Abdülhamid’in arşivinden fotoğraflar ile Osmanlı sarayları

Topkapı Sarayı Babüsselam 📌 Farsça bir kelime olan saray, 'ev, mesken, konak, menzil' anlamlarına gelir. Bunların yanı sıra 'büyük konak, hükümdarın ikametgâhı, hükümdarın sarayı, kasrı, köşkü' manalarını da karşılar. Osmanlı'da inşa ettirilen en eski saray günümüze kadar ulaşamayan Orhan Gazi'nin Bey Sarayı'dır. İstanbul'da inşa edilen ilk Osmanlı sarayı: Saray-ı Atik-i Amire Silahhane-i Hümayunları 📌 Fatih Sultan Mehmet devrinden itibaren saraylar asıl hüviyetini kazandı. Belirlenen kanunlar çerçevesinde bu yapılar inşa edilmeye başlandı. Osmanlı sarayları, Avrupa'dakiler gibi anıtsal değil daha mütevazi, yalın bir üslupla iç süslemeler insanı kucaklar. Yeni Kasr-ı Şahanelerinin dere cihetinden haricen manzara-i alisi 📌 İmparatorluğun çeşitli yerlerinde saraylar mevcuttu. Başkentin İstanbul olmasından sonra en görkemli saray, köşk ve kasır gibi yapılar burada toplandı. Hanedana ev sahipliği yapan Osmanlı sarayları Yeni Kasr-ı Hümayunlarının bir cihetle Bab-ı Şahanelerinin dâhilden manzarası 📌 Dolmabahçe'nin inşa edilmesinden sonra Topkapı Sarayı'nda padişahlar ikamet etmemeye başladı. Fakat burası hiçbir zaman önemini kaybetmedi. Sarayın en önemli alanı olan Kutsal Emanetler bölümü her yıl ziyaret edildi. Bab-ı hümayun, Topkapı Sarayı 📌 Osmanlı, İstanbul'un fethiyle bir cihan imparatorluğuna dönüştü. Bu cihan imparatorluğunun merkezi ise Fatih Sultan Mehmet'in İstanbul'u fethinden sonra inşa ettirdiği ve günümüze kadar gelen Topkapı Sarayı'ydı. Padişahlara ev sahipliği yapan ve devletin idare merkezi olan Topkapı Sarayı, sade mimarisinin yanında dünyayı değiştiren siyasi ve sosyal hikâyelerin merkeziydi. Osmanlı'ya miras kalan 7 Bizans Sarayı Dolmabahçe Sarayı 📌 Evliya Çelebi, Seyahatname adlı eserinde Dolmabahçe Sarayı'nın bugünkü yerinde Yavuz Sultan Selim'in bir köşk yaptırdığını belirtti. I. Ahmet zamanında, mekân taşla doldurularak köşk büyütüldü. Sarayın ve yerleşimin adı da buradan geldi. 📌 19. yüzyıla gelindiğinde II. Mahmut aynı yerde yeni bir saray inşa ettirdi. Dolmabahçe Sarayı Saltanat Kapısı 📌 Bugünkü yapı ise 1842 yılında I. Abdülmecid tarafından, Karabet Balyan'a inşa ettirildi. Sarayın yapımı 1853 senesine kadar devam etti. 📌 Dolmabahçe Sarayı'nın ana yapıları; Harem, Mabeyn, Saat Kulesi ve Dolmabahçe Camisi'dir. Tarihi yapıda, 285 oda ve 46 adet salon, 6 hamam ve 68 tuvalet bulur. Tüm ihtişamıyla Dolmabahçe Sarayı Çinili Köşk'ün cepheden görünüşü 📌 Çinili Köşk, Topkapı Sarayı'nın birinci avlusundan Haliç girişine doğru inen yamacın üzerinde yer alır. Fatih Sultan Mehmet'in zevk ve seyir köşkü olarak yaptırdığı Çinili Köşk'ün mimarı bilinmez. Yapı, 'Sırça Köşk', 'Sırça Saray' olarak da adlandırılır. 📌 IV. Murad döneminde köşkün içinde bazı değişiklikler yapıldı. Köşkün park tarafındaki odalarından birinde, ayna taşında tavus kuşu kabartması bulunan bir çeşme inşa edildi. 📌 17. yüzyılın sonlarında saraya mensup ağaların oturduğu bilinen bu köşk, 19 Kasım 1737'de geçirdiği yangın sonucunda büyük hasar gördü. Bunun üzerine gerçekleştirilen onarım sırasında köşkün cephe mimarisinde önemli ölçüde değişiklikler yapıldı. Alay Köşkü 📌 Alay Köşkü, padişahların geçit yapan alayları seyretmesi için inşa edildi. Topkapı Sarayı'nın Divanyolu caddesine bakan köşesindeki burcun üstünde yer alır. Köşkte çeşitli büyüklükte hizmet odaları ve yuvarlak hünkar salonu bulunur. Sarayın en dış alanında kalan Alay Köşkü'nün karşısında sadece sadrazamların girebildiği 'Paşa Kapısı' yer alır. Cihan devleti Osmanlı'nın kalbi Topkapı Sarayı Yıldız Hamidiye Camii'nde Selamlık Merasimi 📌 Yıldız Sarayı, Beşiktaş'ta oldukça geniş bir alana inşa edildi. Bu alanda ilk yapı III. Selim'in validesi Mihrişah Sultan tarafından inşa ettirildi. Sonraki padişahlar da eklemeler yapsa da asıl ihtişamlı günlerini Sultan II. Abdülhamid döneminde yaşadı. Yıldız Hamidiye Camii ve Büyük Mabeyn Dairesi 📌 Devletin idare merkezi haline gelen Yıldız Sarayı'nda, modern ve sade anlayış hakimdi. Topkapı Sarayı'na benzer bir üslupla inşa edilen Yıldız, eklenilen yapılarla beraber bir kültür ve zanaat merkezi hâline geldi. İhtişamlı mimarisiyle Hamidiye Camii Yıldız Sarayı bahçesinde oyuncular 📌 Yıldız Sarayı içerisinde basımevi, fotoğraf atölyesi, tiyatro, resim galerisi, ufak müzeler, müzik stüdyosu ve gözlemevi bulunduruyordu. Bundan dolayı bir cazibe merkezi haline geldi. Yıldız Sarayı'nın bir asırlık fotoğrafları Büyük Mabeyn Dairesi 📌Sultan Abdülhamid'in buyruğuyla inşa edilen Büyük Mabeyn Köşkü Yıldız Cami tarafında bulunur. Tavanı zengin kalem işleriyle bezeli tek katlı seyir köşküdür. Bağdat Köşkü 📌Topkapı Sarayı'nın içindeki yapılardan biri olan Bağdat Köşkü, Sultan IV. Murad tarafından yaptırıldı. Safevilere karşı kazanılan zafere istinaden bu isimle anılan kasr, Türk mimari sanatının en önemli eserlerinden biriydi. Sultan Abdülhamid döneminde yeni düzenlemeler yapıldı. Padişah, Ramazan ayının on beşinde saraya geldiğinde bir süre burada dinlenirdi. Bab-ı Hümayun ve Sultan III. Ahmed Çeşmesi 📌 Topkapı Sarayı'nın dışarıya açılan en büyük kapısına Bab-ı Hümayun adı verilir. III. Ahmed Çeşmesi, Topkapı Sarayı'nın Bab-ı Hümayun kapısının karşısında, bir Lale Devri eseri olarak yer alır.Sarayın giriş kapısı ile Ayasofya Cami arasında yer alan, İstanbul'un ünlü çeşmelerinden biridir. Yeni Kasr-ı Hümayunlarının üst katında oda-i şahaneleri 📌 Kasr-ı hümayun, selâtin camilerde ve resmî binalarda yer alan, padişahların dinlenmesi ve görüşmeler yapması için inşa edilen kasırlardır. ilk kez IV. Murat döneminde yapıldı. Yeni Kasr-ı ali-i şahanelerinin camekanı 📌 Osmanlı mimarisinin zarif bir örneğini teşkil eden kasırlar, sanat ve mimarlık tarihi içerisinde önemli yer tutar. Saraya bağlı olarak inşa edilir. Osmanlı döneminin önemli sarayları olan Topkapı, Dolmabahçe, Yıldız ve Çırağan Sarayı'nda da çeşitli köşk-kasırlar yer alır. Beylerbeyi Saray-ı Hümayûnu 📌 Sultanların Haliç ve Boğaziçi kıyılarında inşa edilen saraylarına sahilsaray denir. Beylerbeyi de bunlardan biridir. Eski Beylerbeyi Sarayı II. Mahmud zamanında inşa edildi. Beylerbeyi Saray-ı Hümayûnu dâhilinde Büyük Salon Hünkâr Dairesi Sofası Mavi Salon 📌 Ahşaptan yapılan bu yapıyı Sultan Abdülaziz yıktırarak yeniden inşa ettirdi. Daha çok yazlık saray olarak kullanılsa da aynı zamanda önemli devlet adamlarının ağırlandığı mekanlardan biri oldu. Beylerbeyi Saray-ı Hümayûnu dâhilinde bir oda Taht Oda-yı Âlîsi 📌 Beylerbeyi Sarayı'nın her iki katında toplam 6 salon, 24 oda,1 hamam ve 1 banyo bulunur. Batı ve Doğu üsluplarının karıştırılması ile inşa edilen Beylerbeyi Sarayı, Harem ve Mabeyn bölümleri ile Türk evi plan özelliğini taşır.