Osmanlı'da cami dersleri

◼ Osmanlılar eğitim konusuna önem göstermiş ve çağının ötesinde adımlar atmış bir devletti. Kurdukları eğitim kurumları ile nesiller yetiştirerek Devlet-i Aliyye'nin ömrünü uzatmışlardı. ◼ Eğitimin toplumun her kanadına yayılmasını önemseyen Osmanlı'nın bu meyanda attığı adımlardan en önemlisi ise camilerde düzenlenen halka dersleriydi. OSMANLI'DA RAMAZAN'IN GELİŞİ NASIL DUYURULURDU? ◼ Osmanlılar, tıpkı Asr-ı Saadet'te olduğu gibi camilerin sürekli bir eğitim merkezi olmasını önemsemiş ve bu meyanda adımlar atmışlardı. ◼ Bu anlayışa binaen camilerde var olan kadrolara ilave olarak dersiamlık, hatiplik, kürsü şeyhliği, cuma vaizliği, salavathanlık ve cüzhanlık gibi pek çok vazifeli görevlendirilmişti. OSMANLI'DA RAMAZAN GECELERİ ◼ İstanbul'daki camiler özellikle bu uygulamanın merkezinde tutulur, payitaht halkının bu derslere katılması teşvik edilirdi. Camiler bu dönemde adeta kapanmayan okullardı. ◼ Osmanlıların hükmettiği yıllar boyunca İstanbul'un büyük camileri başta olmak üzere pek çok camide namaz saatlerinin evvelinde veya sonrasında ders halkaları kurulurdu. OSMANLI'DA RAMAZAN AYI NASIL GEÇERDİ? ◼ Cami dersleri hem halka olarak hem de vaazlarla işlenirdi. Özel gün ve gecelerde vaizler, kürsülerden belirli bir konuyu işlerlerdi. Böylece dersler uzun bir periyota yayılırdı. ◼ Özellikle toplumsal alanda yayılan görevliler bu derslerden istifade eder, öğrendiklerini toplumun belli kesimlerine yansıtırlardı. Böylece öğretim tabana yayılırdı. OSMANLI'DA RAMAZAN TENBİHNÂMELERİ ◼ Camideki eğitim halkaları ise ciddi bir sisteme bağlıydı. Bu dersler günün hemen her saatinde gerçekleşse de halka dersleri daha çok ikindi namazının ardından başlardı. ◼ Toplumun pek çok sınıfının yanında sıbyan mektebini tamamlayan çocuklar da yüksek öğrenimden önce camilerdeki halka derslerine devam ederlerdi. OSMANLI'DA RAMAZAN GELENEKLERİ ◼ Cami halkalarındaki derslerde başarılı olan çocuklar Fatih ve Süleymaniye gibi çağının ötesindeki gelişmiş eğitim kurumlarında eğitimlerini sürdürürdü. ◼ Başarısız olanlar ise bir meslek edinir ve camilerde gerçekleşen halka derslerine devam ederek ömürleri boyunca ilim maceralarını sürdürürlerdi. ◼ Cami dersleri Osmanlı toplumunda sosyal bir karşılığı olan, önemli bir meseleydi. Öyle ki pek çok kişi bu derslere katılmakla övünmüşlerdi. ◼ Camilerdeki halka derslerine devam etmek insanlar arasında bir kişisel gelişim ögesi olarak da algılanırdı. Öyle ki bu hususta devamsız davrananlar uyarılırdı. ◼ Bu dersler toplumsal olduğu kadar devlet erkanı tarafından da önemsenirdi. Cami derslerine devam etmek, memuriyete alınma sebeplerinden birisi olarak görülürdü. ◼ Öyle ki eğitim tarihimizin en önemli simalarından biri olarak kabul edilen Muallim Cevdet, Beyazıt Camii'ndeki ikindi derslerine katılarak Arapça öğrenmişti. ◼ Bu durum zaman içinde camiler arasında ihtisaslaşmayı da öne çıkardı. Tefsir, hadis, hat, kelam ve fıkıh gibi derslerin hocalarına göre insanlar camileri tercih ettiler. ◼ Camiler Osmanlı toplumunda eğitim faaliyetlerinin doğrudan yapıldığı mekanlar olmuşlardı. Günümüzde bu durum yaz aylarında Kur'an-ı Kerim dersleri olarak devam etmekte.

AKADEMİK

İLAHİYAT

Kur'an

TARİH

EDEBİYAT

SİNEMA

MÜZİK

EĞİTİM

FELSEFE

SOSYOLOJİ

PSİKOLOJİ

GALERİ

LİSTELER

FİKRİYAT TV

ESMA-İ HÜSNA

İSLAM

MÜZİK

FİKRİYAT AKADEMİ

Osmanlı'da cami dersleri