Ümmü Eymen kimdir?

Peygamber Efendimizin 'annemden sonra annem' dediği Ümmü Eymen, sahabe hanımlar arasında önemli yeri olan biriydi. Habeşistan'dan cariye olarak Mekke'ye getirildiğinde Peygamberimizin babası Hz. Abdullah'ın yanında çalıştı. Hz. Abdullah'ın vefatından sonra miras olarak Peygamber Efendimizin annesi Hz. Amine'ye kaldı. Hz. Peygamber'in dünyaya teşriflerinden sonra dadılığını yapan Ümmü Eymen, yaşamı boyunca Hz. Peygamber'in en yakınında yer almış, O'nun hanesini teklifsiz ziyaret edebilen nadir insanlardan biriydi. Asıl adı Bereke bint. Sa'lebe olan Ümmü Eymen, ilk oğlu Eymen'e nisbetle bu isimle anıldı. Habesiştan'dan Mekke'ye köle olarak geldi ve Peygamber Efendimizin dedesi Abdülmuttalib'in yanında çalıştı. Daha sonra miras yoluyla babası Abdullah'a ve annesi Âmine'ye, onlardan da kendisine intikal etti. Hz. Peygamberin mucizelerle dünyaya gelmesinden sonra Ümmü Eymen, onların yanında bunup hizmetlerine devam etti. Peygamber Efendimizin dadılığını yapan Ümmü Eymen her zaman üstüne titredi, gözü gibi baktı. Peygamber Efendimiz altı yaşına geldiğinde Hz. Âmine eşi Abdullah'ın Medine'deki mezarını ziyaret etmek için yola çıktı. Ümmü Eymen'de onlarla beraber bulunuyordu. Medine'ye vardıklarında bir müddet akrabalarının yanında kaldılar. Buradaki misafirlik sırasında Peygamber Efendimizle ilgili bazı hadiseler meydana geldi. Bunu kendisi şöyle anlattı: 'Bir gün Yahudi âlimlerinden iki kişi yanıma geldi. Ahmed'i yanımıza çıkar da bir görelim dediler. Ben de o nur Ahmed'i yanlarına çıkardım. Çocuğu uzun uzun süzdüler. Her tarafına baktılar. Sonra şunları söylediler: 'Bu çocuk beklenen son peygamber olsa gerek. Burası da onun hicret edeceği yer. Bu memlekette çok büyük savaşlar olacak, büyük hâdiseler vukû bulacaktır.' dediler.' Bu hadise üzerine Ümmü Eymen, Peygamber Efendimize bir zarar gelmemesi için daha fazla ihtimam gösterdi. Daha sonra Ümmü Eymen, Hz. Âmine ve Peygamber Efendimizden oluşan üç kişilik kafile Mekke'ye geri dönmek için yola çıktı. Fakat yolda Hz. Amine rahatsızlandı. Hastalığı şiddetlendiği sırada Peygamber Efendimize şöyle hitap etti. 'Ey çekilen dehşetli ölüm okundan, Allah'ın lütfu ve yardımı ile yüz deve karşılığında kurtulan zâtın oğlu! Allah, seni mübarek ve devamlı kılsın! Eğer rüyada gördüklerim doğru çıkarsa, sen celâl ve ikram Sahibi tarafından Âdem oğullarına helâl ve haramı bildirmek üzere gönderileceksin! Allah, seni, milletlerle birlikte devam edip gelen putlardan, putperestlikten de esirgeyecek, alıkoyacaktır! Her canlı varlık ölür. Her yeni eskir. Her yaşlanan, kocayan, zeval bulur, yok olur. Ben de öleceğim. Fakat temelli anılacağım. Çünkü temiz bir oğul doğurmuş, arkamda hayırlı bir andaç bırakmış bulunuyorum.' (Ebu Nuaym'dan naklen Suyûtî, Hasâisü'l-kübrâ, Ebu Nuaym'dan naklen Suyûtî, Hasâisü'l-kübrâ, Diyarbekri, Ham, Zürkânî, Mevâhib Şerhi) Hz. Amine, henüz otuz yaşında iken Ebvâ denilen yerde vefat eti. Ümmü Eymen de Hz. Peygamberle beraber Mekke'ye geri döndü. Her daim Peygamber Efendimizi koruyup kollayan Ümmü Eymen bir gün, Efendimiz oynarken dalmış, uzaklaştığını görememişti. Bu hususta Efendimizin dedesi Abdülmuttalib'in, onu uyarmasını şöyle anlattı: 'Resûlullah'a bakarken, bir gün, dalmışım, onun yanımdan uzaklaşıp gittiğini bilememişim. Abdülmuttalib birdenbire başucuma dikildi. 'Ey Bereke!' dedi. 'Buyur!' dedim. 'Oğlumu nerede buldum, biliyor musun?' 'Bilmiyorum!' dedim. 'Oğlumdan gaflet etme! Onu sidre ağacının yakınında, çocukların yanında buldum. Kitap Ehli olanlar (Yahudiler ve Hristiyanlar), bu oğlumun bu ümmetin peygamberi olacağını söylüyorlar. Ben oğluma onların zarar vermeyeceklerinden emin değilim.' dedi.' Ümmü Eymen, Peygamber Efendimiz Hz. Hatice ile evlenene kadar ona hizmet etti. Peygamberimiz Hz. Hatice ile evlenince onu azat etti. Ümmü Eymen, Haris bin Hazrecoğullarına mensup Ubeyd bin Zeyd ile evlendi. Peygamber Efendimiz ise evlendikten sonra da onu büyüten Ümmü Eymen'i unutmamış, sık sık ziyaret edip her türlü hürmeti gösterdi. Ümmü Eymen'i n, Ubeyd b. Zeyd el-Hazrecî ile evliliğinden Eymen doğdu. Asıl adı Bereke bint. Sa'lebe olsa da ilk çocuğuna nisbetle Ümmü Eymen olarak anıldı. İslam'ın ilk yıllarında Ümmü Eymen aile halkıyla birlikte Müslüman oldu. Ümmü Eymen'in eşi bir müddet sonra eşi vefat etti. Bir gün Hz. Peygamber ashabına hitaben, 'Cennet ehli bir kadınla evlenmek isteyen Ümmü Eymen'le evlensin' buyurdu. Bu sözler üzerine Hz. Zeyd öne atıldı ve onunla evlendi. Önemli sahabe büyüklerinden ve komutanlarından Üsame bin Zeyd bu evlilikten dünyaya geldi. Medine'ye hicret edilince Ümmü Eymen de buraya hicret etti. İslam'ın ilk yıllarında müşriklerin Müslümanlara uyguladığı işkencelere Ümmü Eymen de maruz kaldı. Müslümanlara hicret etme izni çıktıktan sonra Habeşistan'a giden kafile içinde de vardı. Ümmü Eymen, Resûlullah ile birlikte Uhud Gazvesi'ne katıldı, orada askere su dağıttı, yaralıları tedavi etti. Bozguna uğradıkları zaman askeri savaşa teşvik etti. Bir grup kadınla birlikte Hayber Gazvesi'ne iştirak ettiği için ganimetlerden kendisine pay verildi. Uhud Gazvesi'nde oğlu Eymen gözlerinin önünde şehit oldu. Kocası Zeyd de, Mute'de, İslam ordusu kumandanı olarak katıldığı savaşta şehit düştü. Enes b. Malik'in annesi Ümmü Süleym, Peygamberimize hurma ağaçları vermiş, Hz. Peygamber de onları dadısı Ümmü Eymen'e bağışladı. Peygamberimiz bu hurma ağaçlarını da Ümmü Süleym'e geri verip, Ümmü Eymen'e, kendi hissesine düşen hurma bahçesinden her on hurma ağacı yerine, hurma ağaçlan verdi. Peygamberimiz, Ümmü Eymen'i sık sık ziyaret eder ve kendisine 'Ey anne!' diye hitap ederdi. 'Annemden sonra, annem!' diyerek sevgi ve saygı gösterir, ona baktıkça: 'Bu, benim ev halkımdan sağ kalanıdır!' buyururdu. Ümmü Eymen Peygamberimizin evine girip çıkma konusunda imtiyazlıydı. İzin almaksızın istedikleri zaman Efendimizin yanına girip çıkabiliyorlardı. Ümmü Eymen konuşma sırasında peltek 'se'leri sîn gibi telaffuz ederdi; Resûl-i Ekrem onun bir türlü söyleyemediği 'selâmullâhi aleyküm' yerine kısaca 'selâm' demesine izin vermişti. Resûlullah'ın vefatından sonraki günlerde Hz. Ebubekir ile Ömer, zaman zaman onu ziyaret ederdi. Bu ziyaretlerden birinde Ümmü Eymen ağlamış, niçin ağladığını sorduklarında, 'Hz. Peygamber'in vefat edeceğini biliyordum, ben vahyin kesilmesine ağlıyorum' demişti. Hz. Ebubekir ve Hz. Ömer, sık sık Ümmü Eymen'in ziyaretine gider, ihtiyaçlarını karşılardı. Hz. Ömer'in vefatına ise, 'İslâm bugün zayıfladı' diye gözyaşı döktü. Hz. Osman'ın halifeliğinin ilk yıllarında vefat etti.