İstanbul'da 7 günde Devr-i Sinan

İlk rota biraz yorucu ve bir gün alabilir. Beşiktaş Üsküdar rotası. Başlangıç noktası Ortaköy olarak alabilirsiniz. Sinan eseri Ortaköy hamamı Gerçek adı Hüsrev Kethüda hamamıdır. Banisi vezir kara Ahmet paşanın kahyasıdır. Bugün özel bir işletmedir. Ortaköy'den Beşiktaş'a doğru güzelgah üzerinde Yahya efendi türbesi yine Sinan eseri olup Boğaz'ın en güzel manzasına haizdir. Ortaköy'den Beşiktaş'a doğru güzelgah üzerinde Yahya efendi türbesi yine Sinan eseri olup Boğaz'ın en güzel manzasına haizdir. Manzaraya doyunca inip Beşiktaşa devam edin.Bu denizci semtinde 2 Kaptan-ı Derya Barbaros ve Sinan paşanın himmetiyle yapılan eserleri görün Barbaros türbesi ve daha sonra yapılan Sinan Paşa külliyesi Mimar Sinan'ın en güzel eserlerindendir Burada bir durup sahilden Üsküdar manzarasına bakmanız ve Sinan'ın izlerini uzaktan izlemenizi öneririm. Ama daha bu güzergahta işimiz bitmedi. Biraz dinlenip Fındıklı'da Molla Çelebi Camiine uğramanızı öneririm. Sinan'ın epey geç dönem eserlerindendir Devamla Tophane'de Yine bir Kaptan-ı Derya Kılıç Ali Paşa Camii -ki Ayasofya'ya çok benzer- yine Sinan'ın geç dönem eserlerindendir Caminin tam karşısında Tophane-i Amire binasının bir zamanlar Sinan'ın elinden geçtiğini,ancak tamamen yıkılıp bambaşka bir bina yapıldığını bilin. Bu güzelgahta işimiz bitti. Artık Üsküdar'a geçme vakti. Karaköy'den vapura binip manzaranın tadını çıkarın. Yürüyüşün ikinci etabı Üsküdar. Bu etabı akşam üzeri yapmanızı öneririm. Gün batımını karşılamak için. Üst kottaki Atik Valide'ye dolmuşla çıkın. Yukarıdan meydana inmek kolay olacaktır. Nurbanu sultan tarafından yapılan külliye en güzel Sinan eserlerinden biridir Buradan batan güneşi karşılayarak meydana inersek yine Nurbanu Sultan tarafından yaptırılan ve artık 'Mimar Sinan Çarşısı' olan çifte hamam sizi karşılar. Mimar Sinan'ın birçok hamamının kaderi budur maalesef. Ortaköy'deki de burası da ticari işletme olmuş. Meydana indiğimizde yine bir selatin camii, anlatılmaz güzellikteki Mihrimah Sultan camii karşılar bizi. İlk yapıldığı zaman denizin dudağında bir iskele camii içen bugün epeyce içeride kalmış. Üsküdar adeta bir hanım sultanlar cumhuriyeti olmuş. Bunun hemen ilerisinde kız kulesine doğru Şemsipaşa Camii namı diğer kuşkonmaz camii Sinan'ın büyük küçük her ölçekte ustalığını gösterir. 2. gün Sultanahmet'ten Kadırga'ya doğru yürüyebilirsiniz. Bu güzergahta birçok Sinan eseri vardır. İlk olarak Topkapı Sarayı içine girin. Bu güzergah ilkine göre biraz daha rahattır. Topkapı Sarayı mutfaklar bölümü sinanın eseri olup günümüze dek orijinal olarak ulaşmıştır. Harem içinde yer alan 3. Murat has odası da Sinan eseri olup çok zarif çini işçiliği ile bilinir. Saray'dan çıkışta meydanda sizi Haseki Hürrem hamamı karşılar ki İstanbul'un en büyük çifte hamamıdır ve Sinan eseridir. Halen faaldir. Buradan Ayasofya'ya geçin. Ayasofya'nın girişinde sizi devasa Sinan payandaları karşılayacaktır. Ayasofya bu payandalar sayesinde ayaktadır. Bu payandaların sağında ve solundaki iki minare de Sinan eseridir ve daha önceden yapılan iki minareden farklıdır. Bunları da görün Bütün bu onarımları yaptıran 2.Selim kendi selatin camini Edirne'ye yaptırıp Ayasofya'yı da adeta 2.selatin cami gibi kendine maletmek için Sinan'ı özel olarak görevlendirmiş,Ayasofya bu sayede yeniden hayat bulmuştur. Sultan Selim türbesini de Ayasofya'da Sinan inşa etti. Bu türbenin az ilerisinde şehzadeler türbesi de Sinan eseridir. Buradan çıkıp hemen bir arka sokaktaki Caferağa medresesi de yine Sinan eseridir. Burada bir nefeslenip çay molası vermenizi öneririm. Avlu içinde güzel bir mekandır. En son Türk kültürüne hizmet vakfının kursları vardı. Buradan çıkıp Sultanahmet meydanını geçip sağdan kadırgaya inen yokuş üzerinde Sokollu'nun Sinan'a yaptırdığı iki camiden birini görürsünüz. Dik bir yokuşa oturtulmuş altıgen planlı oldukça etkileyici bir girişi olan yapı Sinan'ın en güzel eserlerindendir. Bu güzergahta son durağımız Cağaloğlu Rüstem paşa medresesidir. Sinan tarafından inşa edilen medrese orijinal haliyle günümüze ulaşmıştır. 3. güzergaha başlamadan Mimar Sinan'ın pek bilinmeyen şu portresini de paylaşmış olalım. 3. gün Haseki-Topkapı arasında gezebilirsiniz.Bu güzergahta ilk durak kuşkusuz Haseki Hürrem Külliyesi olmalı.1538-39 arası inşa edildi. Sinan'ın Mimarbaşı olduktan sonra yaptığı ilk külliyenin burası olduğu söylenir. Bir anlamda ilk göz ağrısıdır. Orijinali tek kubbeli olan camiye 17. yy başında bir kubbe daha eklenerek 2 kubbeli bir cami haline getirildi Buradan yürüyerek K.M. Paşa Ramazan Efendi Camii'ne ulaşabilirsiniz. Sinan'ın geç dönem eseridir. Dışarıdan oldukça mütevazidir. Ancak içi çok güzel çinilerle kaplıdır. Burası Halveti Tarikatın bir kolunun tekkesi olarak inşa edilmiş.Kubbesiz düz çatılı sevimli bir yer Buradan Silivrikapı'daki Hadım İbrahyim Paşa Camiine gidebilirsiniz. 1551de Sultan Süleyman'ın vezirlerinden İbrahim Paşa tarafından yaptırılır. Buradan gözünüz keserse yürüyerek,yoksa araçla Topkapı'ya gidip Gazi (Kara) Ahmet Paşa Külliyesine geçin. Oldukça etkileyici bir yapıdır. Buradan Şah Huban Hatun Türbe ve külliyesine geçebilirsiniz. 4.güne başlamadan küçük bir bilgi. Sinan'ın kendisi için tasarladığı mütevazi türbe yukarıdan bakıldığında Pergel biçimindedir. Pergel Mimarlık mesleğinin olduğu kadar, Hassa Mimarlar ocağının da alameti farikasıdır. 4. günde 4. güzergahımız Edirnekapı Fatih arasında. Edirnekapı'da elbette Mihrimah Sultan Camii başlangıç noktası olsun.Oldukça yüksek bir cami. Üsküdar'dakine nazaran oldukça ferah,bol pencereli bir yapıdır.Bu nedenle yapı her depremde epey zarar görmüş. Buradan Karagümrük stadını az geçince yine Sinan eseri olan Semiz Ali Paşa medresesi yol üzerindedir. Yakın zamana kadar dispanserdi. Semiz Ali Paşa Kanuni devrinin sadrazamıdır. Medrese halen bir vakfa tahsisli.Yandaki Karagümrük stadının bir Bizans sarnıcı olduğunu not edin. Buradan Draman tarafındaki Mehmet Ağa camine geçebilirsiniz.Her ne kadar bazı kaynaklarda Mimarı Davut Ağa olarak geçse de Tuhfet-ül Mimaran kaynağında Sinan'a atfedilir. Büyük olasılık tasarımını yapıp uygulamayı çırağı Davut Ağaya bıraktı.Mehmet ağa Etiyopyalı bir Haremağası'dır Buradan Fevzi Paşa caddesi paralelinde yer alan Nişancı Mehmet Ağa camine geçebilirsiniz. Burası da Sinan'ın son eserlerinden birisidir. Caminin Ali Saim Ülgen tarafından çıkartılan kesiti. Buradan Hırka-i Şerif cami yakınındaki Mesih Mehmet Paşa camine geçebilirsiniz. Yine Sinan'ın geç dönem eserlerindendir. Şimdi gelelim bu güzergahın en ilginç yapısına. Sinan'ın mühründe 'el fakir ül hakir Sinan yazar. Sinan'ın mütevazi kişiliği malum... Akşemsettin-Vatan caddesi tarafında bir çocuk parkının köşesine sığınmış küçücük bir mescit Koca Sinan'ın kendi vakfiyesinde yer alır. Ne yazıkki Sinanın kendi vakfiyesinde kendi adına yaptırdığı bu mütevazi mescit geçirdiği yangınlar yüzünden birçok özelliğini yitirmiş. Buradan sonra yakındaki Hüsrev Paşa Mescidi ve Bali Paşa Camii'ni de gezebilirsiniz. 5.gün sur dışına çıkıp Eyüp bölgesini gezebilirsiniz. İlk Piyer Loti'ye teleferikle çıkıp kahvaltı yapmak olabilir. Eyüp'te ilk olarak Sokollu Mehmet Paşa Medresesi ve türbesini ziyaret edin Sokollu külliyesinin tam karşısında Siyavuşpaşa (evladı) türbesi yer alır. Sinan eseridir. Sinan Eyüp bölgesinde bir devlet nekropolü inşa etmiştir desek yeridir. Siyavuşpaşa türbesinin arka sokağında Pertev Paşa türbesini inşa eder. Eyüp bölgesinde Sinan'ın en hacimli yapısı kuşkusuz Zal Mahmut Paşa Camii ve külliyesidir. Yapı Sinan'ın yenilikçi vizyonunu yansıtır. Bu cami ile ilgili birçok kaynak mevcut. Planı şudur: Eyüp bölgesinde son durak Defterdar Mahmut Çelebi Camiidir. Bu caminin alameti farikası Minaresindeki hokka ve divittir. Caminin bu hususiyetiyle ilgili Uğur Derman hoca bir makale kaleme almış. Mimarağa Koca Sinan'ın bir sureti... 6.gün ve güzergah Sinan'ın en güzel eserlerine ayrılabilir. Eminönü'nde başlayıp Karaköy'de bitecek uzunca bir yoldur.İlk durak Rüstempaşa cami. Küçük ancak oldukça dengeli bir yapıya sahiptir.Sekizgen planlı içindeki çinileriyle dilere destan olmuş çok güzel bir yapıdır. Buradan Tahtakale üzerinden Süleymaniye'ye doğru tırmanabilirsiniz. Süleymaniye'yi anlatmaya gerek yok,ama gezmek epey vaktinizi alır. Yorgunsanız teraslarından Galata'yı seyrederek soluklanın. Süleymaniye'den Şehzadebaşı'na 10 dakikada yürürsünüz. Vefada bozayı ihmal etmeyin.Kalfalık eserinden çıraklık eserine ulaşacaksınız. Çıraklık eserim dediği Şehzadebaşı, bir tam 4 yarım kubbeli planıyla mimarlık tarihinde bir devir açmış, Sultanahmet, Eminönü yeni cami gibi sonradan gelen birçok esere ilham vermiştir. Bakmayın çıraklık dediğine, el hakir ül fakir Sinan tevazu göstermiş Buradan Unkapanı köprüsüne doğru inerken caddenin paralelindeki kadınlar pazarı semtinde yer alan Çinili Hamam'da Sinan eseridir. Unkapanı köprüsünü sağdan geçtiğinizde Azapkapı'da Sinan'ın Sokollu için inşa ettiği 2. camiye ulaşırsınız. Galata Surlarının tersaneye açılan kapısının hemen yakınına yapılan cami daha çok tersane azeplerine, leventlerine ve bilumum denizcilere hizmet vermiştir. Buradan sağa perşembe pazarı boyunca yürüyüp Karaköy'de Rüstempaşa Hanına ulaşırız. Eski bir katolik manastırı üzerinde yükselir. Sadrazam Rüstempaşa tarafından Sinan'a yaptırılan han halk arasında kurşunlu han diye de geçer. 7. gün ve son güzergahımız Sinan'ın su kemerlerine olacak. Maceralı bir güzergahtır. Kırkçeşme su tesislerinin belli başlılarını yazacağım. Bahçeköy Kemerburgaz yolu üzerinde ilk kemer Paşadere kemeridir. Bu kemerin altından geçerek Kemerburgaz'a ulaşırsınız. Kemerburgaz merkeze yakın iki kemer vardır. Biri Uzun kemer. Mimariden anlaşılıyor neden uzun kemer dendiği. Devrinin mühendislik harikasıdır. Merkezden sola dönerek ulaşacağınız Kovuk Kemer ise halen İski'nin mülkiyetinde. Ancak gezmek mümkün. Buradan çıkıp TEM bağlantısından Gazi mahallesini geçip Cebeciköy sınırları içinde yer alan Güzelce kemeri halen Alibeyköy baraj gölü içinde, yine Cebeci Köyüne dönüp taşocakları istikametine doğru devam ettiğinizde baraj gölü kıyısında sizi muhteşem Mağlova Kemeri karşılar. Kaynak: kültürİstanbul