Efes Antik Kenti

UNESCO Dünya Mirası Listesi'nde yer alan ve yılda ortalama bir milyon kişinin ziyaret ettiği İzmir'in Selçuk ilçesinde bulunan Efes Antik Kenti, yerli ve yabancı turistleri bölgeye çekiyor. Tarih öncesi dönemden itibaren Helenistik, Roma, Doğu Roma, Beylikler ve Osmanlı dönemleri süresince yaklaşık 9000 yıl yerleşim yeri olarak kullanılmış antik kentin kalıntıları önemli turizm noktaları arasında yer alıyor. Tarihte tamamen mermerden yapılan tek şehir olarak bilinen Efes, liman kenti, ticaret, kültür ve sanatta ilerlemeleri nedeniyle antik çağın uygarlık merkezi olarak öne çıkıyor. Kuruluşu Cilalı Taş Devri'ne (M.Ö 6 bin) kadar uzanan Efes Antik Kenti, Roma İmparatorluğu'nun da Asya eyaleti başkentiydi. UNESCO'nun Dünya Mirası Listesi'ne girmesinin ardından ziyaretçi akınına uğrayan kent, ilk yabancı ziyaretçilerini 1900'lü yılların başında kabul etmeye başladı. Buraya ziyaretler 1920'li yıllardan sonra düzenli hale getirildi. Anadolu'daki ilk demiryolu hattı olan İzmir - Aydın Demiryolu hattı üzerinde 1867'de hizmete giren Ayasuluk İstasyonu, o tarihlerde hemen hiçbir yaşayanın kalmadığı bugünün Selçuk İlçesi, dönemin Ayasuluk nahiyesini canlandırdı. O dönem yabancı araştırmacıların çalışmalarını sürdürdüğü Antik Efes Kenti, istasyonun açılmasıyla ulaşım kolaylaşırken ilçeye gelen turistlerin sayısında da artış yaşandı. İlçe arşivlerindeki bilgilere göre, 1920'de düzenli hale gelen ziyaretlerle birlikte ilçenin sosyal ve ekonomik yaşamını canlandırdı. Hristiyanlığın kutsal kitabı İncil'de, Efes ve Efes halkından bahsedilmesinin, kente yabancı turistlerin ilgisinin artmasında önemli rol oynadığını belirten Efes Müze Müdürü Cengiz Topal, 'Elde ettiğimiz bilgilere göre yaklaşık 100 yıl önce dahi antik kente düzenli turistik geziler düzenlendiğini biliyouz. Efes, turizm faaliyetlerinde ülkemizin hatta dünyanın ilk merkezlerindendir. 1920'li yıllarda buraya turistik amaçlı ziyaretlerin yapıldığını biliyoruz. Bizim her yıl bir milyon civarında sabitlenmiş bir ziyaretçi sayımız var. Yaklaşık 1 milyon civarında ziyaretçi sayısıyla yılı tamamlamayı öngörüyoruz' dedi. Dünya Miras Listesine alınan 'Efes' Dünya Miras alanı; Çukuriçi Höyük, Ayasuluk Tepesi (Selçuk Kalesi, St. John Bazilikası, İsa Bey Hamamı, İsa Bey Camii, Artemision), Efes Antik Kenti ve Meryem Ana Evi olmak üzere dört bileşenden oluşuyor. Antik dönemin en önemli merkezlerinden biri olan Efes, tarih öncesi dönemden başlayarak Helenistik, Roma, Doğu Roma, Beylikler ve Osmanlı dönemleri boyunca yaklaşık 9000 yıl kesintisiz yerleşim görmüş ve tarihinin tüm aşamalarında çok önemli bir liman kenti ve kültürel ve ticari merkez olduğu biliniyor. Helenistik ve Roma Döneminin üstün kentleşme, mimarlık ve dini tarihine ışık tutan simgeleri barındıran Efes'te farklı dönemlere ait en üstün mimari ve kent planlama örnekleri bulunuyor. M.Ö. 8'inci yüzyıla tarihlenen ve Antik dönemin yedi harikasından biri olarak ünlenen kült merkezi Artemision, Hz. Meryem'in İsa'nın annesi olarak kabul ve ilan edildiği 431 tarihli Ekümenik Konsülün gerçekleştiği yer olan Meryem Kilisesi, İsa'nın havarilerinden biri olan ve Yahya İncili'ni Efes'te yazan St. John'ın mezarı üzerine inşa edilen Bazilika gibi Erken Hristiyanlık dönemine şahitlik eden benzersiz eserleri, günümüzde Hristiyanlar tarafından hac mekanı olarak kabul edilen Meryem Ana Evi ve Beylikler döneminde inşa edilen İslam yapıları ile Efes aynı zamanda dini tarih açısından da bugün hala ayakta olan benzersiz bir birikim sunuyor. Antik Çağda önemli bir uygarlık merkezi olan Efes, Ayasuluk Tepesi, Artemision, Efes ve Selçuk olarak dört ana bölgedeki harabeler yılda ortalama 1,5 milyon turist tarafından ziyaret ediliyor. Tümüyle mermerden yapılmış ilk kent olan Efes'teki başlıca yapılar ve eserler: 1- Ayasuluk Tepesi (İ.Ö. 3. bine tarihlenen en erken yerleşim ile Bizans Devrine ait, Hıristiyanlık dünyası için büyük önem taşıyan St. Jean Kilisesi), 2- Artemision (İ.Ö. 9-4. yüzyıllara ait önemli bir dini merkez; dünyanın yedi harikasından biri olan Artemis Tapınağı) 3- Efes (Arkaik-Klasik-Hellenistik-Roma ve Bizans Devri yerleşimi), 4- Selçuk (Selçuklu, Osmanlı Dönemi yerleşimi ve bu yerleşimi barındıran, bugün önemli bir turizm merkezi olan modern kent) Efes'teki antik yerler: St.Jean Bazilikası, Artemis Tapınağı, Yedi Uyurlar şeklinde sıralanabilir. Efes'te günümüze kadar gelen kalıntılar: Vedius Gymnasıum Stadyum Akropol Bizans Hamamları Çifte Kiliseler ( Konsül Kilisesi ) Liman Hamamları Arkadiana ( Liman Caddesi ) Tiyatro Gymnasıumu Tiyatro Ticaret Agorası Mermer Cadde Celsus Kitaplığı Aşk Evi Kolastika Hamamı Hadriyan Tapınağı Yamaç Evler Traian Çeşmesi Domitian Tapınağı Devlet Agorası Belediya Sarayı Odeon Meryem Ana Evi İsa Bey Camisi Ayasuluk Kalesi