Türkiye topraklarından Louvre’a: Çalınan tarihi eserlerimiz

📌 Louvre Müzesi, tarih öncesi çağlardan, 21. yüzyıla kadar uzanan oldukça geniş bir koleksiyonu bünyesinde barındırır. Yaklaşık 35 bin tarihi eser, 72 bin 735 metrekarelik bir alanda sergilenir. Dünyanın en çok ziyaret edilen sanat müzesidir. Karun Hazinesinin '25 asır' süren yolculuğu 📌 Ancak kısa zamanda şehrin hızla gelişmesi ve kale sınırlarını aşması sonucu yapı savunma özelliğini kaybetmiş ve 1546 yılında I. François'nın emriyle kralın resmi konutu olarak kullanılmak üzere saraya çevrilmiştir. 📌 Fransız Devrimi sırasında kurulan ulusal meclis, Louvre'un Fransız sanatının eserlerinin sergilendiği bir müze olarak kullanılması gerekliliğine karar vermiş ve yapı, müzeye çevrilmiştir. 📌 Napolyon Bonapart devrinde içerik açısından iyice zenginleştirilen müze, Fransız ordusunun işgal ettiği yerlerden çekilmesi sonucunda yurtdışından etik olmayan yollarla kaçırılan eserlerin çoğunu sahiplerine iade etmiştir. 📌 Yine de XVIII. Louis, X. Charles ve İkinci Fransız İmparatorluğu devirlerinde büyümesini sürdüren müzenin koleksiyonuna çeşitli yollarla 20 bin yeni eser ilave edilmiştir. 📌 Müzenin sahip olduğu 35 bin eserlik tüm sanat koleksiyonu, bugün sekiz ayrı başlığa göre ayrılmış durumdadır ve bu düzene göre sergilenmeye devam eder. Türkiye'den de pek çok eser Louvre'da sergilenir ve bu eserlerin pek çoğu yasadışı yollarla kaçırılmıştır. Kayıp mirasın izinde: Türkiye'den kaçırılan tarihi eserler 📌 Bu bölümde İslam'ın ilk yılları olan 7'inci yüzyıldan 19'uncu yüzyılın ortalarına kadar yaklaşık 1200 yıllık eserler bulunur. 📌 İlk kez 1905 yılında İslam eserleri için küçük bir bölümün ayrıldığı müzede, özellikle İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra İslam eserlerinin sayısında artış görülür. İslam sanat eserlerinin sergilendiği ayrı bir bölümün açılışı ise 2003'te gerçekleşmiş; bu bölümün inşaatı 2008'de başlamış ve 2012'de tamamlanmıştır. 📌 İslam Sanat Eserleri Bölümü'nde en gözde eserlerin başında ise İstanbul'da Ayasofya Camii'nin bahçesindeki Sultan II. Selim Türbesi'ne ait çini pano geliyor. 📌 Bu panonun, Sultan II. Abdülhamid'e dişçi olarak hizmet veren Fransa uyruklu Albert Dorigny tarafından yerinden söküldüğü ve Fransa'ya götürüldüğü biliniyor. Kanatlı Denizatı'nın film gibi öyküsü 📌 O dönemin vakıflardan sorumlu bakanlığı Evkaf Nezareti, Dorigny'ye restorasyon için izin vermiştir. İzin belgelerinde, dişçinin I. Mustafa, III. Murad ve II. Selim türbeleri ile kütüphane binasını restore edeceği yazılıdır. 📌 Dorigny, II. Selim türbesinin giriş kapısının sol tarafında bulunan ve 16. asır İznik çini sanatının en nadir örneklerinden biri olan panoyu Fransa'ya götürüp temizleteceği bahanesiyle sökmüş ve Paris'e göndermiştir. Birkaç ay sonra ise Fransız çini atölyesinde imal ettirdiği sahte çinileri getirip asıl panonun yerine ettirmiştir. 📌 Sanat hırsızlığını tamamlayan Dorigny, İstanbul'dan Paris'e gitmiş ve bu eserleri Louvre Müzesi'ne satmıştır. 60 adet çiniden oluşan II. Selim türbesinin panosu ise Türkiye'nin tüm girişimlerine rağmen iade edilmemiştir. 📌 Bugün Ayasofya içinde yer alan sahte çinilerin önünde, üç dilde yazılmış bir levha bulunuyor: 'Önünde bulunduğunuz bu çiniler kopyadır. Çinilerimizin asılları ise Louvre Müzesi'ndedir. Bu, sanat hırsızlığıdır.' İnternet üzerinden gezebileceğin 10 müze 📌 Koleksiyon için hazırlanan katalog metninde İznik çinilerinden oluşan panolardan ikisinin Fransa'ya İstanbul'a bir seyahat eden sanat tarihçisi Germain Bapst tarafından getirildiği belirtilmiştir. Bapst'ın bunları 13 Mayıs 1899'da Louvre Müzesi'ne hediye ettiği iddia edilmiştir. 📌 Bu çinilerin İstanbul'daki Piyale Paşa Camii'ne ait olduğu düşünülmüştür. 16'ıncı yüzyıldan kalma bu nadide çiniler, Sultan II. Selim'in damatlarından Kaptan-ı Derya Piyale Paşa tarafından 1573 yılında yaptırılan camiden çalınmış; Kültür ve Turizm Bakanlığı da yaptığı incelemeler sonucu bu iddiaları doğrulamıştır. Müze, Türkiye'ye iadesi konusunda yapılan başvuruları ise kabul etmemiştir. 📌 12 metre uzunluğunda ve 3,5 metre yüksekliğinde panolardan oluşan çinilerin ise Türkiye'den çalındığı tahmin edilmekte ancak muhtevası bilinmemektedir. 📌 Dünyanın sayılı koleksiyonlarına ev sahipliği yapan Louvre Müzesi'nin Heykeller bölümünde sergilenen eserlerden bazıları yine Türkiye'den kaçırılmış. 📌 Smyrna Apollonu ve Smyrna Jupiteri heykellerinin iade talepleri, 'eserlerin yasal yollardan edinildiği' gerekçesiyle reddedilmiştir. 📌 UNESCO'nun 'Dünya Kültür Mirası Geçici Listesi'nde yer alan Aslantepe Höyüğü'nden 1891'de çıkarıldığını belirlenmiş; TRT'nin 1986'da hazırladığı Malatya belgeselinde de bahsedilen eserin, Türkiye'ye iadesi için çalışma başlatılmış ancak sonuca ulaşılamamıştır. 📌 16'ıncı yüzyıla ait bu kılıç, altın, yaldızlı bakır, fildişi ve değerli taşlarla işlenmiştir. Eserin müzeye nasıl ulaştığına dair herhangi bir bilgi yoktur. 📌 Levni, 1695 yılında tahta çıkan ve 1703 yılında tahttan inen Osmanlı padişahı Sultan II. Mustafa'yı eserine nakşetmiştir. 📌 Levni, padişahın ayaklarının altındaki halının desenlerinden birine adını altın yaldızla imzalamıştır. Bu eserin müzeye nasıl ulaştığına dair herhangi bir bilgi yoktur. 📌 Yunan mitolojisine ait detaylarla bezenen bu mozaikte, kuşlarla dolu üzüm ve sarmaşık yaprakları, Paris'in yargılamasının efsanevi hikâyesini çerçeveler. 1,86 metreye 1,86 metre boyutunda olan bu mozaiğin 1933 yılında Paris'e getirildiği bilinir.

Türkiye topraklarından Louvre’a: Çalınan tarihi eserlerimiz

LOUVRE MÜZESİ NE ZAMAN AÇILDI?