Aileyi oluşturan kavram: Evlilik

Evlilik nedir? 🔶 Evlilik iki kişinin dini, hukuki ya da toplumsal kanun, törelerin uygun gördüğü şekilde bir araya gelmesidir. Ülke veya toplum kanunları belli kısıtlamalarla eşlere birbirleri üzerinde, birbirinin emeği, geliri ve mal varlığı üzerinde, birbirinin çocukları üzerinde velayet gibi haklar ve sorumluluklar verir. 🔶 Tarihin ilk devirlerinden beri varlığını sürdüren evlilik, toplumsal bir kurumdur. Toplumun çekirdeğini oluşturan aile evlilikle kurulur. Genelde bütün dinler, evliliğe önem vererek aile kavramını korur ve insanların huzur içinde yaşayarak sağlıklı nesiller yetiştirmelerini hedefler. 🔶 Vav TV'de yayınlanan ve ilgiyle takip edilen Aile Çatısı programına Op. Dr. Ayşe Duman konuk oldu. Duman evliliğe ve bununla ilişkili birçok kavrama dair merak edilenleri açıkladı. Duman, 'Evliliğe hazır olduğumuzu nasıl anlarız?' sorusunu şu şekilde yanıtladı: 'Biz bedenimizin sinyallerini anlayabilirsek, sinyalleri okuyabilirsek bedenimiz hangi sürece elveriyor, neleri arzuluyor, nelere ihtiyacı var? Bunu özgür bir zihin ile okuyabilirsek hazır olup olmadığımızı anlayabiliriz. Yani ne olur bedende? Kimyasal değişikler, hormonel değişikliklerle beraber bir erkek kadına daha farklı, daha cazip gelmeye başlar. O eril enerjiye olan ihtiyacını kadın hissedecek hale gelir, erkek de keza böyledir. Artık bir kadın farklı hisler uyandırır, onda. Daha yakın olmayı arzular. Eksik olan yanını bir dişiyle tamamlamayı arzular. Aslında evlilik, aile kurma kadın-erkek birlikteliği ihtiyacımız olan birliği deneyimlemeye dair bir eylemdir.' İçimizdeki güç: Öz güven Evlilik kararı almadan önce neleri bilmeliyiz? 'Kişinin kendisinden yola çıkmasını çok önemsiyorum.' cümlesinin altını çizen Ayşe Duman: 'Çünkü kişi kendisini tanırsa, artılarını, eksilerini, sıkıntılarını, çözülmemiş iç çatışmalarını tanımlayabilirse, bir insanın nasıl yapılandığını bilebilirse o bilgelikle, sezgiyle karşı tarafı tanıyabilir. Dışarıda onda bu var mı, şunda şu var mı? Diyerek zihnini yormak yerine ben bu davranışımı hangi güdüyle yapıyorum, hangi duygularım bana bu davranışı yaptırıyor, hangi düşüncelerimden dolayı karşı tarafla ilgili ön yargılarım var? Evlilik benim için bir alandan kaçış olabilir mi? Burada bulamadığım güvenli alanın karşı tarafta bulmayı amaçlıyor olabilir miyim? Gibi soruları önce kendine sorması lazım ki kendi, iç huzurunu yakaladığında doğru insanı da seçecektir. Çünkü iç huzurumuz yoksa seçtiğimiz insan bizim sorunlarımızı bize gösterecek, bizi bize aynalayacak ve senin bu sorunun var çözmelisin diyecek bir ilişkide buluruz, kendimizi.' sözleriyle programa devam etti. Fıtrat nedir? 🔶 Fıtrat kelimesi 'yarmak, ikiye ayırmak; yaratmak, icat etmek' anlamlarına gelen fatr kökünden olup 'yaratılış, belli yetenek ve yatkınlığa sahip oluş' manasında kullanılır. 🔶 İlk yaratılış, bir bakıma mutlak yokluğun yarılarak içinden varlığın çıkması şeklinde telakki edildiğinden fıtrat kelimesiyle ifade edilir. Buna göre fıtrat ilk yaratılış anında varlık türlerinin temel yapısının, karakterinin ve henüz dış tesirlerden etkilenmemiş olan ilk durumlarını belirtir. Geleceğin inşası: Çocuk gelişimi 'İnsanız ve muhtacız. Bu bilgelikle yola çıkmamız lazım. Kızlar son 50 yıldır özellikle şu söyleme maruz kalıyor. Dimdik ayakta dur, hiç kimseye muhtaç olma! Ya kadının da erkeğinde birbirine ihtiyacı var. Çünkü fıtrat böyle yaratılmış. Toprağın suya nasıl ihtiyacı var? Aynı şekilde birbirimize ihtiyacımız var. Ama ben tek başıma kalacağım deyip bu şekilde hayatı götüreceğim diyince kimyam bozulur. Kimyamın bozulması ne demek, biyolojim bozulur ve organlarım bozulur. Yani hastalanıyorum. Bu bozuk kimya ilişkimi de bozuyor. Onun için 'Fıtrata uygun davranmayı önemsemeliyiz, öncelemeliyiz.' diyen Op. Dr. Ayşe Duman, 'Bununla ilgili kendimizi geliştirmeliyiz, okumalar yapmalıyız.' dedi ve şu ayeti örnek verdi: 'Kendileri ile huzur bulasınız diye sizin için türünüzden eşler yaratması ve aranızda bir sevgi ve merhamet var etmesi de O'nun (varlığının ve kudretinin) delillerindendir. Şüphesiz bunda düşünen bir toplum için elbette ibretler vardır.' (Rum Suresi, 21. ayet) Rûm suresi 21. ayet tesfiri: İnsanlar için kendi nefislerinden eşler yaratılmış olması değişik şekillerde açıklanmıştır. Bunlar arasında, insanın eşinin kendi özünden ve kendi türünden yani kadın ve erkeğin aynı özden yaratılmış olduğu mânası, Kur'an'ın diğer açıklamalarına en uygun görünenidir (bilgi ve değerlendirme için bk. Nisâ 4/1). Burada, cinsiyeti belirlemede erkek spermindeki kromozomların etkili olduğu gerçeğine işaret bulunduğu yorumu da yapılmıştır (bk. Ateş, VII, 17); tabii ki bu yorum, âyette erkeğe hitap edildiği ve 'eşler'le kadınların kastedildiği anlayışına dayalıdır. Âyetin 'Onlara ısınıp kaynaşasınız' şeklinde çevirdiğimiz kısmı eşlerin yaratılış amacını açıklamakta, dolayısıyla insanın eşini kendisiyle huzur ve mutluluk bulacağı varlık olarak görmesini telkin etmektedir. Rûm suresini okumak ve dinlemek için tıklayınız. Nişanlılık döneminde nelere dikkat edilmeli? 'Dijital dünya ile birlikte öyle bir boyuta geldi ki bu gösteriş merakı ile enerjimizi çok yanlış alanlarda harcıyoruz. Birilerinin özenmesi var, kıskanması var. O alanda egomuzu tatmin etmekle meşgul olmak, kendimizden uzaklaşmak o zaman ilişkiyi de bozuyor. Görmemiz gereken şeyleri, görmeyi de engelliyor. Tuzağa da düşmemek lazım. Ben evlenme çağına yakın çevreme şunu diyorum: İki de bir fotoğraflarını paylaşmayacaksın değil mi? Bir anne-baba, hekim nasihatıyla söyleme ihtiyacı hissediyorum. Gerçekten özeli, mahremi paylaşmamak lazım.' Bir şikayet dili memnuniyetsizlik Kıskançlık nedir? 🔶 Kıskançlık bir kişinin veya bir ilişkinin yitirilmesinden korkulan, karmaşık bir ruhsal yaşantı ve olumsuz tutumdur. Bunun dışında başkasının sahip olduğuna kendisinin de sahip olma gerekliliğini hissettiren bir duygudur. 🔶 Kıskanç insanlar, birisi bir üstünlük gösterdiğinde ya da sevilen birisi, başkası ile ilgilenildiği kanısına varıldığında takınılan olumsuz tutum takınırlar. İlişkide kıskançlık nasıl yönetilir? 'Kıskançlık, çocuk aklımızın erişkin ilişkilerde devam ediyor olması. Ama biz büyüdük dediğimiz zaman hala bu tavrı sergiliyorsak büyümemişizdir. Gerçekten abartılı bir kıskançlık varsa o kişide muhakkak başka başka korkular, kaygılar vardır. Mesela aşırı kıskançlığı varsa yalnız kalma korkusu, aldatılma korkusu da vardır. Gerçekten bir işe başlamakla ilgili kaygıları, başarısızlık korkusu da vardır. Kendini beğenmiyordur. Yani salt bir kıskançlık korkusu, çok seviyorum canım, o yüzden kıskanıyorum diye bir şey olmaz. Bu korkunun muhakkak alt basamakları vardır. Onu besleyen başka korkular vardır. Bu da ilişkinin bütününe, kişinin kendisine zarar verir. Yaşam içinde duruşuna zarar verir. Benim tavsiyem kişi bununla ilgili kendisi halledemiyorsa destek almalı, ilişkiye yansıyacak bir sıkıntıysa gerekirse çift olarak destek almalılar. Çünkü bazen dışarıdan birisinin basit bir tavsiyesi ile de sorun çözülebiliyor.' Öfke kontrol bozukluğu nedir? 🔶 Öfke, insanın temel duyguları olan üzüntü, sevinç, korku, nefret gibi duygulardan biridir ve günlük hayatımızda sıkça yaşadığımız bir duygudur. Bütün duygular gibi bu durumda fizyolojik ve biyolojik değişimlere sebep olur. Ayrıca, öfke yalnızca insanlara özgü bir duygu değil, her canlının tehdit ya da başka bir durum karşısında olaylara gösterdiği olağan bir tepkidir. 🔶 Günlük hayatta mevcut ruh halimizi bozan ya da değiştiren birçok olayla karşılaşabiliriz. Olaylara uygun tepkiler verildiğinde, öfke oldukça normal ve sağlıklı bir duygudur. İnsanların çoğu bu durumlarda tepkisini anında gösterir. Ya sesini yükseltir ya kavga eder ya da etrafı kırıp döker. Bu tepkiler kontrol edilemediğinde kişi kendisine, etrafa zarar verebilir ve bunun sonucunda sosyal ilişkileri bozulabilir. Bu noktada kişinin öfkesini kontrol edememesi durumuna öfke kontrol bozukluğu denir. Op. Dr. Ayşe Duman, eş seçerken dikkat etmemiz gereken detaylara dair şu ipucularını verdi: 'Öfke kontrol bozukluğu, yalan anlaşılabilir. Kişinin kendisini çok abartarak anlatması bir, iki görüşmeden sonra anlaşılabilir diye düşünüyorum ve ailesine bağlı bağımlı bir kişilik anlaşılabilir. Mesela evlilik çağına gelmiş kız ya da erkek her davranışı için onay almamalı. Bir kıyafet alırken bile hâlâ annesinin onayını bekliyorsa orada bir sıkıntı olduğunu düşünebiliriz.' Duyguları özgürleştiren his: Affetmek Uzman Klinik Psikolog Ayşe Kaya Göktepe: 'Sürekli yalan söyleyen birisi evlendiğinde yalan söylemeyi bırakmayacaktır, bunu bilerek yola çıkmak lazım. Ya da patlayıcı öfkeye sahip olup size, annesine kızdığında camları, kapıları indiriyor, zarar verici eylemlerde bulunuyorsa bunu bilerek bir yolculuğa başlamak gerekiyor. Psikolojik muayene bu yüzden şart diyoruz. ' Programda son olarak Op. Dr. Ayşe Duman, şunları ekledi: 'Fabrika ayarlarımızda kalmaya özen göstermemiz lazım. Kullanma kılavuzuna uygun olarak bedenimizi kullanmaya özen göstermemiz lazım. Kalbimizin ilham alacağı latif duyguları beslememiz lazım. Ben yine kadın üzerinden konuşmayı seviyorum. Kadının kendinden uzaklaşmaması lazım. Erkek gibi dümdüz olmamız istendi ya? Erkek gibi kadınlar alkışlandı ya. Ama kadınlık kalmadı o zaman ve yaşamın birlikteliğin dengesi bozuldu. Kadın kendi içindeki müzikali, iç sesini duyarsa eşiyle birlikte olduğundaki müzikal çok daha coşkulu, heyecanlı ve neşeli olur.' 'Müşrik kadınlar iman etmedikçe onlarla evlenmeyin. Şunu bilin ki, müşrik hür bir kadın hoşunuza gitse bile, mü'min bir câriye ondan daha hayırlıdır. Müşrik erkekleri de, iman etmedikleri sürece mü'min kadınlarla evlendirmeyin. Yine bilin ki müşrik bir erkek hoşunuza gitse bile, mü'min bir köle ondan daha hayırlıdır. Çünkü müşrikler, insanı cehenneme çağırırlar. Allah ise, izni ve keremiyle, cennete ve bağışlanmaya çağırır. Allah, insanlar düşünüp ders alsınlar diye âyetlerini böyle açıklar.' (Bakara suresi 221. ayet) 'Şâyet koca eşini üçüncü kez boşarsa, artık o hanım bir başka erkekle bilfiil evlenip boşanmadıkça tekrar eski eşiyle evlenmesi helâl olmaz. Eğer onu ikinci kocası da boşarsa, Allah'ın koyduğu ölçülere riâyet edebileceklerine inandıkları takdirde eski karı kocanın yeniden evlenmelerinde bir günah yoktur. İşte bunlar Allah'ın, önemini bilecek ve gereğince amel edecek bir toplum için açıkladığı ölçülerdir.' (Bakara suresi 220. ayet) Bakara suresini okumak ve dinlemek için tıklayınız. 'Ey iman edenler! Kadınları mirâs yoluyla zorla almanız size helâl değildir. Onlar apaçık bir hayâsızlık yapmadıkça, kendilerine verdiğiniz şeylerin bir kısmını geri almak için onları sıkıştırmayın. Eşlerinizle hoşça ve güzelce geçinin. Onlardan hoşlanmazsanız da sabredin. Olabilir ki bir şey hoşunuza gitmez de, bakarsınız Allah onda sizin için pek çok hayırlar takdir etmiştir.' (Nisa suresi, 19. ayet) 'Şâyet karı-kocanın aralarının iyice açılmasından ve artık yuvanın dağılmasından endişe ederseniz, erkeğin ve kadının ailesinden birer hakem belirleyin. İki taraf da iyi niyetle işi düzeltmek isterse, Allah karı-kocanın arasındaki dargınlığı giderip barışmalarını sağlayacaktır. Şüphesiz Allah her şeyi bilir, kullarının her hâlinden haberdardır.' (Nisa suresi, 35. ayet) Nisa suresini okumak ve dinlemek için tıklayınız. 'Zinâ eden bir erkek, zinâ eden veya Allah'a ortak koşan kadından başkasıyla evlenmez. Zinâ eden bir kadınla da zinâ eden veya Allah'a ortak koşan bir erkekten başkası evlenmez. Zinâ edenlerle ve Allah'a ortak koşanlarla evlenmek mü'minlere haram kılınmıştır.'

Aileyi oluşturan kavram: Evlilik

Evliliğe dair merak edilenler