Dünyanın ilk kütüphanelerinden Asurbanipal

📌Mezopotamya birçok kadim uygarlığa ev sahipliği yapan bir bölgeydi. Asurlular, M.Ö. 2000 yılında kurulan Sami kökenli bir Mezopotamya uygarlığıydı. Asurlular, topraklarını Suriye, Filistin, Kıbrıs, Kapadokya, Mısır ve İran'a kadar genişletmişlerdi. Başkentleri ise Dicle Nehri'nin doğu kıyısında Musul'un ise yanıbaşında bulunan Ninova'ydı. İmparatorluk bölge üzerinde ciddi bir hakimiyete sahipti. Asurlular pek çok alanda gelişim gösteren bir medeniyetti. Tarım, hayvancılığın yanında kültür ve bilim alanında da büyük bir güce sahiptiler. Taş çağı ve Mezopotamya tarihi 📌Başkent Ninova'nın kuruluş tarihi milattan önce 5 bin yılın ortalarına kadar gitse de şehir, Asurbanipal zamanında yeniden kurulmuş gibiydi. Asurbanipal M.Ö 668-627 yılları arasında hüküm sürmüş son büyük Asur kralıydı. Ünlü hükümdar kendisini 'dünyanın kralı' olarak adlandırıyordu. 📌Asurbanipal kültürlü, okumayı seven biriydi. Yazı sanatında ileri düzeyde beceri sahibi olmasının dışında öncülleri arasında bu sanatı onun kadar iyi icra edenlerin bulunmadığı ileri sürülmekteydi. 📌İmparatorluğuna en parlak dönemini yaşatan Asurbanipal, askeri alandaki başarısının yanına kültürel ve bilimsel başarıları da ekleyerek tarihte bir iz bırakmak istiyordu. Bu düşünceyle hareket eden hükümdar, büyük bir kütüphane kurmaya karar verdi. Asurbanipal'in yazıcıları onun emri üzerine tapınak kitaplıklarında buldukları her türden metnin aslını ya da kopyasını topladılar. Anadolu Uygarlıklarında sanat ve giyim 📌Asurbanipal, tapınak kitaplıklarında bulunan ilmi, dini ve edebi metinler toplayarak devasa bir koleksiyon oluşturdu. Kralın kişisel kütüphanesi, tıp, şiir, coğrafya ve bilim alanlarındaki metinleri içeriyordu. Yaklaşık 30.000 tableti bünyesinde bulunduran bu koleksiyon, zamanla başkent Ninova'nın adıyla anılacak ve insanlığın en eski kütüphanelerinden biri olarak tarihe ismini yazdıracaktı. Asurbanipal, Ortadoğu'nun sistemli biçimde toplanıp kataloglanmış ilk kitaplığını kurdu. 📌Yaptırdığı Ninova Kraliyet Kütüphanesi kralın en büyük başarılarından biriydi. 📌Ninova'yı bir zevk ve sanat merkezi durumuna getirmiş, aynı zamanda bir kültür merkezi olarak tanıtmıştı… 📌Bu kütüphane Asurluların gelişmişlik ve bilgi düzeylerini tam anlamıyla vermekteydi. Asurbanipal, çok geçmeden Mezopotamya'nın en tanınmış kütüphaneleri arasında da yer aldı. Tarihin en önemli kütüphaneleri 📌Asur kitapları kağıt üzerine değil, çoğunlukla kil tabletlere, semboller oluşturmak için ufak bir kamanın kullanıldığı çivi yazısıyla yazılmıştı. 📌Asurbanipal güzel sanatların da koruyucusuydu. Ninova'da yeni yaptırdığı ya da onarttığı saraylarda, hükümdarlık döneminin tarihsel olaylarını ve törenlerini simgeleyen kabartmalar görülüyordu. Asurbanipal Kütüphanesi 30.000'den fazla çivi yazılı kil tablet barındırıyordu. Tabletler edebi eserleri, teknik belgeler ve hükümet kayıtlarını içeriyordu. 📌Toplanan kitapların çoğu gözlenen belli olaylara; insan, hayvan ve bitkilerin özellikleri ile davranışlarına; Güneş, Ay, gezegen ve yıldızların hareketlerine dayanan fal metinlerinden oluşuyordu. Dünyanın en gizemli kütüphaneleri 📌Ayrıca, yazıcıların eğitimi için gereken Sümerce, Akadça ve başka dillerde sözlükler de vardır. Asurbanipal, ayin, dua, masal, atasözü gibi metinlerin yanı sıra gerek dinsel gerek din dışı pek çok yapıtı da kitaplığına getirtmişti. Yaradılış, Gılgamış, Irra, Etana ve Anzu gibi geleneksel Mezopotamya destanlarının günümüze ulaşmasında bu kütüphane büyük bir rol oynadı. 📌Ninova Kütüphanesi'nden günümüze ulaşan en önemli eserler Yaradılış ve Gılgamış Destanı'ydı. 📌Kitaplıkta; el kitaplarının, bilimsel metinlerin ve Binbir Gece Masalları'ndan birinin ilk örneği olan 'Nippur'la Yoksul Adam' gibi bazı halk öykülerinin bulunması, bu kitaplığın sadece kral için kurulmadığını gösteriyordu. Tarihe tanıklık etmiş 5 kütüphane 📌Bununla birlikte diğer tabletler; atasözleri, dualar, masallar, mektuplar, ticari belgeler, makbuz senetleri, kanunlar, Sümerce-Akadça sözlükler ve özel yazışmalardan oluşuyordu. 📌Geri kalanları ise edebiyat, astronomi, mitoloji ve tıp gibi konuları barındırıyordu. 📌Böylesine önemli bir kütüphanenin ne zaman ve nasıl keşfedildiği ise en merak edilecek konular arasındaydı. 📌Asurbanipal'in ölümünden sonra Asurlular çok fazla ayakta kalamayarak yıkıldılar. Asurbanipal'in kütüphanesi sarayının yanan duvarları altına gömülmüştü ve 2.000 yıl boyunca saklı kaldı. Kütüphanenin kırık ve dağılmış kalıntıları ilk kez 1849'da bulundu. 📌Ninova'daki tabletler 1850'lerde yapılan arkeolojik kazılar sonucu keşfedildi. Tabletler Musul'un Asur kenti olan Nineveh'te ortaya çıktı. Ninova şehri ele geçirildikten sonra kütüphane büyük oranda tahrip edildiği için pek çok değerli tablet de parçalanarak yok oldu. Kütüphanenin kalıntıları, 1850 yılında İngiliz Austen Henry Layard tarafından Musul civarında yapılan kazı çalışmaları sonucunda bulundu. Ortaya çıkartılan yaklaşık 20.000'den fazla tablet İngiltere'ye götürüldü. Tabletler günümüzde British Museum'da sergilenmektedir. Müzede sergilenen tabletlerin konuları Tıp: Bu metinlerde hastalıkların tedavisi ve vücudun bölümleri ile ilgili bilgiler yer alıyordu. Sözlükler: Heceleme ve arkaik kelime listeleri, gramer metinlerini içeriyordu. Destanlar: Gılgamış, Anzu efsanesi, Yaratılış Destanı, Asurbanipal hakkında edebi metinler yer alıyordu. Din: Ayin, ibadet, kült şarkılar, ilahiler ağır dua metinleri bulunuyordu. Tarihsel bilgiler: Asurbanipal hakkında bilgiler, kralın hizmetindeki krallara veya görevlilerine gönderdiği mektuplar Kehanet: Astrolojik metinler Astronomi: Gezegenlerin, yıldızlarrın ve takımyıldızların hareketlerini kehanet amacıyla incelenirdi. 📌Asur kültürü hakkında bildiklerimizin birçoğu bu metinlere dayanır. Bu hazine Mezopotamya tarih ve kültürünü büyük oranda aydınlatmıştır.

Dünyanın ilk kütüphanelerinden Asurbanipal

MEZOPOTAMYA'NIN ANTİK MEDENİYETİ: ASUR