Zincirlikuyu'nun ismi nereden geliyor?

◼ Dünya tarihinin en önemli şehirlerinden olan İstanbul'da toplamda 39 semt bulunuyor. Bu ilçelere bağlı birçok mahalle ve yerleşke mevcut. ◼ Yerleşim yerlerinin ise birbirinden farklı ve hatta değişik adlandırabileceğimiz isimleri var. Bunlardan biri de İstanbul'un göbeğindeki Zincirlikuyu'ya ait. İstanbul'un ilçeleri neler? Adalar, Arnavutköy, Ataşehir, Avcılar, Bağcılar, Bahçelievler, Bakırköy, Başakşehir, Bayrampaşa, Beşiktaş, Beykoz, Beylikdüzü, Beyoğlu, Büyükçekmece, Çatalca, Çekmeköy, Esenler, Esenyurt, Eyüpsultan, Fatih, Gaziosmanpaşa, Güngören, Kadıköy, Kağıthane, Kartal, Küçükçekmece, Maltepe, Pendik, Sancaktepe, Sarıyer, Silivri, Sultanbeyli, Sultangazi, Şile, Şişli, Tuzla, Ümraniye, Üsküdar ve Zeytinburnu. İstanbul'un eski bir semti: Zeyrek ◼ Zincirlikuyu'nun hikayesini anlatmadan önce günümüzdeki ehemmiyetini bir hatırlayalım. Burası, İstanbul'un Şişli ile Beşiktaş sınırlarında kalan bir mevki. 15 Temmuz Şehitler Köprüsü bağlantı yolu, Büyükdere Caddesi ve Barbaros Bulvarı'nın kesiştiği bölge Zincirlikuyu Kavşağı olarak bilinir. ◼ İstanbul'un en geniş ulaşım ağlarından biri olan metrobüs aktarma hatları burada bulunuyor. Bu yüzden 'bütün yollar Zincirlikuyu'ya çıkıyor' desek çok da yanlış olmaz. ◼ Aynı zamanda İstanbul'un en büyük, en popüler ve en gözde kabristanlarından biri olan Zincirlikuyu Mezarlığı burada konumlanmış vaziyette. Mezarlığın ana giriş kapısında, 'Her canlı ölümü tadacaktır' ayeti dikkat çekiyor. (Ankebut suresi, 57. ayet) ↪ Evet, bu bölge İstanbul halkı için pek çok açıdan oldukça önemli. Şimdi gelelim Zincirlikuyu'nun hikayesine... Tahtalar üzerine inşa edilen bir ada: Koh Panyi ◼ Bu semte adını veren, hakikaten zincirli bir kuyu. Bahsi geçen kuyu günümüzde askeri lojmanların hemen arkasında yer alıyor. Bu meşhur kuyunun çıkrığı zincirden yapılmış. ◼ Çıkrığı zincirden olduğundan uzun yıllar varlığını korumuş ve zamanında burada ikamet eden insanlar bu kuyudan faydalanmış. Bu sebepten de ahali yerleşim yerine, Zincirlikuyu ismini vermiş. Çıkrık ne demek? Çıkrık, sarkıtılmış olan kovayı kuyudan kolayca çekmekte kullanılan araçtır. El ile çevrilen ve döndükçe kovanın ipi kendisine dolandığı için kovayı yukarı çekmeye yarar. ◼ Osmanlı döneminde padişahlar, saraylar haricinde yazlık olarak kullanacakları kasırlar inşa ettirmişlerdi. Bunlardan en meşhuru ise Okmeydanı, Nişantaşı ve Ihlamur Kasrı gibi kırlık alanlarda olanlardı. Buralar aynı zamanda padişahların yazlık sarayları olarak adlandırılırdı. ◼ Günümüzde mezarlığın bulunduğu yer, 1870 senesinde Sultan Abdülaziz Han'ın oğlu Yusuf İzzeddin Efendi için inşa edilen bir yazlık köşkün bahçesi. Harikulade güzellikte olan bu köşk ve bahçesi, Sultan Abdülaziz'in oğluna çok da uğurlu gelmemişti. *Nişantaşı günümüzde, İstanbul'un en bilinen semtleri arasında yer alıyor. Sait Faik'in İstanbul'u ◼ Yusuf İzzeddin Efendi, 10 Ekim 1857 tarihinde, Dolmabahçe Sarayı'nda dünyaya gelmişti. Annesi Dürrinev Başkadınefendi' idi. Doğduğunda babası Abdülaziz şehzadeydi ve o dönemler 'şehzadeler tahta çıkana kadar çocuk sahibi olmamaları' kuralı vardı. ◼ Bu nedenle babası tahta çıkana kadar yani dört yıl, varlığı gizlenmişti. Birçok cephede savaşan İzzeddin Efendi 1 Şubat 1916 tarihinde Zincirlikuyu'daki köşkünde ölü olarak bulunmuştu. ◼ Yusuf İzzeddin'in kesik bilekleri, insanlarda 'intihar' şüphesini uyandırmıştı. Semtte sakinleri bu durumdan fazlasıyla huzursuz olmuş ve köşkü uğursuz görmeye başlamışlar. ◼ Hatta insanların bir kısmı, İzzeddin Efendi'nin siyasi görüşünden ötürü cinayete kurban gittiğini düşünmüş. Ortaya farklı görüşler çıksa da bu köşkün varlığı herkese göre büyük bir musibet olarak görülmüş. İstanbul'un kadim semti: Vefa ◼ Yaşanan elim hadise sonucu 1935'e gelindiğinde bu köşkün avlusuna, şimdiki mezarlığın kurulmasına karar verilir. Çünkü uğursuz kabul edilen bu yerleşim yerine kimse rağbet etmez. Sonuç olarak yaşamın olmadığı, 43 adadan oluşan bu araziyi kabristanlığa dönüştürme kararı alınır. ◼ Zincirlikuyu Mezarlığı'na ilk gömülen; yaşadığı döneme kalemiyle damga vuran yazar ve şair Abdülhak Hamit Tarhan'dı. 'Şair-i Azam' sıfatıyla anılan Tarhan, genç yaşta vefat eden eşi Fatma Hanım'ın ölümü üzerine kaleme aldığı 'Makber' adlı eser ile tanınmaktaydı. ◼ Kabristan'da bulunan en görkemli mezarlık ise Cumhuriyet döneminin ilk müteahhit Abdurrahman Nuri Demirağ'a ait. Günümüzde ise bu mezarlık ünlü ve zengin simaların defnediliği bir alana dönüşmüş vaziyette. İstanbul'un hatta Türkiye'nin en bilinen mezarlığından yer satın almak neredeyse imkansız. Nuri Demirağ kimdir? Sivas'ta dünyaya gelen Nuri Demirağ, Türk iş insanı ve siyasetçidir. Aynı zamanda Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları inşaatının ilk müteahhitlerindendir. Dünyanın en eski çarşılı köprüsü ◼ İzzeddin Paşa Köşkü'ne dönecek olursak yapı günümüze ulaştı. Zaman içinde farklı amaçlar ile kullanılsa da şu an meslek lisesi olarak kullanılıyor. ◼ Zincirlikuyu, yukarıda anlattıklarımız doğrultusunda zamanla bir yerleşim yerinden çok; plazaların ve iş hanlarının olduğu bir semt haline dönüştü.

Zincirlikuyu'nun ismi nereden geliyor?

İSTANBUL'UN SEMTLERİ