerin tefsiri ◾ Mutaffifin suresinde bireylerin birbirine güvenini zedeleyen, toplum düzeninde hak ve adaletin bozulmasına neden olan davranışlara dikkat çekilir. Kişilerin sadece kendi çıkarını değil de diğer kimselerin de çıkarlarını gözetilmesi gerektiğini anlatır. Bu sure, tüm insanlığı ilgilendiren kul hakkına dikkat çeker. ◾Ölçüde ve tartıda adaletsizlik yapan kimseler, başkalarından herhangi bir şey satın alırken kendi lehine bol ölçer, muhataplarına da baskı yapar. Eğer başkalarına ölçüyorlarsa onların aleyhine eksik tartar, zarara neden olurlar. ◾'Alırken tam, verirken eksik ölçmek' tamamen bencillik ve başkalarını aldatmayı kapsar. İslam'ın ahlakına aykırı olan bu haslet, Yüce Allah tarafından kınanır. Hadis ve ayetler ışığında İslam'da kul hakkı ◾ Mal ve servet edinmenin en önemli vasıtası olan ticarette ana hedef tarafların yaptıkları alışverişten memnun olmalarıdır. Peygamberimizin (sav), 'Alışveriş yapanlar birbirlerinden memnun olarak ayrılsınlar.' tavsiyesi bu gerçeği dile getirir. (Tirmizî, Büyû', 27) ◾ Ayet-i kerimede ölçü ve tartı örnek verilen bir işlemdi. Genel olarak insanların, kendi haklarını gözettikleri kadar sorumluluklarını da özenle yerine getirmeleri gerektiği vurgulanır. 'Hayır hayır! Şüphe yok ki erdem sahiplerinin kaydı illiyyîndedir. Bilir misin nedir illiyyîn? O, amellerin kaydedildiği bir defterdir; onu Allah'a yakın olanlar görür. İyiler elbette nimet içindedirler.' (Mutaffifîn suresi, 18- 22. ayetler) Mutaffifîn suresinin tefsirini okumak için tıklayın 🔸 ◾ Sahabeden Abdullah b. Abbas'ın bildirdiğine göre Peygamberimiz (sav) Medine'ye geldiği zaman ölçü ve tartı konusunda Medinelilerin yanlış davranışlar sergilediklerini gördü. Mekke'de nazil olan Mutaffifîn suresindeki buyrukları öğrenince ölçülerini daha dikkatli yapmaya başladılar. ◾ Peygamber Efendimiz, Medine'deki tüccarların satarken küçük, alırken büyük iki farklı iki farklı ölçek kullandığını görünce derhal yasakladı. Ayrıca 'Ölçek Medine'nin ölçeği, tartı Mekke'nin tartısıdır' diyerek ölçü ve tartıda birliği sağladı. 🔸 Mutaffifîn suresi, 18- 22. ayetlerin tefsiri ◾ Peygamberimiz (sav) hadisinde ölçü ve tartıyı doğru olarak yapmayanların dünyada da kuraklık ve kıtlık ile cezalandırılacağı bildirilir. (İbn Mâce, 'Fiten', 22) Medyen halkı bu durumu anlatan en güzel örnektir. ◾ Medyen halkı bolluk içinde, müreffeh bir hayat yaşıyordu; yani onların böyle ahlâk dışı davranışlara sapmaları yoksulluktan kaynaklanmıyordu. Hz. Şuayb, bu konu üzerinde çok durdu; ölçüyü, tartıyı eksik tutmamalarını, adaletle ve düzgün ölçüp tartmalarını, kendi çıkarları uğruna insanların mallarının değerini düşürmemelerini ve yeryüzünde fesat çıkararak ülke düzenini bozmamalarını emretti. Böylece hak dinin tevhid ve adalet ilkelerini toplumda yerleştirmeye çalıştı. Özellikle dürüstlük ilkesi üzerinde durdu. Kişinin insan ilişkileri alanında dürüst olmadıkça Allah'a karşı da dürüst olamayacağını anlattı. 'Günahkârlar (dünyada) iman edenlere gülüp dururlardı. Yanlarından geçtiklerinde birbirlerine kaş göz ederlerdi. Sonra kendi çevrelerine dönerken neşe içinde dönerlerdi. Müminleri gördüklerinde, 'Bunlar gerçekten yollarını şaşırmış kimseler!' derlerdi. Oysa onlar, müminleri koruyup gözetmekle görevlendirilmiş değillerdi. Ama o gün de müminler kâfirlere gülecekler. Koltuklarına kurulup, 'Kâfirler yaptıklarının cezasını buldular mı?' diye etrafa bakacaklar.' (Mutaffifîn suresi, 29-36. ayetler) Mutaffifîn suresi, 29-36. ayetlerin tefsirini okumak için tıklayın 🔸 ◾ Alışveriş gibi günlük hayatımızın olmazsa olmazı noktalarda fitneye sebep olacak hareketler sosyal hayatın gelişmesini engeller. ◾ Ölçüyü tam yaprak hileden uzaklaşmak insanların birbirine olan güven duymalarına vesile olur. Piyasa düzenini sağlar. Bu emirler, adalet ve insanlar arasındaki güven ilişkisinin toplumsal önemini gösterir. 🔸 Mutaffifîn suresi, 29-36. ayetlerin tefsiri ◾ Fahreddin er-Razi'ye göre ölçü ve tartıyı tam yapmanın iyi olması, bunu yapanın gerek Allah gerekse insanlar katında sevilmesidir; akıbetinin güzel olması ise dünyada kendisine yarar sağlaması, ahirette de sevap kazandırmasıdır. ◾ İbn Kesir ölçü ve tartıda eksikliği iki türlü olduğunu belirtir. Birincisi 'İnsanlardan aldığında fazlasıyla almak' ikinci ise 'insanlara verirken noksan vermek'. ◾ Gazzali'ye göre ise insanın tartıda yanlışlığa düşmesini alırken biraz noksan almak, verirken de fazla vermekle kurtulabileceğini belirtir. 🔸 Fahreddin er-Razi kimdir? ◾ Ölçü ve tartı yalnızca ekonomi hususunu değil aynı zamanda insanlar arasındaki bütün muameleleri kapsar. İnsanın yaptığı bütün davranışlarda hassasiyetli ve ölçülü olması gerektiğini anlatan kavramdır.

Mutaffifin suresinden Müslümanlara öğütler

Kur'an-ı Kerim'de şiddetle kınanan kimseler