Türkiye'deki 4 Ulu Cami

📍BURSA ULU CAMİİ 🔸 Ulu cami, İslam şehirlerinin erken dönemlerinde inşa edilen ve o bölgenin en büyük camisine verilen isimdir. Anadolu'da ulu camilerin birbirinden güzel örnekleri bulunur. 🔸 Bunlardan biri de Bursa Ulu Camii'dir. Yapı, Orhan Gazi Parkı'nın bulunduğu geniş bir alanda yer alır. Ulu Camii, Yıldırım Bayezid zamanında 1396-1400 yılları arasında inşa ettirilir. Osmanlı dönemi camilerinden olan çok kubbeli anıtsal yapıların ilkidir. Yıldırım Bayezid kimdir? I. Bayezid olarak tanınan Yıldırım Bayezid, dördüncü Osmanlı padişahıdır. 1389'dan 1402 yılına kadar hükümdarlık yapmıştır. Ulu Cami'nin hat levhaları CAMİNİN İLK İMAMI SÜLEYMAN ÇELEBİ 🔸 Bursa'nın simgelerinden olan bu caminin, on iki büyük dört köşeli paye üzerine oturan yirmi kubbesi bulunur. Yapının inşasına 1396 yılında, Yıldırım Bayezid'in Niğbolu Seferi'ne çıktığı dönemde başlanır. 🔸 Bundan ötürü caminin inşaatı bittikten sonra ilk namazı; Yıldırım Bayezid, Molla Fenari, Emir Sultan'ın da olduğu cemaate Somuncu Baba kıldırır. Caminin ilk imamı da Mevlid yazarı Süleyman Çelebi'dir. Niğbolu Seferi Niğbolu Savaşı Osmanlı Devleti ve Haçlı birlikleri arasında 25 Eylül 1396 tarihinde gerçekleşmiştir. Niğbolu Kalesi önünde gerçekleştirilen savaşta Haçlılar Osmanlı Devleti'ne karşı mağlup olmuştur. HAT LEVHALARI 🔸 Camideki kubbenin altında yer alan şadırvanın, on altı köşeli havuzu ve üç çanaklı fıskiyesi vardır. İki minaresi bulunan yapının batıdaki minaresini Yıldırım Bayezid, doğudaki minaresini ise Çelebi Sultan Mehmed inşa ettirir. 🔸 Türkiye'deki ulu camilerin en büyüğü olan bu eserde, 'hat levhaları' oldukça dikkat çeker. Bu hat levhaları, 13 ayrı yazı karakteri ile 41 ayrı hattat tarafından duvara yazılmış ve 87 levha halinde, 192 adet yazı bulunur. Çelebi Mehmed kimdir? I. Mehmed adıyla da bilinen Çelebi Mehmed'in babası I. Bayezid, annesi Devlet Hatun'dur. Osmanlı İmparatorluğu'nun beşinci padişahıdır. Çinilerle bezeli Yeşil Külliye KABE KAPISININ ÖRTÜSÜ BURADA 🔸 Bursa Ulu Camii'yi özel kılan özelliklerinden bir tanesi de şüphesiz 'Kâbe kapısının örtüsünün' bulunmasıdır. İmam odasının hemen yanında, doğu kapısı tarafında yüksekçe bir yere asılan siyah örtü, Kâbe kapısının örtüsüdür. 🔸 Yavuz Sultan Selim, Mısır Seferi'nden sonra Kabe'nin örtüsünü İstanbul'dan gönderilen yeni bir örtü ile değiştirmiştir. Sultan, eskisiniyse Bursa'ya getirtip bu camiye kendi elleriyle asmıştır. ↪ Günümüzde halen muhafaza edilen bu örtü, zamanında saf altın iplikler ile dokunmuş ve üzerine ayetler işlenmiştir. Yavuz Sultan Selim kimdir? 'Hâdimü'l–Haremeyni'ş–Şerîfeyn' unvanıyla anılan Yavuz Sultan Selim, Osmanlı İmparatorluğu'nun 9. padişahı ve 88. İslam hâlifesidir. 📍DİYARBAKIR ULU CAMİİ 🔸 Diyarbakır'ın en önemli yapılarından biri Diyarbakır Ulu Camii'dir. 639 yılında İslam orduları şehri fetheder. O dönemde kentte bulunan Mar Toma Kilisesi, camiye çevrilir. 🔸 1085 yılında Büyük Selçuklular tarafından Diyarbakır fethedilir. Anadolu'nun en eski camileri arasında yer alan bu yapı, Selçuklu Sultanı Melikşah'ın emriyle 1091 yılında büyük bir restorasyondan geçer. Bu onarımda Şam'daki Emeviye Camii'ye benzetilir. Mar Toma Kilisesi Bir Süryani kilisesi olarak kullanılmadan önce Mar Toma, Pagan dönemine ait putperest mekanı olarak bilinir. I. Melikşah kimdir? Sultan Melikşah Büyük Selçuklu Hükümdarıdır, onun döneminde devlet en geniş sınırlarına ulaşmıştır. CAMİNİN KİTABESİ 🔸 Restorasyona ilişkin kitabede yazanlar şöyledir: 'Rahman ve rahim olan Allah'ın adıyla; Allah'tan başka Tann yoklu', Muhammed onun elçisidir. Bunun yapılmasını Büyük Sultan, Büyük Sahlann Şahı, ümmetin ve emirlerin başı, Arap ve acemlerim efendisi, dünya ve dinin yücelticisi, Devletin Kudreti, Fetih babası, Alparslan oğlu Melikşah - Allah saltanatını devamlı kılsın emretti. Dinin şerefi, Devletin direği, Vezirlerin tacı, Cehir oğlu Mansur Muhammed valiliği zamanında Allah günlerini uzatsın; Kadılann şerefi, Büyük kadı Abdülvahid oğlu Abu nasır Muhammed eliyle ve Kudüs'lü Muıammed oğlu Ahmed'in vekaletiyle 484 (1091) senesinde yapıldı.' 🔸 Diyarbakır Ulu Camii'ye, şehirde hüküm sürmüş bütün devletler fazlasıyla önem vermişlerdir. Büyük Selçuklu Hükümdarı Melikşah, İnal ve Nisanoğulları, Anadolu Selçuklu Hükümdarı Gıyaseddin Keyhüsrev, Artuklular, Akkoyunlu Hükümdarı Uzun Hasan ve Osmanlı padişahlarının bir çoğuna ait ferman ve kitabeler bulunmaktadır. AVLUSU ÜÇ KAPIYA AÇILIYOR 🔸 Diyarbakır Ulu Camii'nin en büyük özelliği taş kullanılarak inşa edilmiş olmasıdır. Transept Planlı tipinde olan yapı, geniş bir avlu etrafında dizili mekanlardan oluşur. 🔸 Caminin avlusuna üç farklı kapıdan ulaşılır, buralar tasarım açısından da işçilik açısından da oldukça özeldir. Aynı zamanda avlunun doğu ve batısındaki revaklar, iki katlıdır. Transept ne demektir? Transept bazilika planını dikey biçimde keserek, kilise alanını haç işareti biçiminde vurgulayan çapraz nef. Selçuklu döneminin eşsiz eseri: Afyon Ulu Cami 📍EDİRNE ULU CAMİİ 🔸 Edirne'deki Osmanlı eserlerinden biri olan Edirne Ulu Camii'nin yapımını, 1403 yılında Yıldırım Bayezid'in oğlu Emir Süleyman başlatır. 🔸 Emir Süleyman'ın ölümünden sonra cami inşası, 1414 senesinde Çelebi Mehmet döneminde tamamlanır. Ulu Camii'nin kapısı üzerindeki kitabeye göre Mimarı Konyalı Hacı Alâeddin ve kalfası İbrahim oğlu Ömer'dir. 🔸 İki minareli olarak inşa edilen camiye, I. Mehmed bir minare daha ekletmiştir. Üç Şerefeli Camii'nin yapılmasından sonra ise Edirne Ulu Camii, Eski Camii olarak anılmaya başlanmıştır. Emir Süleyman kimdir? Süleyman Çelebi olarak da bilinen Emîr Süleyman, Osmanlı şehzadesidir. Fetret Devri'nde 1402-1411 yılları arasında Edirne'de padişahlık yapmıştır. I. Mehmed kimdir? Çelebi Mehmed, beşinci Osmanlı padişahıdır. Babası I. Bayezid, annesi Devlet Hatun'dur. Kadim tarihin canlı şahidi: Battalgazi Ulu Camii PADİŞAHLARIN KILIÇ KUŞANDIĞI CAMİ 🔸 Çok kubbeli camiler gurubuna giren Edirne Ulu Camii'nin mermer minberi, yan yüzleri rumi ve geometrik desenlerle süslenmiştir. İçinde ayetler bulunan caminin minberinde ise fethin sembolü olarak sancak asılıdır. 🔸 Bir Osmanlı padişahı olan III. Mustafa ve II. Ahmed bu camide kılıç kuşanmışlardır. Hacı Bayram Veli, II. Murad döneminde Edirne'yi ziyaret etmiş ve Ulu Camii'de vaaz vermiştir. III. Mustafa kimdir? III. Mustafa 26. Osmanlı padişahı ve 105. İslam halifesidir. Babası Sultan III. Ahmed, annesi Emine Mihrişah'dır. Babası III. Ahmed'in 1730 yılında tahttan çekilmesinden sonra yirmi yedi yıl kafes hayatı yaşamıştır. II. Ahmed kimdir? II. Ahmed; 21. Osmanlı padişahı, 100. İslam halifesidir. Hacı Bayram Veli kimdir? Hacı Bayram-ı Veli, Türk mutasavvıf ve şairdir. Türbesi, Ankara'da Hacı Bayram Camii'nin hemen yanında bulunmaktadır. 📍MARDİN ULU CAMİİ 🔸 Ülkemizdeki önemli ulu camilerden biri de Mardin Ulu Camii'dir. Dilim kubbe ve minaresiyle 12. yüzyıl Artuklu mimarisinin en güzel örneklerindendir. İki minareli olarak inşa edilen caminin günümüze yalnız tek minaresi ulaşmıştır. 🔸 Caminin yapım tarihi konusunda net bir bilgi olmamakla birlikte günümüze ulaşan tek minaresinde, '1176 yılı' ibaresi bulunmaktadır. Artuklu Beyliği Artuklular, Artuk Bey tarafından Harput, Mardin ve Hasankeyf bölgelerinde 1102 yılında arasında kurulmuş,1409'a kadar hüküm sürmüş bir Oğuz Türkmen beyliğidir. CAMİNİN MİMARÎ ÜSLUBU 🔸 Güneydoğu Anadolu bölgesinde yer alan ve erken dönem eserlerinden biri kabul edilen Mardin Ulu Camii'nin kubbesi dıştan yivleme tekniğiyle inşa edilmiştir. 🔸 Yivleme yöntemi ilk defa bu eserde kullanılmış ve sonrasında Mardin'de gelenek haline gelmiştir. Yolunuz Mardin'e düşerse Artuklu mimarisinin en güzel örneklerinden biri olan bu eseri görmeden dönmeyin. Yivleme tekniği ne demek? Eksenel türbin kanatları arasında oluşan ikincil akış kayıplarının birleşik bariyer-yivleme yöntemine denir. Mardin'de Artuklu mührü: Kasımiye Medresesi