Horasan'ın incileri

Afganistan'ın Herat kenti, sayısız tarihi ve kültürel mirasa ev sahipliği yapıyor. Coğrafi konumu, iklimi ve sahip olduğu kültürel zenginlikleri nedeniyle tarih boyunca 'Horasan'ın incisi' olarak anılan tarihi kent, Afganistan'ın ticaret, kültür ve turizm kenti olarak da öne çıkıyor. Vilayetin simgelerinden Herat Kalesi, ülkenin en dikkat çekici yapıları arasında yer alıyor. Turistlerin en ilgi duydukları yerlerin başında geliyor. Makedonya Kralı Büyük İskender'in milattan önce 330'da bölgeyi ele geçirmesinin ardından inşa edilen ve yaklaşık 2000 yıl boyunca birçok hükümdarlık tarafından karargâh olarak kullanılan kale, bu nedenle İskender Kalesi olarak da adlandırılır. Batlamyus ve diğer Grek coğrafyacıları, bereketli Herîrûd vadisinde bulunan şehirler arasında Herat'tan da bahsederler.Tarih boyunca sayısız işgal ve istilalara maruz kalan Herat, 8. Yüzyılda Müslümanların kente gelmesiyle İslamlaşmaya başladı ve Orta Asya'da Semerkant ve Buhara'dan sonra üçüncü bilim ve kültür merkezi haline geldi. Tarihi yapıları, camileri, medreseleriyle tarihin tüm izlerini taşıyan Herat'ta birçoğu bozulmadan günümüze kadar ulaşmış cami, medrese, kervansaray, han ve türbe bulunuyor. Sekiz yüzyıllık geçmişiyle görenleri kendine hayran bırakan, duvarlarına ayetlerin çiniyle işlendiği tarihi Herat Cuma Camisi ya da diğer adıyla Herat Ulu Cami, tüm ihtişamıyla dimdik ayakta duruyor. 1201 yılında Gurlu Sultanı Gıyaseddin Muhammed Sam tarafından başlanan ve ardından oğlu Gıyaseddin Mahmut Han zamanında tamamlanan cami, tadilatlar ve genişletme çalışmaları geçirerek günümüze kadar ulaştı. Dört ana giriş kapısı, yapı içindeki dörtgen avluyu çevreleyen dört ana eyvan, 403 kubbe, 30 revak ile iki büyük minareden oluşan ve bazı mimari unsurları zaman içinde değişmekle birlikte ana çizgilerini koruyan cami, sadece Herat'ın değil aynı zamanda Horasan bölgesi ve tüm Orta Asya'nın en büyük ve en önemli dini merkezlerinden biri olarak kabul ediliyor Tarihte sayısız bilim, siyaset, din ve sanat adamı yetiştiren Herat'ta İslam medeniyetinin ünlü isimlerinden Hüseyin Baykara, Ali Şir Nevai, Molla Cami, Fahreddin Razi, Abdullah Ensari, Mirveys Sadık ve Kraliçe Goharşad'ın türbeleri bulunur. Önce 1979'da Sovyet işgalini, daha sonra 1995 yılında Taliban militanlarının istilasını yaşayan tarihi kent, 2001 yılında da Afganistan'ı işgal eden Amerikan askerlerinin şehre girişine şahitlik etti. 1,5 milyon nüfusun yaşadığı kentin yüzde 80'i Fars ve Tacik, yüzde 10'u Peştunlar ve diğer yüzde 10'u ise Özbek, Türkmen ve Hazara gibi Türk topluluklarından oluşuyor. Nakşibendiyye tarikatının yaygın olduğu bölgede Çiştiyye ve Kādiriyye mensuplarına da rastlanır. Ülkenin kuzeyindeki Belh Vilayeti'nin yönetim merkezi olan Mezar-ı Şerif, adını Hazreti Ali'nin mezarının burada bulunmasına yönelik inançtan alır. Afganistan'ın 4. büyük şehri olan kent, mavi çinileriyle dikkat çeken Mezar-ı Şerif Camisi'yle ön plana çıkıyor. Ülkenin en çok turist çeken yapılarının başında gelen Mezar-ı Şerif, kentin de kalbinin attığı nokta konumunda. Avlusuna bile ayakkabısız girilen caminin içinde, Hazreti Ali'ye ait olduğuna inanılan bir türbe bulunuyor. Bu nedenle yoğun ilginin bulunduğu türbeye gelenler, burada dua edip, Kur'an-ı Kerim okuyor. 19. yy'da Afgan yönetimine giren Mezar-ı Şerif, 1869`da Afgan Türkistanı'nın yönetim merkezi oldu. 1979'daki Sovyet işgalinden sonra kentte bir garnizon kuruldu. Aynı zamanda Taliban'dan kurtarılan ilk şehirdir.

Horasan'ın incileri

HERAT