Destanlara konu olan ağacın hikayesi

AĞAÇLAR AKCİĞERLERİMİZDİR ◾ Dünyada yaklaşık 73.200 farklı ağaç türü bulunur. Bu ağaç çeşitleri konumlandıkları yerin iklimine göre farklılık gösterir ve ona göre şekillenir. ◾ Hepsinin bir var oluş amacı ve manası vardır. Örneğin meşe, uzun ömürlü bir ağaçtır ve hoşgörü ve yardımseverliği temsil eder. Ardıç, Yörüklerin ağırlıklı olarak yaşam sürdükleri yer olan Torosların zirvesinde yetişmesinden ötürü Yörükleri temsil eder. Türk lehçelerinde ağaç ANADOLU'NUN AĞAÇLARI ◾ Ülkemizde çınar ağacının anlamı çok derindir. Bu ağaç; güçlü, dayanıklı ve uzun ömrün simgesidir. Uzun yıllar yaşam süren büyüklerimizi, çınar ağacına benzetir, 'çınar gibi bir insan' teşbihinde bulunuruz. ◾ Bunun yanında çınar, babanın da bir temsilidir, 'baba çınar ağacı gibidir meyvesi olmasa da gölgesi yeter' söylem mevcuttur. Örneğin; çam ve meşe Anadolu'nun bekçileri kabul edilir. UĞRUNA SAVAŞLAR VERİLEN AĞAÇ ◾ Gökyüzüyle barışık bir ağaç türü düşünün. Geniş ve yatay dallarıyla göğe uzanan; Türkiye, Suriye, Lübnan, Doğu Akdeniz'de hayat bulan ağaç çeşidi, sedirler... ◾ Eski çağlarda devletlerin zenginlik göstergelerinden biri de sedir ağaçları olmuştur. Hatta bu ağaç türü uğruna devletler arası savaşlar bile çıkmıştır. I. Dünya Savaşı'nın neden olduğu travma GILGAMIŞ DESTANI'NA KONU OLDU ◾ Asırlar boyu pek çok toplumda hayranlık uyandıran sedirler, dillere destan olduğu kadar, MÖ 2000 yıllarında yazılmış olan Sümerlerin destanı Gılgamış'a da konu olmuştur. ◾ Bu destan, Kral Gılgamış'ın hayatını ve mücadelelerini anlatır. Sedir ağacı önce Gılgamış'ın savaşlarında ön plana çıkar sonrasında ise deniz savaşları için gemi yapımında kullanıldığından bahsedilir. Gılgamış Destanı Sümerlere ait olan Gılgamış Destanı, antik Mezopotamya'dan günümüze ulaşan en eski edebiyat eseridir. Gılgamış'ın yazınsal tarihi, Üçüncü Ur Hanedanlığı'ndan kalma Uruk Kralı Bilgamış hakkında yazılan beş Sümer şiiriyle başlamaktadır. SEDİR AĞACINDAN SAVAŞ GANİMETİ ◾ Destan'da, devletlerin sedir ağacıyla dolu ormanlara sahip olabilmek için savaştıklarından bahsedilir. Asurlar döneminde ise sedir tomruğu ve reçinesi, savaş ganimeti olarak görülmüştür. ◾ Mısırlılar MÖ 2600'lü yıllarda sedir tomruklarını kullanarak boyu 45 metreye ulaşan gemiler inşa etmişlerdir. Kayıtlara geçen ilk sedir kerestesi ithalatı ise yine Mısırlılar tarafından gerçekleşmiştir. Asurlar kim? Asur İmparatorluğu ya da Asur Devleti MÖ 2025 ile MÖ 612 yılları arasında var olmuş ve Sami halklardan oluşmuş bir Antik Çağ Mezopotamya imparatorluğudur. Dünyanın ilk kütüphanelerinden Asurbanipal FENİKELİLER VE MISIRLILAR SEDİR ODUNLARINI KULLANDI ◾ Tarihi serüvende sedir odunları, önemli bir ticaret malzemesi olarak görülmüştür. Örneğin Fenikeliler, sedir ağacını kullanarak büyük bir deniz gücüne sahip olmuşlardır. ◾ 13. yüzyılında en iyi deniz donanmasına sahip Fenikeliler, limanlarından Mısır'a; altın, buğday ve gümüş gibi değerli malzemelerin yanında sedir tomruklarını taşımışlardır. Fenikeliler kimdir? Fenikeliler, Antik Çağ'da yaşamış Sami dillerine mensup bir dil konuşan Akdenizli bir topluluktur. HİCAZ DEMİRYOLU'NUN YAPIMINDA KULLANILDI ◾ Sedir, Osmanlı döneminde de önemini koruyan bir ağaç türü olmuştur. Kolay işlenebilmesi sedirin kullanım alanlarını genişletmiştir. Örneğin Hicaz Demir Yolu'nun inşaatında sedir tomrukları kullanılmıştır. ◾ Sedir ağacının odunu yumuşak ve sağlam olur. Kendine has rengi ve kokusuyla asırlar boyu gözde ağaç türleri arasında yerini almıştır. Hicaz Demir Yolu nedir? Hamidiye Hicaz Demir Yolu olarak bilinen Hicaz Demir Yolu, II. Abdülhamid tarafından 1900-1908 yılları arasında Şam ile Medine arasında inşa ettirilmiştir. 1322 km uzunluğundaki demiryolu hattı, 1908 yılından sonraki eklemelerle 1.900 km uzunluğuna erişmiştir. Hicaz Demir Yolu'nun hüzünlü hikayesi LÜBNAN BAYRAĞINDA SEDİR ◾ Sedir ağacı, yaygın olarak Türkiye'de ve Lübnan'da bulunur. Lübnan'ın; kırmızı, beyaz bayrağının tam ortasında kuvvetin ve gücün temsili olarak sedir yer alır. ◾ Lübnan'da asırlar boyu her alanda kullanılan ve oldukça değerli olan sedir ağaçları yok olma tehlikesiyle karşı karşıya kalmıştır. Bundan ötürü 1998 senesinde UNESCO Dünya Mirası Alanları listesine alınmıştır. SEDİR AĞACINI KORUYAN İMPARATOR ◾ Anadolu ve Orta Doğu'daki mabetlerin çoğunda sedir ağacının izleri bulunur. MS 2. yüzyılda Roma İmparatoru Hadrian, Doğu Akdeniz'de kalan ağaçlar için bir imparatorluk rezervi oluşturmak istemiştir. ◾ Sedir ağaçlarını korumak ve daha fazla kesilmesini önlemek amacıyla taşlardan ağaçların etrafına taşlar koymuş ve bir nevi sınır oluşturmuştur. Roma İmparatorluğu Roma İmparatorluğu, MÖ 27 yılında kurulmuştur. İstanbul'un tarihe tanıklık eden sur kapıları SEDİRİN ÖN PLANA ÇIKAN ÖZELLİKLERİ ◾ 40 metreye kadar uzayabilen ve yıllarca yaşayabilen sedir ağaçları, Akdeniz ikliminde yetişir. Sedirin bilinen dört türü vardır. Bunlar; Himalaya, Lübnan, Kıbrıs, Toros, Atlas sedirleridir. ◾ Yoğun ve sağlam dokusu, eşsiz kokusu, dayanıklılığı ile ön plana çıkan sedir, zifte benzeyen reçinesinden ötürü katran ağacı olarak da bilinir.