Film analizi: "Dersu Uzala"

FİLMİN KONUSU 🔸 Japon sinemasının en önemli yönetmenlerinden Akira Kurosawa'nın 1975 yılında çektiği 'Dersu Uzala', yönetmenin Japonya dışında çektiği tek filmidir. Sovyetler Birliği'nde geçen yapım, Rus kaşif Vladimir Arseniev'in 1902- 1910 yılları arasında Sibirya bölgesindeki araştırma anılarından yola çıkılarak çekilir. 🔸 Filmde, Rus ordusunda araştırmacı olan Arseniev ve ekibi, Mançurya ormanlarına araştırma yapmaya gider ve burada Dersu Uzala isimli bir avcıyla karşılaşırlar. Doğanın dilinden anlayan bilge kişilik Dersu Uzala ve araştırmacı subay Arseniev, birlikte türlü maceralara atılır ve bu süreç, aralarında derin bir dostluk bağının oluşmasını sağlar. NE İZLEMELİ DİYENLER İÇİN 5 FİLM ÖNERİSİ SAHNE DETAYI 🔸 Filmin ilk sahnesi, 1910 yılında başlar. Yüzbaşı, sedir ve köknar ağaçlarının kesilerek yerine evlerin yapıldığı bir ormanda üç yıl önce gömdüğü bir arkadaşını arar. Filmin başında gösterilen sahne aslında filmin sonunda geçen zamandan üç yıl sonraya aittir. 🔸 Açılış sahnesinde doğanın en güzel hali ekrana yansırken kamera aşağı doğru hareket ettiğinde insanların ormanı yok edişi görülür. Ağaçların kesilip yerine evlerin yapıldığı bu sahne, doğa-insan çatışmasını gözler önüne serer. 🔸 Sadece iki dakika süren ilk sahneden sonra flashback (geriye dönüş) ile olayların asıl başladığı yıl olan 1902'ye gidilir ve o günden itibaren hikaye gelişir. Yönetmen, filminde ince bir detay ile farklı bir teknik kullanmış olur. BİLGE KİŞİLİK: DERSU 🔸 1902 yazında Arseniev ve ekibi, ormanın derinliklerinde araştırmalarını sürdürürken bir akşam vakti doğada yaşayan avcı Dersu Uzala ile karşılaşırlar. Uzun zaman önce ailesini çiçek hastalığından kaybeden Dersu, yalnızlığını orman ile paylaşan, ağaçları, hayvanları ve doğayı çok iyi bilen bilge kişiliktir. 🔸 Hal böyle olunca yüzbaşı, Dersu'nun kendileri ile çalışmasını teklif eder ve onlara doğaya karşı nasıl davranmaları gerektiği konusunda yardımcı olmasını ister. Böylece Dersu, takımın başına geçerek onlara yol gösterir. AKİRA KUROSAWA'NIN GÖZÜNDEN SİNEMA 🔸 Doğanın verdiği ipuçları ile ne zaman ve kimin o yoldan geçtiğini, kuş ötüşlerinden havanın nasıl olacağını, yakınlarda bir kulübe olup olmadığını ve daha birçok şeyi anlayan Dersu, doğayı gözlemleri ve içgüdüleri ile gerçek anlamıyla çözmüş biridir. Ormanı kendine yuva edinmiştir. Onu dinler, gözler, hisseder, onarır, korur ve anlar. 🔸 O, her haliyle şehirdeki insanlardan çok farklıdır. Dersu o kadar masum ve düşüncelidir ki kaldıkları kulübeye daha sonra başka insanların sığınacağını düşünerek hayatta kalabilmeleri için gerekli malzemeleri bırakır. Şehir insanının bencil, çıkarcı fikirlerinden tamamen arınmış, hiç tanımadığı ve belki de asla göremeyeceği insanların ihtiyaçlarını karşılayacak kadar iyi kalplidir. Yönetmen bu detaylar ile şehir insanı ve doğada yaşayan birinin arasındaki farkları açıkça izleyiciye gösterir. DOĞA-KENT AYRIMI 🔸 Doğa ile kent arasındaki keskin ayrımı temeline alan filmde Dersu, yüzbaşıya doğa, güneş, ay, orman ve daha pek çok şey hakkında bildiklerini anlatır. Seyirci, ikili arasında geçen diyaloglar vasıtasıyla doğa hakkında çok şey öğrenir. Film bu anlamda insanın asıl yaşam yeri olan doğayı, izleyicisine tanıtır ve ona farklı bir pencereden bakmasını sağlar. 🔸 Dersu, her şeyin ruhunun olduğuna inanır. Ona göre ateş, su, odunlar birer canlıdır. Öyle ki ormanın sis ile kaplanmasını dahi terlemeye benzetir. Dersu karakteri, doğadaki insanın inceliksiz olduğu düşüncesini yerle bir eder. Sinema gözünden mesajlar EKO-MERKEZCİ YAKLAŞIM 🔸 Dersu, insanın doğadan ayrı bir varlık olamayacağı ve insanın da doğanın bir parçası olduğu düşüncesini yansıtan eko-merkezci yaklaşımı temsil eder. Doğanın bir ruhu olduğunu ifade eden ve onu duyan Dersu, hemen her sahnesinde bu yaklaşımı açıkça gösterir. 🔸 Yüzbaşının ekibindeki askerler ise insan-merkezci yaklaşımın birer temsilidir. Bu, insanın doğaya hakim olduğu, farklı bir ifade ile insanın doğadan ayrı bir varlık olduğu düşüncesini simgeler. Onlar, doğayı anlamaz ve hissedemez. Ormanı üzerinden geçilecek bir yol, odunu yakılacak bir ateş olarak görürler sadece. DOĞA KARŞISINDA İNSAN 🔸 Ormanın yeşili ve karın beyazını birleştiren, nehirler aşarak buzullardan geçen ikilinin macera dolu yolculukları, eşsiz manzaraların ortaya çıkmasını sağlar. Filmi seyredenler, doğanın kendisinin bir sanat olduğunu daha da iyi anlar. Doğa, hem dingin bir sığınak, huzur veren bir yuva iken aynı zamanda ürkütücü, kızgın, kendini ona karşı savunman gereken bir fırtına gibidir bu filmde. 🔸 İkilinin hayatta kalmak için verdikleri gerilimli mücadeledeyi iliklerine kadar hisseden seyirci, aynı zamanda güneşin, buz tutmuş göletin, ağaçların yeşili ile otların sarısının, rüzgarın oluşturduğu manzarayı izlerken sinemasal anlamda eşsiz bir görsel şölen yaşar. Bu da Akira Kurosawa'nın yönetmenlik başarısından gelir. Doğanın karşısında insanoğlu aslında ne kadar da zayıfıtır. FİLM ANALİZİ: 'SONSUZLUK VE BİR GÜN' KANGA İNANCI 🔸 Bir gün ormanda ilerlerken karşılarına bir kaplan çıkar ve Dersu yanlışlıkla kaplanı vurur. Kaplanın ölmesi üzerine oldukça endişelenir. Tabiatın bir ruhu olduğuna inanan Dersu, ormanda gücü simgeleyen kaplanı vurduğu için Kanga'nın kendisine zarar vereceğini düşünür. Kanga, Goldi'nin inandığı bir orman ruhudur. 🔸 O günden sonra Dersu'da ciddi değişiklikler olur. Huysuz ve sinirli bir karaktere bürünür. Ardından gözleri de iyi görmemeye, hedefini vuramamaya başlar. Kanga'nın kendisinin ormanda yaşamasını istemediğini düşünür. Onun halini gören yüzbaşı, kendisi ile evine gelmesini teklif eder. Dersu da kabul eder. Böylece Dersu, yuvası olan ormandan deyim yerinde ise zorunlu olarak göç eder. ŞEHRE SIĞAMAYAN AVCI 🔸 Dostunun evine gelen Dersu, buradaki yaşama alışamaz. Öz yurdu olan ormandan ayrı kalmış gurbetteki biri gibidir adeta. Kendi duygularını şu sözlerle dile getirir: 'Yüzbaşı, tepelere gitmek, çalışmak. Şehre geri gitmek, masaya oturmak, yazmak, çalışmak. Ben şehirde çalışmamak. Ateşe bakmak, uzaktaki tepelere bakmak ve bu.' 🔸 Tüm hayatını ormanda avlanarak, su ihtiyacını nehirden alarak sürdüren Dersu, şehir yaşamındaki bazı şeyleri mantıksız bulur. İnsanların su için neden para verdiğini anlamlandıramaz. Ateş etmek için evden çıktığında şehirde bunu yapamayacağını öğrenir. Buradayken dağda yaptığı hiçbir şeyi yapamayan Dersu, kendini hepten yabancı hisseder. Dersu'nun isteği ne rahat bir yatak, ne de sıcak bir odadır. O, doğaya aittir. Şehrin kuralları ona göre değildir, doğanın kurallarına göre yaşamaya alışmıştır. Film analizi: 'Baran' DERSU UZALA FİLMİNİ NEDEN İZLEMELİSİNİZ? 🔸 Sibirya bölgesinde geçen film, sinemasal anlamda eşsiz doğa manzaraları ile seyirciye görsel şölen yaşatır. Doğanın güneşli yaz döneminden buz tutmuş göletine, yemyeşil ormanlarından, sarı otlarına, savurucu rüzgarından, sisli günlerine kadar her anını deneyimleme fırsatı sunar. Film, doğanın kendisinin bir sanat olduğunu gösterir. 🔸 Dersu, doğada yaşayan insanın aslında nasıl olduğunun önemli bir temsildir. İnsanın doğanın bir parçası olduğunu hatırlatan film, doğanın da bir ruhunun olduğunu anlatır. Onu duymak için yapmamız gereken tek şey, dinlemektir. Ona yapmamız gereken en son şey ise tahrip etmek olacaktır. 🔸 Özellikle Dersu'nun gözleri iyi görmemeye başladığı için ormandan ayrılarak dostu yüzbaşının evine geldiği sahneler oldukça etkilidir. Öz yurdu olan ormandan ayrı kalmış gurbetteki biri gibidir adeta Dersu. Filmde Kent-orman yaşamı arasındaki fark açıkça gösterilir. 🔸 Usta yönetmen Akira Kurosawa'nın Japonya dışında çektiği tek film olması nedeniyle ayrı bir yere sahip olan yapım, doğa-insan ilişkisini tüm yönleri ile yüzbaşı ve Dersu'nun yaşadıkları maceralar üzerinden izleyicilerine gösteren eşsiz bir yapımdır. (X) Editör: Büşra Kılıç