Zamanın şahidi ve temsilcisi Osmanlı mezar taşları

Bulgaristan, Balçık'da Osmanlı Mezar Taşları, 1971 Milli kültürümüzün önemli unsurları arasında yer alan, Türk sanatının farklı dönemlerinin özelliklerini barındıran ve bu nedenle de her biri, zamanlarının birer şahidi ve temsilcisi konumunda olan mezar taşları, özellikle Osmanlı zamanında çok farklı bezemelere sahip taş işçiliği ile ön plana çıkıyordu. Osmanlı'nın gündelik hayatın içinde oluşturduğu bu 'manevi istirahat bahçeleri' ve yüksek kültürünün yansıması mezar taşları, geçmişten günümüze uzanan zarafet vesikaları olarak hala ayakta. Dünya üzerinde pek az toplum, mezar taşlarını usta işi bezemeler, lâle, sümbül, hurma dalı ve diğer nebâtat ile süsleyip mezarlıklarını Osmanlılar kadar şenlendirebilmiştir. Modernliğin eskiyi yok eden taarruzuna rağmen varlığını sürdüren mezar taşları, taş işçiliği, yazı ve edebi sanatların bir araya geldiği eşsiz örnekleri barındırıyor. Mezar taşı kitâbelerinde üç önemli sanat özelliği göze çarpıyordu. İnce taş işçiliği, yazı sanatı ve mezar taşlarında bulunan dinî ve edebî ifadeler... Yapı olarak mezar taşları birbirlerine benzer özellikler gösterirdi. Ana farklılık erkek ve hanım mezar taşı kitâbelerinde görülürdü. Erkek mezar taşlarında ölünün statüsüne göre bir başlık bulunmasına karşın, kadın mezar taşlarında çiçek motifleri başlık olarak yer alırdı. Osmanlılarda sosyal statünün en önemli göstergesi olan kavuklar, bu nedenle mezar taşlarının da en belirleyici özelliği haline gelmişlerdir. İSTANBUL'UN İLK MÜSLÜMAN MEZARLIĞI İstanbul'un ilk Müslüman mezarlığı Karacaahmed, eskiden Üsküdar'dan Söğütlüçeşme ve Kızıltoprak'a uzanırdı. Meşhur tarihî şahsiyetlerin medfun bulunduğu ve çoğu yok edilen kabristan, âdeta Osmanlı tarihî müzesidir. Avrupa yakasının en eski kabristanı Rumelihisarı'ndadır. İlk fetih şehitlerinin gömülü olduğu kabristanın büyük bir kısmı ortadan kaldırılmıştır. Mübarek sahabinin hatırası sebebiyle çokları Eyüp Sultan Kabristanı'na gömülmeyi arzu ederdi. Bakımsızlıktan harab olmuş; büyük kısmı ortadan kalkmıştır. Eskilerden Topkapı, Edirnekapı ve Merkez Efendi mezarlıklarının bir kısmı çevre yolu sebebiyle sökülmüştür. İstanbul'un fethi. Surların üstünde bir elinde sancak, bir elinde kılıcı olan Ulubatlı Hasan. Akhisar, Manisa, 1894 Binbirdirek Sarnıcı, 1836 Bir Osmanlı Beratı, Sultan Mahmud I, 1752 Hacı Bayram Camii, Ankara, 19. yüzyıl Hilâl-i Ahmer (Kızılay), Osmanlı dönemi Trablusgarp, 1900'ler İstanbul, 19. yüzyıl İstanbul, 1813. İstanbul'da bir sokak, 1880 İstanbul kayıkçıları, 1880 Mescid-i Aksa avlusunda Filistinli halk ve Osmanlı subayları, Kudüs, Filistin, 1915. Pazar Yeri, 19. yüzyıl sonu Ragıp Paşa kütüphanesi, Istanbul, 1840. Sultanahmet camii, Istanbul, 1902. Bir Osmanlı babasının kızının mecmuasına yazdığı sözler Tophane, Istanbul, 1830s The Guard Waiting for Sultan Mehmed VI, Istanbul, c1918 (Sultan Vahdeddin'i Bekleyen Askerler) The City of Aleppo, Syria, 1685 (Halep) The Carpentry Workshop at the Imperial Tophane Factory, Istanbul, 1890s (Tophane-i Amire Fabrikasında Bir Atölye) Süleymaniye camii'nin kubbesi. The Süleymaniye mosque's dome, Istanbul Sunset in Istanbul, 19th Century (Rumeli Hisarında Gün Batımı) State Visit to Jerusalem of German Emperor Wilhelm II, Palestine, 1898 (Alman İmparatoru Wilhelm'in Kudüs Ziyareti) Salonica (Thessaloniki, Greece), 1880s (Osmanlı Dönemi Selanik) Ottoman Soldiers in #Sanaa, Yemen, 1890s (Sana'da Osmanlı Askerleri, Yemen) Ottoman Disinfection Office in Tophane, Istanbul, 1894 (Tophane'de Osmanlı Dezenfeksiyon Evi, Tebhirhane) Ottoman Disinfection Office in Tophane, Istanbul, 1894 (Tophane'de Osmanlı Dezenfeksiyon Evi, Tebhirhane) Ismail Pasha on Horseback, with Ottoman Officers, Crimean War, 1855 (Kırım Harbinde İsmail Paşa ve Osmanlı Askerleri) Ishkodra (Shkodër, Albania), 1900s (Osmanlı Dönemi İşkodra, Arnavutluk) Fatih Sultan Mehmed the Conqueror (Reign; 1451-1481) Aynalıkavak Naval Arsenal, Istanbul, 1890s (Aynalıkavak Tersanesi) An Ottoman Officer, 1890s (Bir Osmanlı Subayı) An Ottoman Middle School in Nevşehir, 1900 (Nevşehir'de Osmanlı Mekteb-i Rüştiyesi) A Mosque in Rustchuk (Ruse, Bulgaria), Late 19th Century (Rusçuk'da Osmanlı Camii, Bulgaristan) A Kilogram Tariff Diagram, 1900s (Bir Osmanlı Kilogram Tarife Çizelgesi) Urfa, 1890s Ottoman World Wrestling Champion 'Halil Adalı' is in #USA (The San Francisco Call. November 06, 1898) (Amerikan Basınında Dünya Şampiyonu Osmanlı Pehlivanı Halil Adalı) Ottoman Women in Chat, Bosphorus, Istanbul, 1890s (Boğaz'a Karşı Sohbet Eden Hanımlar) Baghdad, Iraq, 1900s (Bağdat, Irak) İzmir, 1907 Jaffa, Palestine, 1890s (Yafa, Filistin) Konya, 1900s Rhodes Island, 19th Century (Rodos Adası) Tekirdağ (Rodosto), 1907 İstanbul, 1900s İstanbul, 1840s İstanbul, 19th Century Istanbul, 19th Century Istanbul, 19th Century Hagia Sophia Mosque, Istanbul, c1890 (Ayasofya Camii) Fountain of Sultan Ahmed III, Istanbul, c1880 (Sultan Ahmed Çeşmesi) A Barrage in Çumra, Konya, 1911 (Çumra'da Konya Ovası Sulama Projesi İçin Kurulan Baraj) A Laz Man, 1876 (Osmanlı Dönemi Laz Erkeği) A Letter Sent from #Varna to Istanbul, c1850 (Varna'dan İstanbul'a Gönderilmiş Bir Mektup) A Manuscript, Egypt, 1650s (Bir El Yazma Eser, Mısır) A Mosque in Istanbul, c1910 (İstanbul'da Bir Cami) An Imperial Stud Farm, Istanbul, 1890s (Bir Osmanlı At Çiftliği) An Old Bridge in Kastamonu, 1917 (Kastamonu'da Eski Bir Köprü) An Opening Ceremony in Beirut, Lebanon, 1900s (Beyrut'da Bir Açılış Töreni, Lübnan) An Ottoman Bridge Plan in Iraq, c1900 (Irak'da Bir Osmanlı Köprü Planı) An Ottoman Handwritten Prayer Book (Mevlana Rumi's Awrad (Prayer Book), 1886 (Osmanlı El Yazması, Evrâd-ı Mevlânâ) An Ottoman Identity Card, 1907 (Osmanlı Nüfus Tezkeresi, Cezayir-i Bahr-i Sefid Vilayetinden Ali Efendi) An Ottoman Map, c1920 (Bir Osmanlıca Harita) An Ottoman Stamp, 1890s (Bir Osmanlı Pulu) An Ottoman Swordsman, 16th Century (Bir Osmanlı Silahşör) Armenian-Turkish Vocabulary Trainer, Turkish Written with Armenian Letters, 19th Century (Ermeni Harfleriyle Türkçe Çalışma Klavuzu) Armenian-Turkish Vocabulary Trainer, Turkish Written with Armenian Letters, 19th Century (Ermeni Harfleriyle Türkçe Çalışma Klavuzu) Armenian-Turkish Vocabulary Trainer, Turkish Written with Armenian Letters, 19th Century (Ermeni Harfleriyle Türkçe Çalışma Klavuzu) Armenian-Turkish Vocabulary Trainer, Turkish Written with Armenian Letters, 19th Century (Ermeni Harfleriyle Türkçe Çalışma Klavuzu) Barada River, Damascus, Syria, 1900s (Barada Nehri, Şam) Cairo, Egypt, 19th Century (Kahire, Mısır) Istanbul, 1910 Istanbul, c1880 Istanbul, Late 19th Century Ottoman Bathroom Faucet, 19th Century (Osmanlı Hamam Musluğu) Ottoman Guard Soldiers, c1910 (Osmanlı Muhafız Askerleri) Ottoman Imperial Museum Cards, 1900s (Osmanlı Müze-i Hümayun Kartları) Ottoman Navy, 1852 (Osmanlı Donanması) Ottoman Ships (Osmanlı Gemileri) Ottoman Women's Purses, 1900s (Osmanlı Kadın Para Keseleri) Post Officers, 1890s (Osmanlı Posta Teşkilatı) The Swedish Consulate in Jerusalem, Palestine, 1907 (Kudüs'de İsveç Konsolosluğu, Filistin) The Village of Çalıkkavak, Bulgaria, 1810s (Çalıkkavak Köyü, Bulgaristan) Uskub (Skopje, Macedonia), 1900s (Üsküp, Makedonya) Yedikule, Istanbul, c1900 Ottoman Cruiser, Medjidie, Istanbul, 1890s (Osmanlı Mecidiye Kruvazör-i Hümayunu) Ankara, 1911 Belgrade, Serbia, 1820s (Osmanlı Dönemi Belgrad, Sırbistan) Budapest, Hungary, 17th Century (Osmanlı Dönemi Budin (Budapeşte), Macaristan) Jerusalem, Palestine, c1900 (Osmanlı Dönemi Kudüs, Filistin) Tarabya, Istanbul, 1900s A Handwritten Quran, 1815 (Osmanlı El Yazma Kuran) Ahmet Ali Efendi, Ottoman Pilot of Nigerian Origin, World's First Black Pilot, 1916 (Born in Izmir in 1883) An Ottoman Berat, Sultan Abdulhamid I, c1780 (Bir Osmanlı Beratı) An Ottoman Coin, Sultan Abdulaziz, 1861 (Osmanlı Dönemi 5 Para) An Ottoman Firman (Bir Osmanlı Ferman) An Ottoman Handwritten Book, Gülistan, 1775 (Osmanlı El Yazması, Gülistan) An Ottoman Map of the Maluku Islands (#Indonesia), 1730s (Osmanlı Maluku Adaları Haritası, Endonezya) Antiquarian Shop, Istanbul, 1900s (Antikacı Dükkanı) A Wedding Procession in Jerusalem, Palestine, c1895 (Kudüs'de Bir Düğün Alayı) Cairo, Egypt, 1855 (Kahire, Mısır) Children of Gümülcine (Komotini, Greece), 1907 (Gümülcine Çocukları) Costumes in the Ottoman Empire, 1810s (Osmanlı'da Kıyafetler) Drawing of the Fountain of Yavuz Selim Mosque, Istanbul, 1853 (Yavuz Selim Camii Çeşmesi) Galata Tower, Istanbul, 1854 (Galata Kulesinin 1854'deki Hâli) Imperial Hajj Caravan Moving from Istanbul to Mecca, 1900s (Sürre Alayının İstanbul'dan Mekke'ye Hareketi) İskele Street, Trabzon, 1890s (Trabzon, İskele Caddesi) Istanbul, 19th Century Istanbul, 19th Century Istanbul, 1830s Istanbul, 1860s Istanbul, 1890s Istanbul, 1900s Istanbul, 1904 Istanbul, c1900 Istanbul, c1900 Izmir, 1883 Janissaries, 1740s (Yeniçeriler) Jazzar Ahmad Pasha Mosque, Acre, Palestine, 1840s (Osmanlı Dönemi Akka, Cezzar Ahmed Paşa Camii, Filistin) Kandilli, Istanbul, 1890s Karşıyaka, İzmir, 1904 Kırklareli, c1800 Leather Water Bottle, 16th Century (Osmanlı Deri Matara) Map of the Ishkodra Vilayet (Shkodër, Albania), c1900 (İşkodra Vilayeti Haritası, Arnavutluk) Men of Lebanon and Damascus, 19th Century (Lübnan ve Şamlı Beyler) Mevlevi Dervishes, Cairo, Egypt, c1870 (Mısır'da Mevlevi Dervişleri) Orthodox Kalishta Monastery in Ohrid, Macedonia, 1860s (Ohri'de Kalişta Manastırı, Makedonya) Ottoman Children, Istanbul, 1890s (Osmanlı Dönemi Çocuklar) Ottoman Wooden Calligraphic Composition, 1912 (Osmanlı Ahşap Hat Levha) Pier Construction at the Sea of Galilee (Lake Tiberias), Palestine, 1907 (Taberiye Gölünde İskele İnşaası, Filistin) Portrait of an Ottoman Young Man, 1870s (Osmanlı Dönemi Genç Bey) Shkodra (Shkodër, Albania), 19th Century (İşkodra, Arnavutluk) Sultan Abdulaziz is in France, 1867 (Sultan Abdulaziz'in Fransa Ziyareti) Sultan Bayezid II (Reign; 1481-1512) Tripoli, Libya, 1900s (Osmanlı Dönemi Trablusgarp, Libya) Adhan Time in Çanakkale, c1900 (Çanakkale'de Ezan Vakti) Baghdad, Iraq, c1700 (Bağdat, Irak) Beirut, Lebanon, 1878 (Osmanlı Dönemi Beyrut, Lübnan) Istanbul, c1900 Monasitir (Bitola, Macedonia), c1910 (Manastır, Makedonya) Mytilene Island, 1900s (Midilli Adası) Parthenon in Athens, Greece, 1821 (Osmanlı Dönemi Atina, Yunanistan) A Group Photo in #Bosnia, 1910 (Bosna'da Bir Grup Osmanlı Fotoğrafı) Albanian Women in Vasilika, Thessaloniki, Greece, 1860 (Vasilika'da Arnavut Kadınları, Selanik) A Man Praying on the Side of the Fountain in #Belevi, 19th Century (Amasya Taşova'nın Belevi Kasabasında Çeşme Başında Namaz Kılan Adam) An Old Man in Near Hebron, Palestine, 1890 (El Halil'de Yaşlı Bir Adam, Filistin) An Ottoman Firman, Sultan Ahmed III, c1720 (Bir Osmanlı Fermanı) An Ottoman Horse, Istanbul, 16th Century (Osmanlı Atı) An Ottoman Newspaper of Justice Ministry; October 24, 1901 (Osmanlı Adalet Bakanlığının Yayın Organı 'Cerîde-i Mahâkim-i Adliye', 24 Ekim 1901) Antakya, 1830s Babylon (Hillah), Iraq, 1909 (Babil (El Hilla), Irak) Bayezid Mosque, Istanbul, 1880s (Bayezid Camii) Cairo, Egypt, 1830s (Kahire, Mısır) Catholic Church in Karaağaç, Edirne, 1870s (Edirne Karaağaç'da Katolik Kilisesi) A Calligrapher Box, 19th Century (Osmanlı Sedefli Hattat Sandığı) An Ottoman Embroidered Cover, 19th Century (Bir Osmanlı İşlemeli Örtü) Erzurum, 19th Century Gümüşhane, c1908 Isparta, 1902 Istanbul, 18th Century Istanbul, 19th Century Istanbul, c1800 Istanbul, c1880 Istanbul, c1900 Izmir, c1860 İzzet Bey, c1900 (Rüsumat Emaneti Hukuk Müşaviri İzzet Bey) Jerusalem, Palestine, 19th Century (Kudüs) Jerusalem, Palestine, 19th Century (Kudüs) Kariye Mosque, Istanbul, c1890 (Kariye Camii) Koroni, Morea, Greece, 16th Century (Koron, Mora) Kumkapı, Istanbul, c1900 Map of the Ottoman Empire, c1730 (Osmanlı Rumeli Topraklarını 'Urum Vilayeti' Olarak Gösteren Bir Harita) Night in Medina, c1900 (Medine-i Münevvere'de Gece) Opening Ceremony of an Ottoman School in #Jaffa, Palestine, 1900s (Yafa'da Bir Osmanlı Okulunun Açılış Töreni, Filistin) Ottoman Stamps, Janina Postmark (#Ioannina, Greece), c1900 (Osmanlı Yanya, Damgalı Pullar, Yunanistan) Plan of the Military Middle School in Sanaa, Yemen, 1890s (San'a Mekteb-i Rüşdiye-i Askerisinin Planı, Yemen) Plan of the Military Middle School in Sanaa, Yemen, 1890s (San'a Mekteb-i Rüşdiye-i Askerisinin Planı, Yemen) 2 Portrait of an Ottoman Young Man, 1870s (Osmanlı Dönemi Genç Bey) Poster of a Photo Studio in Istanbul, c1900 (İstanbul'da Bir Fotoğraf Stüdyosu Afişi) Russian Bombardment of Rustchuk (Ruse, Bulgaria), 1877 (Rusçuk'un Ruslar Tarafından Bombardımanı, Bulgaristan) Sultan Ahmed Square, Istanbul, 1850s (Dikilitaş) Tarabya, Istanbul, c1900 Tripoli, Lebanon, 1880 (Trablusşam, Lübnan) Üsküdar, Istanbul, 1810s Waterside Mansions of Istanbul, c1900 (İstanbul Yalıları) Yavuz Sultan Selim I, (R; 1512-1520) Yavuz Sultan Selim I, (R; 1512-1520) Kaynak: A Journey in History

Zamanın şahidi ve temsilcisi Osmanlı mezar taşları

Tarihte bir yolculuk...