Bu acının tarihi var, tarifi yok!

İDLİB NEREDE? Doğusunda Halep, güneyinde Hama olan İdlib, Türkiye'nin Hatay iliyle sınır komşusu. İdlib, kuzeyinde Hatay'ın Reyhanlı ilçesine, batısında Yayladağı, Güveççi'ye komşu. Şu anda İdlib üzerinden ABD ile Rusya arasında güç savaşı yaşanıyor. İdlib, askeri ve siyasi açıdan bölgedeki birçok aktör için stratejik öneme sahip. İDLİB KİMİN ELİNDE SON HARİTASI İdlib'in dört bir yanı bir başka askeri güç tarafından sarılmış durumda. ÖSO'nun elindeki son kale olarak gösterilse de İdlib'de bir çok örgüt bulunuyor. Türk askeri ise Eylül 2017'de İran ve Rusya'nın garantörlüğünde uzlaşıya varılan çatışmasızlık bölgeleri için İdlib'e girmişti. Türk askerinin İdlib'de gözlem noktaları bulunuyor. İDLİB'İN ÖNEMİ İdlib Vilayeti, bölge aktörlerinin her biri için kendi çıkarları doğrultusunda stratejik öneme sahip. Dolayısıyla bölgedeki tüm güöler İdlib'i kontrol altına almanın peşinde. İDLİB TÜRKİYE İÇİN NEDEN ÖNEMLİ? İdlib, Astana Mutabakatı çerçevesinde Suriye'de oluşturulan dört 'Gerilimi Azaltma' bölgesinden biri olarak belirlenmişti. Mutabakat kapsamında Türkiye İdlib içine 12 gözlem kontrol noktası kurdu. Bunların aralarına Rusya 10, İran da 7 gözlem noktası yerleştirdi. Bölge, savaşın çıktığı 2011'de Türkiye'ye ilk sivil göçün yaşandığı ve yabancı savaşçıların da Suriye'ye en fazla geçiş yaptığı yerdi. İDLİB'İ ESAD'IN ALMASI NE ANLAMA GELİR? İdlib, 2011'de başlayan savaşta muhaliflerin elinde kalan son büyük yerleşim bölgesi. Suriye ordusunun kapsamlı bir harekâtla bu vilayeti muhaliflerden geri alması uzmanlara göre 'yedi yıldır süren savaşı Beşar Esad'ın kazandığı' anlamına gelecek. İDLİB'DEKİ ÖRGÜTLER İdlib, farklı silahlı örgütlerin kurduğu ve bünyesinde el Nusra ile Ahrar'uş Şam'ı barındıran çatı örgütü Fetih Ordusu tarafından 2015'te ele geçirilmişti. Şimdi İdlib'in yüzde 60'ı, El Kaide'nin Suriye kolu El Nusra'dan dönüşen cihatçı Heyet Tahrir el Şam (HTŞ) örgütünün kontrolünde. Lideri, eski El Nusra mensubu Ebu Muhammed Colani. TÜRKİYE HTŞ'Yİ TERÖR ÖRGÜTÜ SAYDI Türkiye geçen hafta Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi'yle Heyet Tahrir el Şam (HTŞ)'yi terör örgütleri listesine aldı. Resmi gazetede 29 Ağustos tarihli yayımlanan kararnamede El Nusra'nın adının Heyet Tahrir el Şam olarak güncellendiği belirtildi. ŞİMDİ HEDEFTE NEDEN İDLİB VAR? Rus savaş uçakları İdlib'te bazı bölgelere bombardıman gerçekleştirdi. 5'i çocuk 10 sivilin öldüğü saldırıların arkasında hangi sebepler yatıyor? Rusya'nın bu hamlesi ne anlama geliyor, rejim ve müttefiklerinin hazırlık yaptığı geniş çaplı saldırılar başlıyor mu? İdlib krizinde sahada hangi aktörler neyin amaçlıyor? Türkiye krizin çözümü için hangi adımları atıyor? Herkesin merak ettiği bu soruları Taha Dağlı yanıtladı: İDLİB'DE NELER YAŞANIYOR? Rus savaş uçakları İdlib'te bazı bölgelere bombardıman gerçekleştirdi. Rusya'nın bu hamlesi ne anlama geliyor, rejim ve müttefiklerinin hazırlık yaptığı geniş çaplı saldırılar başlıyor mu, İdlib krizinde sahada hangi aktörler neyin amaçlıyor, Türkiye krizin çözümü için hangi adımları atıyor? RUSYA İDLİB'İ BOMBALADI, BU NE ANLAMA GELİYOR? Sabah saatlerinde belirli noktalara hava saldırısı gerçekleştirildi. Rus uçaklarının bombardımanı oldu. Esed rejimine bağlı güçlerin de hazır beklediği söyleniyor. Bu geniş çaplı bir saldırı değildi ancak mesajı olan bir saldırıydı. Daha çok limitli bir bombardıman olarak dikkat çekti. Yani İdlib'e yönelik gerekirse büyük bir saldırı yapılabilir mesajı vardı. RUSYA'NIN BOMBARDIMAN GEREKÇESİ İdlib'te El Kaide terör örgütünden ayrılan ve sonra adı Nusra cephesi olan; ardından da Heyet Tahrir Şam ismini alan terör örgütü ve onlara bağlı silahlı unsurlar da yer alıyor. İdlib'in en az yarısının kontrolünün bu terör unsurlarının elinde olduğu biliniyor. İDLİB'TE EL KAİDE UNSURLARI DIŞINDA KİMLER VAR? İdlib'in en az yüzde 40'lık bölümü Türkiye'nin de desteklediği Özgür Suriye Ordusu ve muhalif grupların kontrolünde. Bu gruplar Rusya tarafından da kabul görülen gruplardı, Astana ve Soçi süreçlerine dahil edilen muhaliflerden bahsediyoruz. El Kaide bağlantılıları sadece Rusya değil Türkiye de reddediyor, Heyet Tahrir Şam Türkiye'nin de terör listesinde. SİVİLLERİN DURUMU En az 3 milyon sivilden bahsediliyor. Hatta bu sayısının 4 ya da 5 milyona vardığını kaydedenler de var. İdlib'in sivil nüfusu tahmini. Çünkü Hama, Guta, Şam'ın diğer bölgeleri ya da 2016'da Halep'teki saldırılardan kaçan siviller de kademeli olarak buraya getirildi. Sadece Atme mülteci kampında bir milyondan fazla sivil bulunduğundan bahsediliyor. Bu kamp kurulduğunda Atme'de sadece 10 bin kişi vardı. ŞİMDİ NE İSTENİYOR? Astana süreçlerinde İdlib çatışmasızlık bölgesi ilan edilirken, İdlib'teki terör unsurlarının varlığı hep soru işaretiydi. Teröristlerin buradan çıkarılması konusu hep masadaydı ve tarafların tamamının da talep ettiği buydu. Ama sorun şurada çıkıyor: İdlib'te teröristler nasıl ayıklanacak? Şimdi İdlib'ten El Kaide uzantılarının çıkarılması için buraya yönelik operasyon ya da geniş çaplı saldırı hazırlığı var. Bu olursa siviller de zarar görecek. Türkiye buna dikkat çekiyor.