17 maddede Osmanlı'nın Rumeli'ye geçişi ve ilerleyişi

Osmanlıların ilk defa 1353'te Rumeli'ye geçtiği hemen hemen her kitapta yer alan bir husustur. Ancak 1353'ten önce Osmanlı askerleri, defalarca Rumeli'ye geçmiş ve burada faaliyet göstermişlerdir. 💠 Anadolu Türkleri, Rumeli'ye ilk defa 1261'de Türkiye Selçuklu sultanı II. Gıyaseddin Keykavus'la beraber geçerek Dobruca'ya yerleşmişlerdi. 1308'de Halil isimli bir Türk'ün 800 süvari ve 2 bin piyade ile Rumeli'ye geçerek, burada Katalanlarla işbirliği yaptığını görüyoruz. 2 yıl burada kalan Türkler, Anadolu'ya geri dönerken Bizans-Ceneviz işbirliği sonucu yok edildiler. Osmanlılar, Rumeli'ye ilk defa 1322'de, Bizans'taki iç savaş sırasında geçtiler. 8 bin kişilik bir Osmanlı kuvveti, ihtiyar Andronikos'un ordusunda yer alıyordu. 💠 Bundan sonra 1329'daki Eskihisar Savaşı'nın ardından Orhan Bey'in gönderdiği kuvvetler Meriç'in denize döküldüğü yerin batısına çıktılarsa da başarılı olamadılar. 1331'de 15 bin kişilik bir Osmanlı kuvvetinin Trakya'ya çıktığını görüyoruz. 1334'te Türk askerleri yine Trakya'da faaliyet gösteriyorlardı. Osmanlılar bu örneklerde görüldüğü gibi 1353'ten önce defalarca ve büyük miktarda kuvvetlerle Rumeli'ye geçmişlerdir. Osmanlı'nın geceleyin salla Rumeli'ye geçip buraları fethettiği fikri tamamen gerçek dışıdır. 💠 Halil İnalcık, Karesi gazilerinin Rumeli'ye sallarla geçip, yağma faaliyetlerinde bulunmaları ile ilgili bilgilerin Osmanlı dönemindeki yankısından dolayı böyle bir rivayetin ortaya çıkmış olabileceğini belirtir. Gerek Süleyman Paşa'dan önce, gerekse onunla birlikte Rumeli'ye binlerce kişi ile geçilmiştir. Binlerce askerin salla geçmesi mümkün olmadığı gibi, Gelibolu'nun kısa sürede fethinin de salla geçen 30-40 kişinin başaramayacağı bir iş olduğu açıktır. 🔍 İstanbul'un fethi Osmanlı'nın gelişmesini nasıl etkiledi? Osmanlıların sistemli olarak Rumeli'ye geçişleri Bizans İmparatoru Kantakuzenos'un, Orhan Bey'den yardım istemesiyle başladı. 💠 1344'ten itibaren Osmanlılar, Bizans'ın iç mücadelelerine müdahale etmek veya Bizans üzerinde baskı kuran Sırp ve Bulgarlara karşı mücadele etmek için Rumeli'ye geçmeye başladılar. Osmanlılardan önce Rumeli'de Aydınoğlu Umur Bey faaliyetteydi. Umur Bey, Bizans'a yardım etmek için uzun müddet Balkanlarda bulunmuştu. 💠 Ancak Haçlı donanmasının İzmir'i alması onun Balkanlardaki faaliyetlerini engelledi. Umur Bey'in Kantakuzenos'a kendi yerine Orhan Gazi'yi önerdiği rivayet edilir. Süleyman Paşa, 1352'de Sırpları bozguna uğratınca, Rumeli'de yerleşme imkânı buldu. Osmanlılar bir taraftan Gelibolu, diğer taraftan Tekirdağ doğrultusunda fethe başladılar. 💠 Türk fetihleri Bizans'ta büyük bir paniğe sebep oldu. Bu sırada Süleyman Paşa, Biga'ya yakın Kemer mevkiinden 3 bin kişilik bir kuvvetle hareket ederek Bolayır'ı fethetti. 1354 yılında meydana gelen bir deprem neticesinde Gelibolu ve civarındaki diğer kalelerin yıkılması üzerine, Osmanlı kuvvetleri hemen harekete geçti. 💠 Gelibolu ve diğer kaleler ele geçirildi ve tamir edildi. Osmanlılar, bu hadiseyi Allah'ın kendilerine bir lütfu olarak yorumladılar. Karesi bölgesinden Türkler getirilerek fethedilen yerlere iskân edildi. Gelibolu ve civarının ele geçirilerek, Rumeli'de sağlam bir köprübaşı kurulması Osmanlı tarihinin dönüm noktasıdır. 🔍 İstanbul'un fethi Hristiyan dünyasında nasıl karşılandı? Halil İnalcık, Süleyman Paşa'nın Rumeli'ye yerleşince eski Türk ananesine göre derhal sağ, orta ve sol kolda uçlar teşkil ettiğini belirtir. 💠 Sol kolda Evrenos Bey faaliyet gösterirken orta kol ilk başta Süleyman Paşa'nın daha sonra da Rumeli'de sultanın otoritesini temsil eden beylerbeyinin faaliyet istikameti oldu. 1357'de Süleyman Paşa'nın ani ölümü ve Orhan Gazi'nin 12 yaşındaki oğlu Halil'in Foça korsanları tarafından kaçırılması Rumeli'de fetihleri iki sene duraklattı. Bu iki yıl müddetince Anadolu'dan getirilen Türklerle Rumeli'deki fethedilen yerlerde hâkimiyet sağlamlaştırıldı. Halil İnalcık, Osmanlı fetihlerinin iskân siyaseti ile birlikte yürütüldüğünü belirtir. Süleyman Paşa zamanında Rumeli'de tutunabilmek için başlatılan şuurlu iskân siyaseti, ondan sonra da devam ettirildi. 💠 Buralarda yapılan iskânın kısa sürede netice verdiği vakıf kayıtlarından anlaşılmaktadır. Rumeli'deki iskân hakkında ilk kayıt, 1357'de Karesi topraklarından Gelibolu yöresine ve daha sonra Hayrabolu'ya gelip yerleşen konar-göçerlerle ilgilidir. Daha sonraki yıllarda 1385'te Saruhan'dan bazı aşiretler Serez taraflarına geçirildi. Osmanlı Beyliği'nin sınırları dışındaki bölgelerde bulunan aşiretlerin fetihlere katılmaları ve Rumeli'ye yerleşmeleri, buradaki iskân faaliyetleri içerisinde önemli bir yer tutar. 💠 Anadolu beylikleri, henüz Osmanlı hâkimiyetine girmediği halde, onların idarelerinde bulunan bazı aşiretlerin Osmanlı fetih hareketlerine katılmalarında, fethedilmiş veya fethedilecek topraklar için yapılan propagandaların büyük tesiri olmuştur. Tatarlar ilk defa 1398'de Rumeli'ye geçirildi. I. Bayezid devrinde aşiretlerin daha büyük ölçüde Rumeli'ye iskân edildiği görülür. 🔍 Osmanlı Selanik'i nasıl fethetti? Beyliğin esas kuvvetlerini teşkil eden gazilerin lideri Süleyman Paşa'nın idaresindeki Osmanlı Rumelisi, Anadolu karşısında başlı başına bir bölge halini almıştı. 💠 Uclar devletin yayılışında birinci derece rol oynadılar. Uc ananesi de devamlı genişleyerek, yeni hudutlara intikal etmekteydi. Ucsancakları başlangıçta ırsi ve beylerin idaresi altında merkezi idare karşısında oldukça bağımsız bir halde idi. Uc beyleri fethedilen yerleri timar olarak kendi adamlarına dağıtır, komşu devletlerle doğrudan münasebetlere girerlerdi. Sultanlar tarafından tayin edilen beylerbeyiler, Rumeli'deki bütün sancakların üzerinde merkezi otoriteyi temsil etmekteydi. Fakat uc beyleriyle, beylerbeyi arasındaki rekabet, Fatih'e kadar Osmanlı İmparatorluğu'nun iç politikasında daima ağır basan bir faktör oldu. Osmanlılar, iç işlerini halletmiş olmaları ve düzenli fetih metotları sayesinde, Balkanlardaki genişlemede fazla zorluk çekmediler. 💠 Balkanların müdafaası için siyasi birliğin veya işbirliğinin olması gerekmekteydi. 14'üncü yüzyılın son çeyreğinde Balkanlar siyasi bakımdan birlik halinde değildi. O devirde Balkanlar, birçok devletçikler ve feodal senyörlükler halinde parçalanmış durumdaydı. Aralarındaki rekabet ve çekişmeler Osmanlılara karşı birlikte mukavemet etmelerini engellediği gibi, Osmanlı İmparatorluğu'na bir yardımcı ve daha sonra hami olarak nüfuz ve hâkimiyetini yayma imkânını verdi. Halil İnalcık, Sırp İmparatorluğu'nun zayıflamasından sonra Osmanlıların Balkanlarda hamilik rolünün başladığını söyler. 💠 İki büyük devlet, kuzeyde Macaristan, batıda ve güneyde ise Venedik siyasi parçalanmadan istifade ederek Balkanlarda yayılma politikası güdüyorlardı. Bu iki devlet siyasi ve askeri hâkimiyetle beraber Katolikliği de temsil ediyordu. Bundan dolayı hâkimiyetleri Balkanlarda halk kitleleri tarafından benimsenmedi. Fakat bu iki devletin yaptığı tazyik neticesinde Balkanlar, Katolik olmaya mahkûm gibiydi. Osmanlıların bu devletlere karşı mücadele etmeleri bu tehlikeye bir set çekti. Balkanların sosyal şartları da Osmanlı yayılışına yardım etti. Bizans'ın siyasi otoritesinin zayıflamasıyla birlikte vilayetlerde bulunan senyörler, mali ve hukuki imtiyazlarla merkeze karşı gittikçe daha bağımsız hale geldiler. 💠 Bu durum onların köylü üzerindeki angarya ve vergileri arttırmalarıyla neticelendi. Osmanlı fethiyle mahalli senyörlükler yerine merkezi ve mutlak bir devlet otoritesi bölgeye yerleşti ve bu tür feodal angaryalar kaldırıldı. Halil İnalcık, Osmanlı fetihlerinin kılıçtan ziyade istimâlet (gönül çekme) ismi verilen uzlaştırıcı bir politika ile gerçekleştirildiğini belirtir. 💠 İstimâlet, Müslüman olmayan ahalinin çeşitli vaatlerle kazanılması sayesinde Osmanlı hâkimiyet sahasının genişletilmesidir. Osmanlı idaresi yaptığı propagandayla İslam'ın müsamaha politikası çerçevesinde gayrimüslimlere can ve mal güvenliği ile dinlerinde serbestlik tanınıyor ve eski feodal bağlılıklarından kurtarıyordu. Osmanlı idaresini kabul eden gayrimüslimler askerlik hizmeti yerine 'cizye' vergisini ödedikleri takdirde hayatları, malları ve dinleri teminat altına alınırdı. Rumeli'ye geçiş ve burada bilinçli bir şekilde tutunulması Osmanlı Beyliği'nin gelişimini sağlayan en önemli faktör olarak karşımıza çıkar. 💠 Osmanlıların Rumeli'deki fetihler sonucu zenginleşmeleri, durgun bir ekonomik yapıya sahip Anadolu'daki diğer beyliklerin ahalilerini ve askeri zümrelerini etkilemiş ve böylece Osmanlılara gereken insan gücü sağlanmıştır. Osmanlıların Hristiyanlara karşı Rumeli'de yürüttüğü, kutsal savaş yani gaza siyaseti onlara büyük bir ün ve itibar kazandırmıştı. 💠 Osmanlı Beyliği gazi yönlerini Anadolu beylikleri arasında çok iyi propaganda yaparak, saygınlık ve diğer beylikler karşısında üstünlük kazandı. 🔍 Fatih Sultan Mehmet'in Anadolu ve Rumeli fetihleri

17 maddede Osmanlı'nın Rumeli'ye geçişi ve ilerleyişi

OSMANLILAR, RUMELİ’YE İLK KEZ NE ZAMAN GEÇTİLER?