134 yıl önce insanlığı kurtaran adım: Kuduz aşısı

Şarbon ve kuduz aşısını buluşuyla üne kavuşan Fransız mikrobiyolog ve kimyager Louis Pasteur, insanlığın hayatını değiştirdi. Pasteur'ün bulduğu kuduz aşısı ilk kez insana uygulandı. Özellikle antraks (şarbon) adı verilen, sığır ve koyunlarda ortaya çıkan bulaşıcı hastalık, onun geliştirdiği aşı tekniğiyle çözüme kavuştu. Şarbon ve kuduz aşısını buluşuyla üne kavuşan Fransız mikrobiyolog ve kimyager Louis Pasteur, insanlığın hayatını değiştirir. Bazı hastalıklara karşı bağışıklığa dayanan çalışmaları ve kristaller üzerindeki kuram çalışmaları ile dünya çapında ün kazanır. Özellikle antraks (şarbon) adı verilen, sığır ve koyunlarda ortaya çıkan bulaşıcı hastalık, onun geliştirdiği aşı tekniğiyle çözüme kavuşur. Pasteur'ün kuduz aşısını 1885 yılında uygulamaya koymasıyla, Sultan II. Abdülhamid Hân, hemen İstanbul'da bir Kuduz Hastanesi (Dârü'l-Kelb Tedavihanesi) açılması için harekete geçer ve hastane 2 yıl içerisinde inşa edilir. Aynı zamanda ilk mikrobiyologlarımızdan olan Miralay Dr. Hüseyin Remzi Bey (1839-1896) 1886 yılında, kuduz aşısının bulunuşundan hemen bir yıl sonra Zoiros Paşa ve Veteriner Hüseyin Hulki beylerle birlikte Paris'e gönderilerek Pasteur Enstitüsü'nde staj görürler. Oradan döndükten sonra da Kuduz Hastanesi'nde görev yaparlar. Pasteur'ün yanında yaptığı çalışmalar hemen meyvesini verir ve Hüseyin Remzi Bey, 1888-89'da Kuduz Aşısı adlı bir kitap yazarak hem Paris'te gördüklerini anlatır, hem de aşı hakkında ülkemizde ilk bilimsel bilgileri verir. Hüseyin Remzi Beyin yazdıklarına göre, Pasteur'le ilk görüşmelerinde Sultan Abdülhamid Hânın Pasteur Enstitüsü adına gönderdiği 10 bin altın Frank para armağanı ve Pasteur'ün şahsına da Mecidî Nişanı ve madalya, ünlü bilim adamına takdim edilir. Pasteur de Osmanlı misafirlerini gayet iyi karşılar. Hüseyin Remzi Beyin bu gerçekten de oldukça 'erken' sayılan çalışması, Süheyl Ünver'in verdiği bilgilere bakılırsa, Pasteur'ün damadı Rene Vallery-Radot'nun kitabından daha önce çıkmıştır ve bu yönüyle eser, Pasteur hakkında sağlığında çıkan 'ilk inceleme' unvanını taşır. Sultan II. Abdülhamid Hân tababete olan alâkası Pasteur'le sınırlı kalmamış, verem mikrobunu ve bir süre sonra da tüberkülin ilâcını bulan Dr. Robert Koch'un da ilk kapısını çalanlar arasında Sultan'ın gönderdiği Osmanlı doktorları yer alır. Bu defa Berlin'e, Koch'un yanına gönderilen heyette; Mekteb-i Tıbbiye-i Askeriye öğretmenlerinden Hüseyin Hulki Bey de bulunmuştur. Hulki Bey, Berlin Hatıraları (1889) adlı kitabında Koch'la konuşmalarını, Koch'un lepra (cüzzam) ile tüberküloz (verem) arasındaki ilişkiye dair sözlerini, Berlin'de ziyâret ettikleri çeşitli tıbbî merkezler ile tabipleri de anlatır. Tam adıyla Louis Pasteur, 27 Aralık 1822'de Fransa'nın Dole kentinde doğmuş, Fransız mikrobiyolog ve kimyagerdir. Bu yönteme, Pasteur'ün adıyla 'Pastörize' etmek denilmektedir. Uzun süre saklanabilecek içecekler hakkında geliştirdiği yöntem, 'pastörizasyon' olarak bilinmektedir. Pasteur'ün hastalıkların önlenmesi için Pierre Paul Émile Roux ile yaptığı çalışmalar sonucu aşı yöntemi geliştirildi. Pasteur, bu yöntemi tavşanlar üzerinde denedi. Daha sonra aşının kuduz hastalığı üzerindeki etkisini araştırmak için 11 köpek ile deney yaptı. 6 Temmuz 1885'de kuduz bir köpek tarafından ısırılmış olan 9 yaşındaki Joseph Meister'a kuduz aşısını uyguladı. Pasteur sadece bu alandaki çalışmalarıyla kalmadı. Fransa`nın güneyinde ipek böceklerine bulaşan ve endüstriyi tehlikeye düşüren karataban hastalığını önledi. Koyun ve inek gibi hayvanların ölümüne neden olan şarbon mikrobunu ve hastalığı önleyen aşıyı buldu. Kangren tehlikesinin önüne geçmek için yaptığı çalışmaları da tıp alanında saygıyla anılması gereken sayısız başarılarından biri. Pasteur, ilerleyen yaşına rağmen adını taşıyan enstitü için çalışmalarını sürdürmeye devam etti. Difteri (kuşpalazı) serumunu bulan Dr. Roux, veba mikrobunun bulucusu Dr. Yersin ve kolera mikrobunu bulan Dr. Chantemesse, Pasteur`ün başarılı öğrencilerindendi. Onun aydınlattığı bilim yolunda yürüyen sayısız insandan sadece birkaçıydı. Louis Pasteur 28 Eylül 1895 yılında, 73 yaşındayken Fransa'nın Saint-Cloud kentinde hayatını kaybetti.