İstanbul'un kadim semti: Vefa

İSTANBUL'UN EN GÖZDE SEMTİ: VEFA ◾ İstanbul'un Fatih ilçesine bağlı olan Vefa, en güzide semtlerimizden biridir. Burası, payitahtın üçüncü tepesinde yani Süleymaniye'nin aşağısında, Altın Boynuz olarak anılan Haliç'in yukarısında konumlanır. ◾ Vefa semti Bizans'tan Osmanlı'ya, İstanbul'un ev sahipliği yaptığı her devlet ve medeniyetin yerleşim yerlerinden biri olarak süregelmiştir. İstanbul'un tepeleri neler? Sarayburnu Tepesi, Çemberlitaş Tepesi, Süleymaniye Tepesi, Fatih Tepesi, Yavuz Sultan Selim Tepesi, Edirnekapı Tepesi, Kocamustafapaşa Tepesi olmak üzere toplamda 7 tepeden oluşmaktadır. Altın Boynuz: Haliç Haliç'e verilen Altın Boynuz ifadesinin tarihi çok eskidir. Boynuz kelimesi Yunan mitolojisine uzanırken altın ismi oldukça verimli topraklara sahip olmasından dolayı Batılılar tarafından verilir. Bir gönül sultanı Şeyh Vefa KADİM BİR BÖLGE ◾ Bizans zamanında Vefa'yı bir semt haline getiren Büyük Kostantin'dir. O dönemler burası, Sferaki Mahallesi olarak adlandırılır. ◾ Vefa semtinin böylesine kadim ve kıymetli bir bölge olarak anılmasının diğer sebebi de görev icabı burada bulunan; Molla Hüsrev, Molla Gürani ve Ebu'l Vefa gibi alim ve bilgin kimselerdendir. Büyük Konstantin kimdir? I. Konstantin olarak da bilinen Büyük Konstantin Hristiyanlığı kabul eden ilk Roma imparatorudur. Molla Hüsrev kimdir? Osmanlı İmparatorluğu'nun hukuk alanındaki en önemli simalarından biri olan Molla Hüsrev, fıkıh alimi, devlet adamı ve üçüncü şeyhülislamdır. Molla Gürani kimdir? Osmanlı'nın dördüncü şeyhülislamı olan Molla Gürani, alim, müderris, kazasker, kadı gibi pek çok vasfı üzerinde bulunduran büyük bir zattır. İSTANBUL'UN SİMGESİ ◾ Vefa, Bizans döneminde semt haline gelse de İstanbul'un fethiyle beraber bomboş kalmıştır. Bu durum üzerine Fatih Sultan Mehmed bölgeye Tire bölgesindeki halkı yerleştirmiştir. ◾ Zamanla Vefa; yokuşu, meydanı, bozacısı, mektebiyle adeta İstanbul'un bir simgesi haline gelmiştir. Aynı zamanda Recai Mehmed Efendi, Atıf Efendi ve Kalenderhane kütüphaneleri gibi hem ilme yönelik hem de mimari bakımdan oldukça zengin bir bölgeyi teşkil etmektedir. Tire neresidir? Tire, Ege bölgesinde yer alan İzmir şehrimizin en güzel ilçelerinden biridir. SEMTE ADINI VEREN EBU'L VEFA'NIN HAYATI ◾ Doğum tarihi net olarak bilinmeyen ve asıl adı Mustafa olan Vefa Efendi, Konya'da dünyaya gelir. Tasavvuf ehli kimseler arasında ise Muslihüddin adıyla bilinir. ◾ Ebu'l Vefa, Konya'da iyi bir eğitim alır. Bir zaman sonra da yolu İstanbul'a düşer. Buraya yerleşir ve halkın derdiyle hemhal olur. Büyük alimin İstanbul'daki yaşantısı müstağniyâne geçer. Müstağniyâne ne demek? Herhangi bir ihtiyaç veya eksiklik duymayan, elinde olanla yetinen kimseler için kullanılan bir kelimedir. FATİH SULTAN MEHMED İLE GÖRÜŞMEYİ REDDETTİ ◾ Devlet işlerinden kendini sıyıran ve bu çerçevede yaşamaya gayret gösteren zat, ömrü boyunca hiçbir Osmanlı padişahı ile görüşmemiş hatta İstanbul Fatihi Sultan Mehmed'in görüşme talebini dahi geri çevirmiştir. ◾ Saltanat makamı ile yakından alakadar olmayan Molla Hüsrev ile ara ara görüştüğü bilinen Vefa Hazretleri, Molla Gürani ile görüşmez. Bu durumu fark eden biri Molla Gürani'ye: 'Şeyh Vefa, vakit vakit Molla Hüsrev'in ziayretini iade ettiği halde sizin ziyaretinize niçin rağbet göstermiyor? dediklerinde Molla Gürani: 'O, ziyareti vacib âlim, âmil bir şahsiyettir. Ben saltanat makamları ile fazla ihtilat ettiğim için ziyaretim caiz değildir.' cevabını vermiştir. İhtilat etmek ne demek? Arapça kökenli kelime olan ihtilat, 'karşılaşıp görüşme' manasına gelmektedir. Fatih Sultan Mehmet'ten Avnî mahlasıyla beyitler EBU'L VEFA ADINA İNŞA EDİLEN YAPILAR ◾ Vefa Efendi adına iki yapı bulunur. Birincisi doğduğu şehir olan Konya'da, ikincisi ise ruhunu teslim ettiği güzide şehir İstanbul'da yer almaktadır. ◾ Konya topraklarında hüküm süren Karamanoğlu beylerinden II.İbrahim, Meram'da bir hankah inşa ettirir. Fakat yapı günümüze ulaşmaz. Günümüze ulaşan yapılar, Vefa semtinde yine aynı adla bilinen cami ve türbedir. Karamanoğlu Beyliği Anadolu Selçuklu Devleti yıkılmadan hemen önce Nureddin Bey tarafından temelleri atılan ve Kerimüddin Karaman Bey tarafından kurulan ve Larende merkezli beyliğin adıdır. BABA - OĞLUN İNŞA ETTİRDİĞİ ESERLER ◾ Osmanlı hükümdarlarından Fatih Sultan Mehmed ve oğlu II. Bayezid'in Ebu'l Vefa hazretleri için Süleymaniye'nin hemen aşağısında konumlanan bölgede; cami, medrese, çeşme, halvethane, türbe ve hamam inşa ettirir. Aynı zamanda bu yapıların içine mezarlık arsası da tahsis edilmiştir. ◾ Vefa türbesi mezarlığında; Şa'ir Nevi, Ramazan Paşa, Lala Mehmed Paşa, Mehmed Muhyiddin, Mir Ahmed-i Ref'i, Hasan Tıbbi, Mevlana Ebubekir Çelebi, Katibzade Zeynülabidin, Hacı Süleyman Halife, Hızırzade Mustafa Efendi gibi zatler medfundur. İstanbul'un eski bir semti: Zeyrek I. VEFA CAMİİ ◾ Kompleksin en büyük parçası olan Vefa Camii, külliyenin en önemli yapılarından biridir. Fakat cami ve hamam tamamen yıkılır ve günümüze kadar ulaşmaz. Daha sonra cami betonarme olarak 1990 yılında yeniden inşa edilir. ◾ Fatih Sultan'ın vakfiyesinde yer alan bilgilere göre cami, Vefâzâde Camii diye anılmaktadır. Vefa Camii'nin önünde yer alan hücre, türbe ve medresenin belli kısımları ile çeşmeyi şimdilerde yerinde görmek mümkün. II. EBU'L VEFA'NIN TÜRBESİ ◾ Vefa Camii'nin hemen yanında bulunan yapı ise Ebu'l Vefa'nın türbesidir. İçinde Vefa hazretlerinin, Ali ve Davud-i Vefay'nin üç sandukası yer almaktadır. III. VEFA HAMAMI ◾ Evliya Çelebi Seyahatnamesinde, İstanbul'un fethinden sonra inşa edilen üçüncü hamam olarak nitelediği bu yapı, çifte hamam türünün en güzel örneklerinden biridir. Evliya Çelebi kimdir? 17. yüzyılda Osmanlı'nın önde gelen gezginlerinden biridir. 50 seneyi aşkın sürede Avrupa, Asya ve Afrika kıtalarındaki birçok ülkeyi gezmiş ve bu anlamda yazılar kaleme almıştır. Fethin ilk meyvesi: Semt-i Saraçhane IV. MEDRESE ◾ Vefa kompleksinden günümüze ulaşmayan yapılardan biri de Vefa Medresesi'dir. Fatih Sultan Mehmed'in vakfiyesinde yer almadığından burayı oğlu II. Bayezid inşa ettirdiği tahmin edilmektedir. Vakti zamanında burada; Şair Hatif, Gubari ve Üsküplü Şem'i gibi isimler eğitim almıştır. Sonuç olarak Vefa semti; Ebu'l Vefa gibi bilim-ilim insanlarının izi ve onlar adına inşa ettirilen mimari yapıları sayesinde geçmişte olduğu gibi günümüze de ışık tutmaya devam etmektedir. II.Bayezid kimdir?