Duygular sözlüğü

🔸 Gerçekleşen bir durum veya olayın insanların iç dünyasında ortaya çıkardığı tepkilere duygu denir. Duygular, davranışsal ve fizyolojik bileşenleri olduğu için oldukça karmaşıklardır. 🔸 Duygunun eş anlamlısı olarak his kelimesi kullanılır. Duygular yüz ifadesine, ses tonuna ve beden diline yansır. Duygular yaşanılan olayın özelliklerine ve yoğunluğuna göre değişiklik gösterir. 🔸 1970'lerde psikologlar herkesin sahip olduğu ve tüm kültürlerde rastlanan evrensel 6 temel duygumuz olduğu tezini ortaya atmıştır. Bu temel duygulara sevinç, üzüntü, iğrenme, şaşırma, korku ve öfke olarak ifade edilmiştir. Sonraki çalışmalarda bu temel duygulara güven, utanç ve heyecan gibi başka duygular da eklenmiştir. En sık karşılaşılan 10 kişilik bozukluğu ÜZÜNTÜ 🔸 Acıklı, hoşa gitmeyen ya da gerçekleşmesi istenmeyen bir durumun insanda oluşturduğu can sıkıcı duyguya üzüntü denir. İnsanın duygusal bağ kurduğu bir nesne ya da canlıya zarar geleceği, onu kaybedeceği düşüncesi bu duygunun oluşmasına yol açar. 🔸 Üzüntü, sevinç duygusunun tam tersi bir duygu olarak düşünülebilir. Üzüntüye genellikle hayal kırıklığı da eşlik eder. 'Üzüntü ve sevinç su ile yağ gibi değildir, birbirine karışabilir.' Jose Saramago - Körlük SEVİNÇ 🔸 Arzu edilen veya hoşa giden bir durumun gerçekleşmesiyle hissedilen bir duygudur. Gönül ferahlığı ve memnuniyetin eşlik ettiği bir ruh halidir. 🔸 Mutluluk ve sevinç birbirleriyle sıkça karıştırılan duygulardır. Mutluluk yaşamından ve halinden genel olarak memnun olmak iken sevinç ise o an içinde bulunulan durumdan hoşnut olmaktır. Yani kendini mutsuz olarak tanımlayan bir insan da arzu ettiği bir durumun gerçekleşmesi durumunda sevinç hissedebilir. Karanlık çıkmazı bahara çeviren duygu: Mutluluk KORKU 🔸 Temel duygularımızdan biridir, korku. Bu duygunun hissetmemizin nedeni yaşamımızı devam ettirmek için tedbir alma, korunma ve kaçma gibi nedenlerdir. 🔸 Sağlıklı bir insan dış dünyayı değerlendirirken kendisi için tehlike arz eden olay, durum ve kişilere karşı korku duygusunu hisseder. Haklı olarak karşılaştığı tehlikeli durum için tedbir alır. 'Yalnız onun yanındayken içimi müthiş bir korku, onu kaybetmek korkusu sarardı.' Sabahattin Ali - Kürk Mantolu Madonna Çağın hastalığı: Panik atak ÖFKE 🔸 Kişinin haz alma duygusunu engelleyen bütün durum, olay veya insanlara karşı geliştirdiği bir duygudur. Öfke hayatta kalmak için gerekli olduğu kadar kontrol edilmediğinde şiddet gibi yıkıcı davranışlara da dönüşebilir. 🔸 Öfke, çok önemli ve güçlü özelliklere sahip en temel duygulardan biridir. Her insan öfkelenir, öfke doğal ve geçici bir duygudur. Modern çağın hastalığı: Bencillik ŞAŞIRMA 🔸 Güç bir işin içinden çıkamamak, ne yapacağını, hangi davranışta bulunacağını bilememek ve beklemediği bir olay karşısında hayret etmek anlamlarına gelir. 🔸 İnsan yeni karşılaştığı bir durum karşısında şaşırma tepkisini vererek içinde bulunduğu durumu en iyi şekilde yönetebilmek için eyleme geçer. 'Hiçbir şeye şaşırma, hakikatin de insanların da iki yüzü vardır.' Amiin Maalouf - Semerkant UTANÇ 🔸 Toplumun belirlediği temel kuralların ve geleneklerin çiğnenmesi insanlarda utanca neden olur. Utanç yalnızca insanlarda bulunan bir duygudur. 🔸 Kötü, hatalı bir duruma düşmekten veya kendini hatalı görmekten, öyle görülmekten kaynaklanan temel bir duygudur. Utanabilen insan sağlıklıdır. TİKSİNME 🔸 Tiksinme, beynimizin bizi kötü olandan uzaklaştırma mekanizmasının oluşturduğu bir duygudur. Kötü kokan bir yiyeceği yemekten, pis gözüken bir yere oturmaktan imtina ederiz. 🔸 Bu duygu da insanı dış etkenlerden koruyarak onu zarar görmesine engeller. 'Durmadan olsun yürüyordu. Ne biçim olursa olsun açılmak, kendini toparlamak için, içinde derin bir istek vardı. Ama, ne yapmak, hangi çareye başvurmak gerektiğini bilmiyordu. Her dakika gittikçe artmakta olan, önüne geçilmez yeni bir duyguya kendini kaptırmaktaydı. Bu duygu her rastladığına, çevresindeki her şeye karşı kendisinde uyanan bir çeşit fiziksel tiksinmeydi, inatçı, yabani, kinle dolu bir tiksinme...' Dostoyevski - Suç ve Ceza İletişimde duygusal zekanın önemi GÜVEN 🔸 Güven bir kişiye, duruma hiçbir kaygı ve kuşku duymadan inanma ve bağlanmanın oluşturduğu iç rahatlatıcı duygudur. 🔸 İnsanlar arasındaki her ilişkinin temelini bu duygu oluşturur. Güvenmeye dair kuşkularımızın olduğu kişilere ve olaylara karşı durumlara mesafeli dururuz. PİŞMANLIK 🔸 İnsanın geçmişte yaptığı bir davranışı, farklı yapsaydı ya da olaylar daha farklı şekilde gelişseydi, durumun daha iyi sonuçlanabileceğine ilişkin oluşan duygudur. 🔸 Hayatın her alanında karşımıza çıkabilecek bir duygu olan pişmanlık, bir durumu sonradan anlama, yapılan bir eylemden memnun olmama, üzülme gibi duyguları içinde barındırır. Bu duygu bir tercihte bulunduktan sonra oluşabileceği gibi bir eylemsizlik sonucunda da ortaya çıkabilir. 🔸 Tembellik, bir iş ertelemek, hızlı karar vermek, kararsız kalmak ve sorumluluk almaktan kaçınmak pişmanlığa yol açabilecek davranışlardır. 'Pişmanlık ve vicdan azabı yüreğini kemirirken, şimdi yüreğinden geçenleri sadece bir mezara söyleyebileceğini umutsuzca düşünüyordu.' Victor Hugo - Sefiller Yenilikten kaçınma: Neofobi KAYGI 🔸 Kaygı, algılanan veya yakınlaşmakta olan bir stres veya tehdit faktörüne karşı hissedilen bir duygudur. Bu duygu yaşanırken bedende gerginlik, terleme ve kan basıncında artış gibi değişimler gözlenir. 🔸 Kaygı sevinç, öfke, pişmanlık ve korku gibi pek çok duygudan biridir ve hissedilmesi gayet doğaldır. Yaşamımızı devam ettirmek ve sıkıntı oluşturan olaylarla baş edebilmek için kaygı gereklidir. Ancak kaygının nedensiz yere ortaya çıkması ve yoğun bir şekilde yaşanması kaygı bozukluğu olarak adlandırılır. 'Aydınlık ve gölge nasıl yan yana ise, insanın kaderi de öyle, mutluluk ve acıyı beraber getiriyordu: Bir yanda kıvanç, bir yanda kaygı. Hayat dediğin böyleydi işte...' Cengiz Aytmatov - Elveda Gülsarı