Teknoloji çağında aile bağları nasıl güçlenir?

Kaliforniya Üniversitesi'nden Gary Small'un, 'e-posta ve cep mesajının bulunmadığı bir dünyayı düşünemeyen insanlar' olarak tanımladığı 'dijital yerliler' (digital natives), sizce kimdir? Aslında cevabı çok basit. 'Dijital yerliler' diye bahsedilenler bizim çocuklarımız... Tabiri caizse çocuklarımızın hepsi birer teknoloji uzmanı. Teknolojik aletlerle oldukça haşır neşirler, sosyal medya hayatlarının vazgeçilmez bir parçası. Hatta daha küçük yaşlarda teknolojiyi kullanmak için okuma yazma bilmeye bile ihtiyaçları yok. Bir parmak hareketi ve görüntüler eşliğinde kendi kendilerini eğlendirebiliyorlar. Yapılan araştırmalara göre, çocuklarımızın yüzde 85'i Facebook kullanıyor. Ancak sadece yüzde 42'si hesabını herkese görünür şekilde ayarlıyor. Çocukların yüzde 9,6'sı internet üzerinden üzücü bir durumla karşılaştıklarını ifade etmiş. Bununla beraber ailelerin yüzde 4,5'i çocuklarının bu tür durumla karşılaştığını belirtiyor. Yani, sonuçlara göre ailelerin farkındalığı oldukça düşük. Çocukların yüzde 15'i zararlı bilgiler içeren internet sitelerini ziyaret ettiklerini söylüyor. Akıllı telefonu olmayan gencimiz neredeyse kalmadı. Sanal oyunların esiri olan, arkadaşlarıyla bir aradayken birbirleriyle mesajlaşan, bir arada ama ilişki, iletişim kurmadan ellerindeki telefon ve tabletlere dalmış çocuklar, indirdiği videoyu izleyip, müziği dinleyen, oyun oynayıp ailesinin yanına gelmeyen, odasına kendini kapatan gençler ailelerini kaygılandırıyor. Çocuklar neredeyse cep telefonu, tablet ve bilgisayarla yapışık yaşıyorlar. Araştırmalar, teknolojinin olumlu-olumsuz birçok yönü bulunduğunu, asıl üzerinde durulması gerekenin ise anne-babanın teknolojiye yaklaşımı olduğunu gösteriyor. Bu bağlamda, çocuklarına bilinçli bir teknoloji kullanıcısı olmaları için destek vermeleri anahtar bir etken haline geliyor. Northwestern Üniversitesi'nde yapılan bir çalışmada sonuçlar anne-babaların %69'unun, onlar ev işleri yaparken çocuklarının dijital alet (ipad, bilgisayar, akıllı telefon gibi) kullanımına izin verebildiğini gösteriyor. Bu durum, yoğun hayat karmaşasında teknolojik aletleri bir tür 'bakıcı' ya da gibi kullanmaya -her ne kadar niyetimiz bu olmasa da- meyilli olabileceğimizin de bir göstergesi. 1. İçerik: Çocuğum dijital medyada seyrettiklerinden ya da oynadıklarından ne öğreniyor? Teknolojiyle beraber aslında sağlıklı ve dengeli bir yaşam sürmek mümkün. Önemli olan ise bu süreci nasıl keşfettiğimiz. 21. yüzyıl için büyük teknolojik gelişmelerle değişen dünya ve gelecek algısının çağı diyebiliriz. Çocuklarımız bu çağın içinde doğdular ve bu çağın gerçekliğini yaşıyorlar. Onlara en doğru ve uygun yolları gösterebilmek için anne-babalar olarak bize her zamankinden daha çok iş düşüyor. Ancak, cesaret ve kararlı olmakta fayda var. Teknolojiden korkmadan onu yönetmeyi öğrenelim ve öğretelim. Bir dijital aleti kullanırken çocuğunuzla iletişimde bulunun. Televizyonu beraber seyredin, seyrettiklerinizle ilgili sorular sorun. Oynadıkları bilgisayar oyunlarını anlamaya ve öğrenmeye çalışın. Siz de ilgileniyorsanız, oyunları ya beraber oynayın ya da onlarla ilgili diyaloglara girin. Aslında çocuklarla konuşmak sihirli bir anahtar gibidir. Gerçek hayatta da sohbet zamanları ayarlayarak iletişimin birçok yolu olduğunu onlara gösterebilirsiniz. Teknolojik aletlere gereğinden fazla para harcamayın. Ailelerin kendi oluşturdukları bir olursa, çocuklar da sınırları ve sabır etmeyi daha rahat öğrenirler. Tabii, hatırlatmakta yarar var. Teknolojiyi ödül veya yaptırım aracı olarak kullanmayın. Çocuklarınıza teknoloji yoluyla elde edilen bilgiyi sorgulamayı, doğru ve güvenilir bilgiye nasıl ulaşacaklarını öğretin. Bunun için de önce sizin bu konularda bilgili olmanız gerekir. Teknolojiyi hayata geçirmenin yollarını arayın. Açık hava faaliyetlerini, sağlıklı beslenmeyi, eleştirel düşünmeyi ve diğer gerçek hayat becerilerini destekleyen oyunlar, web siteleri ve uygulamalar araştırın. Unutmayın, teknoloji sadece bir araçtır. Çocukları gereğinden fazla ekran önünde bıraktığınızda sizinle sosyal olarak etkileşime geçtiğinde öğreneceği şeylerden daha farklı ve daha az yararlı bilgiler edinebilirler. Çocuğunuzun yaşına göre bilgisayar oyunu seçin. Her oyunun üstünde yaş sınırlamaları vardır ve çocuğunuzun zihinsel/ duygusal gelişim düzeyleri açısından değerlendirilmişlerdir. Bu sınırlamaları önemseyin. Kendinizi dijital olarak ifade etmeyi öğrenin. Bu artık çocuklarınızın da dili. Dijital okur-yazarlık hakkında okuyun, öğrenin ve çocuklarınıza bu konuda model olun. Çocuklar anne-babalarını model alarak birçok bilgiyi öğrenip, içselleştirirler. Örneğin, yemek masasında cep telefonuna bakmamanın önemini siz kendinizinkini kullanmayarak gösterebilirsiniz. Teknolojiyi 'akıllı ve bilinçli' olarak kullanmayı öğrenmek ve öğretmek asıl önemli olandır. Son 10 yılda, dünya genelinde yaygınlaşan ve hem bireysel hem de toplumsal yaşantının belirleyici öğelerinden olan sosyal medya kullanıcıların ev içi yaşamlarını ve aile bağlarını da kendine has bir şekle dönüştürmeye başladı. Sosyal medya, her ne kadar olumsuz yönleriyle ön olanda olsa da, hem günümüzün inkar edilemez bir gerçeği hem de en güçlü teknolojilerinden bir tanesi sayılıyor. Bu sebeple sosyal medyayı hayatımızı ve ilişkilerimizi iyileştirecek şekilde kullanmamız mümkün. Bunun için de kullanım davranışlarımızı gözlemlemek, değişimi istemek ve nereden başlayacağımızı bilmek yeterli olacak. Sevdiklerimizle geçirdiğimiz zamanın kalitesi uzunluğu ile değil, sürekliliği ile ölçülür. Yani eşiniz ve çocuğunuz ile 5 saat geçirmiş olmanızın tek başına bir anlamı yoktur. Önemli olan, bu süreç içerisinde dikkatiniz ne kadar ailenizin üzerinde olduğudur. Aile fertleriyle yarım saat bile geçirseniz, bu zamanın tamamen onlara ait olduğundan emin olun. İlginizi tamamen onlara verin ve kısıtlı zamanınızdan verim almaya bakın. Akıllı cihaz kullanımında, başta kendinizin uyacağı ev içi kurallar belirleyin. Bu kuralları, yasaklayan, kötüleyen bir yaklaşımla değil, olumlu ve sağlıklı bir yaklaşımla belirlemeye özen gösterin. Telefonunuzdan fiziksel olarak uzak kaldığınız saat aralıkları ya da durumları belirleyin. Telefonunuz, yanınızda değilse onu kullanamazsınız. 'Teknolojisiz alanlar' belirleyin. Mesela, hiçbir aile ferdinin yemek masasına cihaz getirmemesi ile başlayabilirsiniz. Telefonunuzdaki bildirimleri sınırlandırın. Sizin için gerçekten önemli olmayan uygulamaların ya da etkileşimlerin bildirimlerini, cihazınızın ilgili alanından devre dışı bırakabilirsiniz. Her bir bildirimin, zihninizi ce yaptığınız işi bölerek onu verimsizleştirdiğini göz önünde bulundurmalısınız. Özellikle çocuğunuzla vakit geçirirken bir bildirim aldığınızda, beklediğiniz önemli bir haberiniz yoksa telefonunuza anında yönelmeyin. Gün boyunca cihazlarımızı sayısız kere elimize alır, uygulamalarımızı kontrol ederiz. Bunun büyük bir kısmını da otomatikleşmiş yani farkında olmadan yaparız. Telefonunuzu elinize aldığınızda motivasyonunuzun ne olduğunu düşünmeye çalışın. Otomatik bir hareket olduğunu anladığınız anda geri bırakın. Zaman zaman telefonunuzu yanınıza almadan yaptığınız şeyler, gittiğiniz yerler ve görüştüğünüz kişiler olsun. Beyniniz, gün boyunca maruz kaldığı uyaranlardan elde edilen bilgileri kategorize etmek ve yerlerine yerleştirmek için molalara ihtiyaç duyar. Onun ihtiyacı olan 'bos zamanı' dijital dikkat dağıtıcılarla geçirdiğinizde beyninizin dış dünyadan gelen bilgileri işleme ve uzun süreli anılar yazma zamanında ve performansından çalmış olursunuz. Odanıza biri girdiğinde kulaklıklarınız çıkarıp selam verin, sohbetler esnasında bilgisayarınızı kapatın ve telefonunuzu devamlı kontrol etmeye ara verin. Hayatınızın kontrolünü elinize almak için hiçbir zaman geç değildir. Önce kendiniz, sonra sevdikleriniz için, fiziksel ilişkilerinizi ve gerçek hayatı ihmal etmeyin.

Teknoloji çağında aile bağları nasıl güçlenir?

‘DİJİTAL YERLİLER’ YANİ ÇOCUKLARIMIZ