Doğu'nun gizemine kapılan 5 ressam

Batılı ressamlar, Batı medeniyeti tarafından görülmemiş şehirleri görmek, oraları keşfetmek için Doğu'ya seyahatler gerçekleştirdiler. 19.yüzyılda Batılı ressamların en çok ilgisini çeken şehirlerden biri de İstanbul'du. Bu şehir, Doğu'ya yapılan yolculukların başlangıç ya da bitiş noktasını oluşturur aynı zamanda. O dönem İstanbul, Avrupa şehirlerinden farklı, başlı başına bir 'bahçe-şehir'di. Bir Batılı yazar İstanbul'u şöyle anlatır: 'Bahçeler öylesine çok ve büyüktür ki, şehre dağılan ağaçlardan çok, yalnızca bir bölümü temizlenen ormana yerleştirilmiş bir şehir izlenimi veriyor.' İtalyan asıllı oryantalist ressam Luigi Mayer, 1755'te İtalya'da doğdu. Sanatçı, 1776-1792 yılları arasında Türkiye'nin İngiliz büyükelçisi olan Sir Robert Ainslie'nin yakın arkadaşıydı. Bu dönemdeki resim ve çizimlerinin büyük kısmını Ainslie için yaptı. 1776-1794 yılları arasında Osmanlı İmparatorluğu'nda seyahat etti ve Balkanlar'dan Yunan Adalarına, Türkiye ve Mısır'ı dolaştı. Özellikle de antik anıtları ve Nil'e uzanan antik alanların manzaralarını ve eskizlerini resmettiği bilinir. Luigi Mayer'in gezip çeşitli manzaralarını çizdiği yerler arasında Kıbrıs, Mısır, Filistin, Suriye, Karaman, Rodos, Muğla, Denizli yöresi, Antalya, Fethiye yöresi ve Samos bulunur. Mayer, insanların yaşamından ayrıntıları tablolarına ekler. İtalyan oryantalist ressam Amadeo Preziosi, 1916'da Malta'da doğdu. İlk resim derslerini Malta'da alan Preziosi, İstanbul'da büyük bir tutkuyla çalışan ve aristokrat bir aileye mensuptu. Daha sonra eğitimine Paris'te devam eden ressam, 1840'ların başında geldiği İstanbul'dan bir daha ayrılmadı. Preziosi, ilk olarak Pera'da ve daha sonra Yeşilköy'de çalıştığı atölyesinde büyük bir üne kavuştu. Amadeo Preziosi, İstanbul'a gelirken gemide tuttuğu güncede, 'Şark benim için yeniden doğuş olacak ve mutlu olacağım inancındayım' demişti. İstanbul'a vardığında bu gemi yolculuğuyla ilgili notlarını, 'İşte benim tablolarım, manzaram, hepsi birer birer karşımdalar artık.' cümlesiyle bitirmişti. Osmanlı yaşamını ve İstanbul'u sayısız portre yapan ressam; çeşitli meslekten insan tipleri, mahalle, kahve, sokak, çarşı, mezarlık ve Boğaziçi görünümleri, günlük yaşamlarını farklı yönleriyle tuvaline yansıttı. İstanbul'da yaşadığı yıllar boyunca birkaç kez Osmanlı toprakları, Yakın Doğu gezilerine çıkmış, Yunanistan ve Mısır'a gitmiş ve gittiği yerlerden sayısız tablo ile döndü. Yaşamının son yıllarında bir dönem Sultan II. Abdülhamid'in saray ressamı olan sanatçı, Yeşilköy'de bir av kazasında hayatını kaybetti. Yeşilköy San Stefano Katolik Mezarlığı'nda gömülüdür. Ana dili İtalyancanın dışında, Fransızca, Yunanca, İngilizce ve Türkçe bilen ressam, Avrupa'da Türk resminin en önemli temsilcisi olarak kabul edilir. 19. yüzyılda seyahatnamelerin çoğalması ve seyahat imkânlarının gelişmesiyle pek çok Batılı sanatçı İstanbul'a geldi. Bu sanatçılardan biri olan Fausto Zonaro, 1854'te Padova'da doğdu. Gençliğinde babasının yanında duvar ve bina yapımı işlerinde çalıştı. 1870 yılından itibaren Masi yakınlarındaki teknik okulda 3 yıl resim öğrenimi gördü. Bu okulu bitirdikten sonra Verona'da L'Accademia Cignaroli ve Roma'da L'Accademia di Belle Arti'de resim eğitimi aldı. 1880 yılında Paris'e giden sanatçı 1889 yılına kadar Paris'te kendi atölyesinde çalıştı. Venedik, Napoli ve Padova'ya yaptığı gezilerden sonra 1891 yılında eşinin isteğiyle İstanbul'a geldi. Bu gemi yolculuğunu ancak kaptanın portresini yaparak ödeyebildi. Daha sonra kısa sürede saray çevresinde adını duyurdu. Resimlerinde İstanbul'un çeşitli köşeleri, düğün, bayram, dinî ve resmi tören gibi sosyal olaylar, savaş ve çeşitli mesleklerden insanları konu aldı. İstanbul resimleri pek çok kez sergilendi. İstanbul'da düzenlenen Birinci ve İkinci İstanbul Salonu sergilerine ve 1907 yılında II. Abdülhamid'in tahta çıkışının otuz birinci yıldönümü nedeniyle düzenlenen sergiye katıldı. Sultan II. Abdülhamid tarafından 1896 yılında Ressam-ı Hazret-i Şehriyari olan yani saray ressamlığına getirilen sanatçı, İstanbul'da kaldığı süre içerisinde binden fazla resim yaptı. Zonaro'nun yaşamındaki en büyük değişim ise onun Sultan II. Abdülhamid tarafından 'saray ressamı' olarak onurlandırılması oldu. Sultan Abdülhamid'in portresini yapan tek ressam olarak da tarihe geçen Fausto Zonaro, 14 yıl boyunca saray ressamı görevini yaptı. İstanbul'da kaldığı süre içerisinde de binden fazla resim yaptı. Ressam, İstanbul'dan ayrıldıktan sonra İtalya'nın Sanremo kentine yerleşti ve İstanbul'u betimleyen resimler yapmayı sürdürdü. Resimleri sanatçı yaşarken büyük bir hayran kitlesi tarafından takip edildi. 1929 yılında 75 yaşında Sanremo'da hayatını kaybetti. Jean Baptiste Vanmour, 1699'da İstanbul'a geldi. 1730'daki Patrona Halil Olayı'na şahit oldu ve bu olayı resmetti. Bu tablosu da Amsterdam Müzesi'nde sergilenir. Vanmour'un İstanbul'daki bu tanıklığını önemli kılan yaptığı resimlerle tarihe Lale Devri'nin önemli görsel belgelerini kazandırmış olmasıdır. Lale Devri'ni ayrıntılarıyla tasvir eden ressam, Levni'nin eserlerinden etkilendi. Vanmour, çok sayıda elçi kabul törenleri, İstanbul görünümleri, portreler, Patrona Halil isyanı gibi siyasi ve toplumsal olaylar ve gündelik yaşam sahneleri resmetti. Vanmour, resimlerini gerçekçi bir üslupla ele almış ve ayrıntıcı çalışmıştır; dolayısıyla resimlerin belgesel niteliği çok yüksektir. Yaşamının sonuna kadar İstanbul'da kalan sanatçının İstanbul resimleri arasında 'Sarraf', 'Rum Düğünü', 'Açık Havada Eğlenen Rumlar', 'Arnavut Askerlerinin Portresi', 'Patrona Halil', 'Çavuş', 'Padişah', 'Türk Düğünü', 'Mevlevi Dervişleri' ve 'Bentler' yer alır. Belçikalı manzara ressamı Jacob Jacobs, 1812'de doğdu. Ailesinin anne tarafı Beethoven ile ilişkili olan Jacobs, aslında ailesi taradından yazar olması hedeflenmese de o Kraliyet Güzel Sanatlar Akademisi'ne (Antwerp) girdi. Burada Gustaf Wappers ve Ferdinand de Braekeleer ile birlikte çalıştı. Ludolf Backhuysen ve Adriaen van de Velde'nin çalışmalarından etkilenip, deniz kompozisyonlarına ilgi duydu. İlk sergisini 1833'te açtı. 1834'te Kuzey Denizi'ne bir gezi yaptı ve 1837'deki Hollanda gezisinde de çok miktarda malzeme biriktirdi. Gezilerini yeterli bulmadı ve 1838'de Cebelitarık'a, Kuzey Afrika sahillerine, Mısır'a, Çanakkale'ye, İstanbul'a uzun bir deniz yolculuğuna çıktı. Türkiye ve Rodos'u dolaştı. Bundan sonra Almanya'ya ve Saint Petersburg'a gitti. Bu seyahatler sırasında, hayatının geri kalanında ilham almak için kullanacağı iki büyük albüm derledi.