Ramazan bize ne öğretir?

ORUÇ KAVRAMI 🔸 Oruç kelimesi, sözlükte 'bir şeyden uzak durmak, bir şeye karşı kendini tutmak' manasına gelir. Terim olarak oruç, tan yerinin ağarmasından güneşin batmasına kadar, İslam'ın beş şartından biri olan ibadeti yerine getirmek niyetiyle yeme, içmeden uzak durmayı ifade eder. 🔸 İbni Ömer'den (RA) rivayet edildiğine göre, Reslullah (SAV) şöyle buyurmuştur: 🔸 Bereketin, rahmetin ayı Ramazan, Müslümanlara paylaşmayı, birlik olmayı, hamd etmeyi öğretir. Mübarek Ramazan ile ilgili Yüce Allah (CC) Kur'an-ı Kerim'de şöyle buyurmuştur: 'O (sayılı günler), doğruyu eğriden ayırma, gidilecek yolu bulma konusunda açıklamalar ve insanlara rehber olarak Kur'an'ın indirildiği Ramazan ayıdır. Artık içinizden kim bu aya yetişirse onu oruçlu geçirsin. Kim de hasta veya yolcu olursa, başka günlerden sayısınca tutar. Allah sizin için kolaylık istiyor, güçlük çekmenizi istemiyor. Sayıyı tamamlamanız, size doğru yolu göstermesinden ötürü Allah'ı tazimle anmanız için ve şükredesiniz diye (uygun hükümler gönderiyor)' (Bakara suresi 185. ayet). ↪ Tefsiri: Orucun farz kılındığı bildirilmiş, bunun sayılı günlerde tutulacağı açıklanmış; yükümlüler, süre ve şekil bakımlarından yeni olan bu ibadete psikolojik olarak alıştırılmış, güçlük söz konusu olduğunda ruhsatların bulunduğu haber verilmişti. Bu hazırlık mahiyetindeki açıklamalardan sonra farz kılınan oruç ibadetinin ayrıntılarının bildirilmesine geçilmiştir; birbirini tamamlayan ayetler arasında bir nesih (birinin diğerini hükümsüz kılması) ilişkisi yoktur. Kur'an-ı Kerim'in Hz. Peygamber'e indirilmesi Mekke'de Hira mağarasında, miladi 610 yılı Ramazan ayının 27. gününde başlamış ve Allah Teala'nın uygun gördüğü aralıklar ve münasebetlerle yaklaşık yirmi üç yılda tamamlanmıştır. Âyette geçen 'Ramazan ayında Kur'an'ın indirilmesi'nden maksat onun tamamının değil ilk ayetlerinin indirilmesidir; Bakara suresinin başında olduğu gibi birçok ayette, Kur'an'ın bir parçasına da kitap ve Kur'an denilmiştir. Yüce Mevla, Müslümanlara oruç ibadetini farz kılmayı murat edince bunun zamanının da ona uygun ve layık bir zaman olmasını istemiş, bütün insanlığa son rehber ve irşad aracı kıldığı kitabını vahyetmeye başladığı ayı oruç zamanı olarak seçmiştir. Allah'ın oruç ibadetine yüklediği 6 hikmet İBADET VESİLESİ 🔸 On bir ayın sultanı Ramazan, oruç tutmanın farz olduğu, Müslüman aleminin arınma fırsatı bulduğu faziletli bir zamandır. Bu mübarek ay, inanan herkese hayata, açlığa, yardımlaşmaya, sabretmeye dair pek çok şey öğretir. 🔸 Oruç tutan müminler, diğer aylara nazaran Ramazan'da ibadetlerine ayrı bir ehemmiyet gösterir, beş vakit namaz kılmaya daha çok gayret eder. Böylece Ramazan, namaza başlama ve ibadetini devamlı hale getirme niyetinde olanlara vesile kaynağı olur. 🔸 Vav TV'de yayınlanan Son Davet programında konuşan Prof. Dr. İlhan İlkılıç konuyla ilgili şu ifadeleri kullandı: 'İbadetler, insanın imanının, yani metafizik dünyasındaki var olan bir şeyin fiziki hayata gölgesinin düşmesidir. Nasıl bir enfeksiyon hastalığının varlığı ister istemez ateş ile kendini gösteriyorsa ben inanıyorum ki ibadetlerin de varlığı imanın fiziki dünyada tezahürü, imanın aksiyona dönüşmesidir'. AHLAKİ AÇIDAN ETKİLERİ 🔸 Oruçlu kimse, ibadetlerini yerine getirme gayreti ile beraber ahlaki açıdan da kötü alışkanlıklardan uzak durmalıdır. Ramazan, insana kötülüklerden kaçınmayı öğretir. 🔸 Konuyla ilgili İlkılıç, şöyle konuştu: 'Her ibadetin olduğu gibi orucun da ruhu var. Belirli kriterlere uyulmadığı takdirde sadece aç kalmakla nitelendirilir. Bu ibadetin diğer boyutu, insanları ahlaka yönlendirmesidir. İbadeti gerçekleştiren kişinin, sosyal toplumdaki insanlarla ilişkisini ahlaki prensiplere göre düzenlemesinde de önemli bir rol olması gerektiğine inanıyorum.' Ramazan ile ilgili hadisler 🔸 Peygamber Efendimiz (SAV), oruçlu kimsenin nasıl davranması gerektiğine dair şöyle buyurmuştur: GÜNLÜK HAYATIN DEĞİŞMESİ 🔸 Oruç, hayatı rutine dönüşmüş olan günümüz insanının normal yaşam akışını değiştiren bir ibadettir. Her şeyden önce bireyin yeme içme saatlerini değiştiren oruç, uyku düzeninin de farklılaşmasına neden olur. 🔸 İlkılıç, 'Saniyesi ve dakikası dahi hesaplanmış, belirli bir tempoya sokulmuş bir hayatın içerisindeyiz. Oruç ile birlikte hayat ile olan ilişkimiz, günlük tempo değişiyor. Yemek saatlerimiz değişiyor, imkan varsa işe başlama, işi bitirme saati değişiyor. Ramazan, hayatın bu normal akışını düğmeye basar gibi pat diye değiştiriyor' diyerek bu durumu ontolojik devrim olarak tanımladı. Hamd nedir ve neden önemlidir? HAMD VESİLESİ 🔸 Allah-u Teala, kullarını yoktan var ederek, muazzam bir sistem üzere yaratmıştır. Türlü nimetleri ile donattığı kullarından kendisine verdiği rızıklar için ibadet ederek hamd ve şükretmesini istemiştir. Oruç da insanların, Cenab-ı Hakk'a (CC) verdiği güzel nimetler için hamd vesilesidir. 🔸 Hamda dair İlkılıç, şu ifadeleri kullandı: 'Hekim perspektifinden bakıldığında kişinin vücudunun çalışmasının gerçekten bir mucize olduğunu görüyor ve biliyoruz. Bize mucizevi bir hayat veren Allahu Teala'ya karşı hamdımızın bir göstergesi olarak ibadet ediyoruz.' TABİATI ANLAMA VASITASI 🔸 Ramazan'ı layıkıyla idrak eden Müslüman, iftar ve sahur vesilesi ile tabiatın akışını daha dikkatle anlamlandırır. Sahura kalkan kişi, sabahın nurundan ve bereketinden nasibini alır, iftar ederken güneşin battığı anın farkına varır. Öyle ki Hz. Enes'ten (RA) rivayet edildiğine göre Resulullah (SAV), sahurun önemine dair: 'Sahur yemeği yiyin, çünkü sahurda bereket vardır' buyurmuştur. (Müslim) 🔸 İlkılıç konu ile ilgili şöyle dedi: 'Ne kadar postmodern dönemde yaşamış olsak bile en azından namaz, oruç vesilesiyle biz aya, güneşe bakmak durumundayız. Yani bizi biz yapan tabiatın temel elementleri ile ilişkimizi sürdürmek zorundayız.' Teravih kaç rekat kılınır? BİR ARAYA GETİRMESİ 🔸 Ramazan ayının gelmesiyle camilerde, mescitlerde ya da evlerde bir araya gelen Müslümanlar mukabele okur ve teravih namazı kılar. Böylece on bir ayın sultanı, kendine has ibadet şekilleri ile müminleri birleştirir, muhabbetlerini atırır. 🔸 Oruç tutan Müslümanlar, birbirlerini ve ihtiyaç sahibi kişileri evlerine iftara davet eder. Sevap vesilesi olan Ramazan sofralarında buluşan akraba, eş, dost hasret gidermiş ve sıla-i rahimi idrak etmiş olur. Zeyd İbni Halid el-Cüheni'den (RA) rivayet edildiğine göre Peygamber Efendimiz (SAV) iftara davetin önemine dair şöyle buyurdu: 'Kim bir oruçluyu iftar ettirirse, oruçlu kadar sevap kazanır. Oruçlunun sevabından da hiçbir şey eksilmez.' (Tirmizî, Savm 82) AÇIN HALİNİ ANLAMAK 🔸 Mübarek ayda oruç tutan müminler, açlık halini deneyimler ve böylece yoksul kişilerin halinden anlama vesilesi bulur. Bunun bir sonucu olarak da Ramazan'da ihtiyaç sahiplerine fitre ve zekat verilir. Böylece imkanı olan, olmayan her evin sofrası yemek ile donatılır, bereket gelir. 🔸 İlkılıç, 'Bizzat bedenimizde yaşamış olduğumuz tecrübenin ahlaka da etkisi söz konusu. Maddi durumu iyi olan insanların Ramazan'da vermiş olduğu zekat ve fitreler var. Biz, o zaman içerisinde açlığın, susuzluğun ne anlama geldiğini anlıyoruz. Bizzat hissetmiş olduğumuz bir zorluk halinden mütevellit ahlaki bir davranışı gerçekleştiriyoruz' diyerek Ramazan'ın bize öğrettiklerini anlattı.