Çocuklara nasıl hitap edilmeli?

Zamanla içerisinde yaşadığımız sosyal evren farklılaştıkça zihinsel kodlarımıza yeni bilgiler eklenir ve çocuklarla iletişimimiz bu yeni formlara göre ayarlanır. Sorgulamadan, birdenbire bir seyir içerisinde, herhangi bir yerde bir ebeveynin çocuğuna 'aşkım, prensim/prensesim, paşam, anneciğim, babacığım...' diye seslenişi kulağımıza çarpar. Oysa pedagoji üzerine birçok uzman, gerek internet gerekse gazete gibi tüm mecralarda gidişatın yanlış olduğuna dikkat çekiyor. Özellikle yaşanmışlıklardan yola çıkarak aileleri uyarıyorlar ancak aileler bu konuya kulaklarını tıkamış durumda. Medya ve diziler de bu konuda uzmanlara yardımcı olmuyorlar. Özellikle çocukların izlediği çizgi film ve tanrıçaların isimleriyle ailenin çocuklarına seslenmesiyle hayatın dolaşımına dâhil ediyorlar. Bu tür hitapların çocuğun kendilik algısını bozduğu, alt-üst ettiği konusunda uzmanlar hemfikir. Çocuk, kim ve ne olduğunu kendisine söylenen hitaplar, kelimeler, cümleler üzerinden kurguluyor ve kendini öyle inşa ediyor. Kendiyle hitap arasında çarpık ve yanlış duruşu, ancak aklı başına geldikten sonra yaptığı geri dönüşlerle yüzümüze vuruyorlar. Bu geri dönüşü yapacak duruma gelme sürecinde geçen zaman ise çocuk zihniyetinin kendi meşguliyetidir. Henüz konuşamayan fakat hitapla kendi arasındaki yanlışlığı fark eden çocuğun yaşadığı travmatik durum, hiç de azımsanmayacak bir olay. Mesela küçük bir kız çocuğunu 'cadı' diye seven bir büyüğe karşı, yeni konuşmaya başlamış olan çocuk 'ben cadı değilim' şeklinde geri dönüş yapıyor. Bu konuşmanın başlama sürecinde zihnin durma verdiği tepki kod bilgi olarak çocuğun zihnine yerleşiyor. Demek ki, iyi niyet veya sevgi gösterisi olarak kullanılan kelimelere karşı hakiki kelimeler tercih edilmeli. Çünkü çocuğun zihin dünyasında, gerçeğe ait kelimeler daha fazla kabul görüyor. Birçok ebeveynden duyduğumuz 'anneciğim, babacığım, prensim/prensesim, aşkım, cadı…' gibi hitaplar, çocuğun kendisini o şekilde zannetmesine sebep oluyor. Kendisini prenses zanneden bir çocuğun akran ilişkisinde sağlıklı davranma biçimleri geliştirmesi pek de mümkün değil. Bu tarz hitaplarla yetişen çocukların toplumsal alanda ne gibi durumlar yaşadıkları henüz test edilme aşamasına getirilemedi. İnsan ile alakalı sosyo-psikolojik testler için bir elli sene geçmesi gerekiyor. Ancak çocukların geri dönüşlerinden meselenin pek de normal olmadığı anlaşılabiliyor. Çocuğun zihin dünyası, gerçeği kabul etmeye büyüklerden daha meyillidir. Çünkü savunma mekanizmalarının konforuyla henüz tanışmıyorlar. O yüzden öncelik, çocuğa karşı ismiyle hitap edilmesi olmalı. Yine gerçeklikle bağlantılı olarak 'çocuğum, yavrucuğum' gibi duygu yoğunluklu kelimeler de tercih edilmeli. Korktuğu, ağladığı durumlarda 'yavrucuğum', olumsuz davranışlarına karşılık da 'çocuğum' hitabı uygun düşecektir. Birkaç sene sonra tavırlarına göre seslenmeleri zihninde kodlamış olacak ve hikaye edecek. Çocuğa hitap konusunda Kur'an'a baktığımızda 'Ey oğulcuğum!' hitabı, hakikatle ilişkinin nasıl kurulacağına dair bize rehberlik ediyor. Aynı zamanda Peygamberimiz de henüz çocuk olan Hz. Enes için; 'yavrucuğum, iki kulaklı' hitaplarını kullanıyor ki burada da gerçeklikle bir ilişki mevcut. Bu durumda bize düşen, çocuğun aklını karıştırmayacak, kendilik algısını doğru oluşturacak, mevcutla ilişkisini alt-üst etmeyecek hitaplarla çocuklara seslenmemizdir. Çocuklarımızı burjuvavarî öykünmelerimize kurban etmek yerine, onları, ayakları yere sağlam basan, özgüven sahibi insanlar olarak yetiştirmektir. (Derlenmiştir.)

Çocuklara nasıl hitap edilmeli?

YANLIŞ HİTAPLARDA RUTİNLİK