Kelimelerin geçmişten günümüze değişim serüveni

Bayrak Eski Türkçe'de kelimenin aslı 'badruk'tur. Eski Türkçedeki badruk sözcüğünden evrilmiştir.. Türkçe bat- > batır- fiiliyle birleştirilmesi gerek ses gerek yapı bakımından zorlamadır. Alet isimleri yapan +Ak eki Eski Türkçede mevcut değildir. 'Batrak' şekliyle Divanü Lugati't- Türk'te geçer. Uygurcada: badruk 'flama, bayrak anlamına gelir. Kalamar Yeni Yunancadaki kalamári, 'mürekkep balığı' sözcüğünden alıntıdır. Yunanca sözcük Eski Yunanca kálamos 'kamış, kalem' sözcüğünden +ari sonekiyle türetilmiştir. Kalem- Kalamar (Kalem sözcüğü Arapçadır, Arapçaya ise Yunancadan geçmiştir. Kalamar sözcüğünün aslı Yunancadır. Türkçede kalamarın diğer karşılığı da Mürekkep balığıdır. Eskiden yazı mürekkebinin ana kaynağı olduğu için bu ismin verildiği varsayılabilir. Tavşan Eski Türkçedeki tabışgan sözcüğünden evrilmiştir. Eski Türkçe, *tabış- 'seğirtmek, koşturmak' fiilinden +gAn sonekiyle türetilmiştir. 'Tavış(mak)', seğirtmek(hızla koşmak) anlamındadır. '-gan' ise fiilden isim yapan bir ek olduğu için 'Tavışgan', günümüze kadar tavşan olarak evrilmiş. Tabışgan: Orhun Yazıtları'nda geçmiştir. Cürüm Arapça 'c,r,m' kökünden gelir ve dilimize geçtiği gibi İngilizceye de geçmiştir. 'Cürüm' sözcüğü yerine daha çok 'suç' sözcüğünü tercih etsek de bu sözcük dilimizde sıkça kullanılmaya devam ediyor. Kökeni 'crimne, cemere' gibi eski Frenk ve Latin sözcüklerden geldiğine dair bir düşünce vardır. Cürm kelimesi ilk kez Codex Cumanicus (1300) sözlüğünde geçer Börek Farsça burak, '1. hamur ve etle yapılan bir yiyecek, Acem yahnisi veya salma veya buğra aşı, 2. üçgen böreği, sembuse' sözcüğünden alıntıdır. Farsça sözcük Farsça būre veya buġre 'Acem yahnisi' sözcüğünün küçültme halidir. Bu sözcük Eski Türkçe bir sözcükten alıntı olabilir; ancak bu kesin değildir. Eski Türkçe çörek 'topçuk?' sözcüğünden evrilmiştir. Tarihte geçen kaynaklara göre; issi ot 'kara biber': Câmi-ül Fürs (1501) Yaprak Kelimenin kökeni Eski Türkçe'dir. Yazılı örneği bulunmayan *yapır veya *yalbır 'rüzgârda titreşmek' ses yansımalı sözcükten son ekiyle türetilmiştir. yapırgak/yalbırgak 'aynı anlamda': Uygurcada (1000) yıl önce kullanılmıştır. Yorgan Eski Türkçe'deki yogur- 'katıştırmak, yığıştırmak' fiilinden +gAn sonekiyle türetilmiştir. yogurkan 'kalın yatak örtüsü' : Uygurca (1000) yılından önce kullanılmıştır. Müsvedde Arapça 's,w,t' kökünden gelen musawwada kelimesiyle oluşturulmuş, 'karalanmış şey, taslak' anlamındaki sözcükten alıntıdır. Arapça sözcük Arapça tasvid 'karalama' sözcüğünün tefˁîl vezni, mef'ul dişil halidir. Eski Türkçe olan sözcüğün yapısı açık değildir; ancak eşanlamlı olan kögüs (göğüs) ve kökre- (kükremek) biçimleriyle eş kökenli olduğu muhakkaktır. köŋül 'göğüs' : Orhun Yazıtları'nda geçmektedir 'Gönül' ve 'gömlek' sözcüklerinin eski biçimleri 'köngül' ve 'könglek'tir. 'Köngül' sözcüğü 'göğüs' anlamına gelmektedir. Bu sözcüğe getirilen '-ek' ekiyle 'göğüslük, göğsü kaplayan giysi' anlamlarını kazanan sözcük 'köngülek', önce 'könglek'e ve yüzyıllar içerisinde de 'gömlek' şekline dönüşmüştür. Gömlek Eski Türkçe olan köŋlek sözcüğünden evrilmiştir. Sözcük, Eski Türkçe köŋül 'göğüs' sözcüğünden +Ak sonekiyle türetilmiştir. köŋlek 'göğüslük' : Divanü Lugati't- Türk'te (1070) geçer. Avize Farsça kökenli bir kelime olan avize asılı şey, küpe, takı anlamına gelmektedir. Farsçadan alıntı bir kelimedir. Kelimenin 'Avihten' fiilinden 'avize' ye dönmüştür. avize: 'tavandan asılan aydınlatma elemanı': Kamus-ı Türki'de (1900) yer alır. Birader Farsça kökenli bir kelime olan birader, 'erkek kardeş' sözcüğünden alıntıdır. Farsça sözcük Eski Farsça ve Avesta (Zend) dilinde aynı anlama gelen brātar sözcüğünden evrilmiştir İngilizcedeki ve Türkçedeki bu sözcükler, Farsça 'birādar' sözcüğünden alıntıdır. Farsça sözcük Eski Farsça ve Avesta(Zend) dilinde aynı anlama gelen 'brātar' sözcüğünden evrilmiştir. Tarihte ilk olarak 1300 yıl önce Atebet-ül Hakayık'ta kullanılmıştır. Dilara Farsça kökenli bir kelimedir. Gönül süsleyen manasına gelir.Farsça gönül anlamına gelen 'dil' kelimesiyle, süslemek anlamına gelen 'aresten' kökünün muzari haliyle 'ara' ya yani 'süsleyen' anlamına gelen kelimelerinin bileşiğidir. Lümpen Almanca kökenli bir kelimedir. Almanca lumpenproletär 'Marx'a göre proletaryanın alt sınıfı, serseri' sözcüğünden alıntıdır. Almanca sözcük Almanca lumpe 'kaba, hımbıl, yumru' sözcüğünden türetilmiştir.