Herkesi fazla düşünmenin verdiği zarar: Aşırı Empati Sendromu

◼ Son günlerde ülkemizde büyük bir yangın faciası yaşandı. Yangında yaşamını yitiren ve yaralanan insanların neler yaşadığını saatlerce, günlerce düşündük. O insanların ve yakınlarının neler hissettiğini belki tam anlamıyla kavrayamadık ama çok derinden, en derinden hissederek üzüldük. ◼ Sosyal medyadan, televizyondan ve radyodan takip ettik. Bir an olsun takip etmeyi bırakmadık, duramadık belki, son gelişmeler neler diye. Kurtulan var mı, yaralılar iyileşti mi? Bu faciaya ne sebep oldu? Bunları sorduk ve yeri geldi öfkeyle dolduk. BENLİĞİMİZ KADERİMİZİ, ÖZ SAYGIMIZ TUTUMLARIMIZI MI BELİRLER? ◼ Evet, dünyada yaşam hızla akmaya devam ederken hem iyi hem kötü olaylar yaşıyoruz. 6 Şubat Depremi, Gazze Katliamı, Edirnekapı surlarında yaşanan acı olay, şehitlerimiz, patlamalar, seller ve yangınlar. Bu örnekleri artırabiliriz elbette. ◼ Tüm bunları belki hiç umursamayan bir kesim vardır ama toplumun büyük çoğunluğu yaşanan bu trajik olayların acısını derinden hissediyor, kendisi yaşamasa dahi empati kurarak neler hissettiklerini bir nebze olsun anlamaya çalışıyorlar. ◼ Bu durum bakıldığında normal gelebilir ama empatinin fazlalaştığı an bu durum, kişiyi ciddi bir rahatsızlığa sürükler. Bu rahatsızlığın adı, Aşırı Empati Sendromu veya Hiper Empati Sendromu'dur. ◼ Herkesi, her şeyi fazla düşünmenin, fazla takip etmenin insana verdiği zarar olarak tanımlanır. Empat olup olmadığınızı anlamak için kendinize 'duygusal olarak bir sünger gibi miyim?' sorusunu sormakla başlayabilirsiniz. ÇAĞIMIZIN HASTALIĞI 'VURDUMDUYMAZLIK' ◼ Hiper empati bozukluğu veya empatlıktan bahsetmeden önce empatinin biyolojik tanımına bir bakalım. Yapılan bir araştırmaya göre ağrılı birini izlerken, kendimiz ağrı çekerken beynimizde aktive olan kısımlarının aktifleştiği gözlemlenmiş. ◼ Kısacası ağrılı birini izlediğimizde, o ağrıyı çeken kişi biz olmasa da beynimiz o kısmı aktifleştiriyor. Limon yiyen birini izlediğimizde nasıl yüzümü buruşturuyorsak acı çeken birini izlediğimizde de beynimiz bu duyguları aktifleştirir ve birebir yaşıyor gibi hissederiz. ◼ Bunun sebebi, yapılan araştırmalara göre beyindeki ayna nöron sisteminin parasingulat korteks, ön ve arka singulat korteks ve amigdalanın empati ile ilişkili olabileceğini açıklamakta. ◼ Bir psikiyatrist olan Judith Orloff da kendinin bir empat olduğunu düşünüyor ve alanda bazı araştırmalar yapıyor. Bunun üzerine 'The Empath's Survıval Guide' (Empatın hayatta kalma rehberi) adlı eseri kaleme alıyor. SÜPER YARDIMCI SENDROMU ◼ Doktor bu eseriyle hassas insanların yüksek uyaranlı dünyamızda sağlıklı başa çıkma mekanizmaları geliştirmelerine yardımcı olmak için bu kitabı kaleme almış. ◼ Aynı zamanda bir yazar olan doktor bu eserinde bazı sorulara yer vermiş. Eğer bu maddelerden en az üçü sizde bulunuyorsa, dikkat edin empat bir birey olabilirsiniz. ➡ Duygusal veya aşırı hassa olarak etiketlendiniz mi? ➡ Bir arkadaşınız perişan olursa, siz de bunu hissetmeye başlar mısınız? ➡ Duygularınız kolayca inciniyor mu? ➡ Sinirleriniz gürültü, koku veya aşırı konuşma nedeniyle yıpranıyor mu? ➡ Bir yere gittiğinizde istediğiniz zaman dönebilmek için kendi aracınızla gitmeyi mi tercih edersiniz? ➡ Kalabalık ortamlarda duygusal olarak tükenir ve canlanmak için yalnız zaman geçirmeye ihtiyaç duyar mısınız? ➡ Duygusal olarak stresle başa çıkabilmek için fazla mı yemek yiyorsunuz? ➡ Yakın ilişkiler (eş, dost, akraba, arkadaş) tarafından yutulmaktan korkuyor musunuz? ◼ Bu maddelerden üçüne, 'ben de var' diyebiliyorsanız, bir ihtimal hiper empatik bir insan olabilirsiniz. ÇAĞIMIZIN İLGİNÇ HASTALIĞI: PARİS SENDROMU ◼ Empat olan insanlar, duygusal okur-yazardırlar ve çevrelerine karşı aşırı hassas davranırlar. Aynı zamanda empatik insanların enerjileri çok yüksektir. Çünkü çevrelerindeki insanlara karşı fazla yardımsever ve ilgili olmaları enerjilerinin yükselmesine sebebiyet verir. ◼ Yalan söylemezler ve yalana tahammülleri yoktur, narsistleri sevmezler, uzaktan fark ederler. Çevresindeki insanlarla taştırmayı ve çatışmayı tercih etmezler. İnsanlara hayır diyemezler ve çevreleriyle sağlıklı bir sınır çizemezler. İnsanlar tarafından sömürülebilirler. ◼ Aşırı empati rahatsızlığının semptomları arasında; gereğinden fazla duyarlı olma, aşırı koruyuculuk, ani duygu değişimleri, zayıf benlik algısı, başkalarına karşı aşırı bağımlılık hissetme, yüksek stres, sosyal anksiyete, takıntılı olma ve sınırları koruyamama yer alır. ◼ Duygusal ve zihinsel sağlığınızın bozulmasının yanı sıra yoğun stres, anksiyete, sınır ihlali gibi nedenlerden hızlı kalp çarpıntısı, nefes darlığı gibi fiziksel sıkıntılar da yaşayabilir, bütüncül sağlığınızı tamamen tehlikeye atabilirsiniz. BAŞKALARININ VARLIĞININ ÜZERİMİZDEKİ TESİRİ: SOSYAL ETKİ ◼ Psikolog Dr. Marcia Reynolds, hiper empati sendromu için şu egzersizi öneriyor: ◼ Öncelikle derin nefesler alıp verin ve vücudunuzu rahatlatın. Sonrasında zihninizdeki fazla olan tüm düşüncelerden arının, kendinizi fiziksel ve zihinsel olarak ortamdan uzaklaştırın. Nefes alırken göbeğinizin hemen altında kendi merkezinizi hissedin. Nasıl hissetmek istediğinizi temsil eden bir veya birkaç anahtar kelime seçin ve onlara odaklanın.