Abdülhamid’in desteklediği kültür sanat faaliyetleri

Sultan II. Abdülhamid döneminde, milli kütüphane olarak hizmet veren Kütübhâne-i Umûmî-i Osmânî, 1882 yılında kuruldu. Abdülhamid bu kütüphaneye çok önem verir; devlet sınırları içinde yayınlanmasına izin verilen her kitaptan bir nüshanın bu kütüphaneye hediye edilmesini isterdi. Bu kütüphanede, Türkçe, Arapça ve Farsçanın da içinde olduğu farklı dillerde 15 bin kitap bulunuyordu. Kütübhâne-i Bâb-ı Âlî, Kütübhâne-i Müze-i Hümâyûn, Kütübhâne-i Mülkiye, Kütübhâne-i Daru'l- Fünûn da Sultan II. Abdülhamid'in döneminde kurulan diğer kütüphanelerdi. Ayrıca Abdülhamid'in isteği ile ABD ve Avrupa'daki bazı önemli kütüphanelere de Osmanlıdan kitaplar gönderilmişti. Abdülhamid modern kütüphaneciliğin temellerini atmış ve Cumhuriyet dönemine önemli bir miras bırakmıştı. Abdülhamid'in hayatı hakkında 34 ilginç gerçek Osmanlı tarihinde müzecilik tarihinin temelleri 1846'da Mecmua-i Âsar-i Atika adlı ilk müze ile atıldı. Bu müzede Yunan, Roma ve Bizans dönemlerine ait eserler bir araya toplandı. 1869 yılında kurulan Müzehâne-i Şâhâne ile yeni bir müze açıldı ve 1881 yılında müdürlüğüne Osman Hamdi Bey getirildi. Bu kanun sayesinde, tarihi eserler devlet malı sayıldı ve yurtdışına çıkarılmaları yasaklandı. 1897 yılında Kasımpaşa Tersane-i Âmire'de kurulan Deniz Müzesi kuruldu. Ayrıca 1908'de Müze-i Askerî-i Osmânî adlı bir askeri müze kuruldu ve Anadolu'nun çeşitli yerlerinden eski silahlar toplanarak burada sergilendi. Avrupa'da başlayan bu kazılar, adeta açık hava müzesi olan ve geçmişte pek çok medeniyete ev sahipliği yapan Osmanlı coğrafyasında her geçen gün daha da yoğunlaştı. Osmanlı'daki ilk arkeolojik kazıları Avrupalılar başlattı. Tarihi eser kaçakçılığının dönemin siyasi atmosferinin de etkisiyle artması nedeniyle yerli araştırmacılarla kazılara devam edildi. Sultan Abdülhamid'in ilk kez sergilenen şahsi eşyaları Osman Hamid Bey ve müze uzmanı Demosten Baltacı'nın, 1897'de gerçekleştirdikleri kazıda Kral Kenropol'ün lahdi ile birlikte 21 lahit gün yüzüne çıkarıldı. Bu tarihi eserler, İstanbul'daki müzede sergilendi. Manzara ve çiçek resimlerinden hoşlanır, portre yapardı. Bunların dışında güzel tablolar toplayarak sarayda bir resim koleksiyonu da oluşturmuştu. Müdürlüğüne Osman Hamdi Bey'in getirildiği bu okul, Paris Güzel Sanatlar Mektebi esas alınarak kuruldu. Okulda resim ve heykeltıraşlık gibi alanlarda eğitim verildi. Ayrıca okul bünyesindeki üç modern resim atölyesinde pratik olarak resim yapılıyordu. Modern Osmanlı resminde Şeker Ahmed Paşa ve Osman Hamdi Bey ressamlık yönüyle öne çıkan iki önemli isimdi. Abdülhamid'in İstanbul'a armağan ettiği 50 eser Sultan II. Abdülhamid, fotoğrafa oldukça ilgili bir padişahtı ve Yıldız Sarayı'nda 1893 yılında özel bir fotoğraf atölyesi yaptırmış başına Ali Rıza Bey'i geçirmişti. Pek çok fotoğrafçıya 'Saray fotoğrafçısı' unvanı vermiş; bu isimleri, geniş Osmanlı coğrafyasının dört bir tarafını dolaşarak insan, hayvan, tabiat ve kamu binası gibi pek çok şeyin fotoğrafını çekmekle görevlendirmişti. Hüküm sürdüğü topraklardaki pek çok gelişmeyi fotoğraflar üzerinden takip etmiş ve dönemin yeniliklerini fotoğraf ile kayıt altına aldırmıştı. Pek çok devlete fotoğraf albümleri hediye etmişti. İstanbul'daki mahkûmların fotoğraflarını çektiren Sultan Abdülhamid, bu fotoğrafları Zaptiye Nezareti'nde arşivletmiş; mahkûmların isimlerini, suçları ve mahkûmiyet sürelerini kayıt altına aldırarak bir ilki gerçekleştirmişti. Dönemin yazarlarından Osman Nuri, Abdülhamid'in Cuma, pazar ve çarşamba günleri özel olarak sinema, o zamanki adı ile 'sinematoğraf' seyrettiğini zikreder. Sultan Abdülhamid'in 'Hamidiye' adını taşıyan hizmetleri Halkın sinemaya gösterdiği ilgi nedeniyle 1908'de Türkiye'deki ilk sinema olan Pathe Sineması açıldı. Osmanlı Devleti'nde bilinen ilk film çekimi 1897 yılında Alexandre Promio tarafından yapıldı. Haliç Panoraması adını taşıyan bu film sadece 1 dakika 19 saniye sürüyordu. Tiyatroya bireysel olarak da ilgi duyan Abdülhamid, Yıldız Sarayı'nda modern bir tiyatro salonu da yaptırmıştı. Abdülhamid, sadrazamla birlikte, devlet ricalinin pencerelerden, çocuklarının ise haremde oturarak oyunları seyrettikleri bilinir. Tiyatroyu çok çalıştığı ve fazla yorulduğu günlerde istirahat ve eğlence vesilesi olarak görürdü. Saray dışında İstanbul'un çeşitli yerlerinde de oyunlar gösterilirdi. Oyuncuların büyük çoğunluğu Ermeni tiyatroculardı. 1884'de yıktırılan Gedik Paşa Tiyatrosu, en meşhur tiyatrolardandı. 1882'de tiyatroculuğun merkezi âdeta Şehzâdebaşı olmuştu ve burada dört tiyatro faaliyetteydi. Sultan Abdülmecid ilk defa seyrettiği operayı beğenince bunun Türk gençlerine de öğretilmesini istedi. Bunun üzerine Muzikâ-i Hümâyûn'daki sanatçılar, 1848 yılında ilk opera gösterisini yaptılar. Abdülhamid, İstanbul'a gelen İtalyan opera grubundan bir aileyi maiyetine alarak Muzika-i Hümayun'a kayıt ettirdi ve sarayda opera gösterisi yapmalarını sağladı. Osmanlı'daki ilk opera bestekârı Milano'ya gönderilerek müzik eğitimi alan Dikran Çuhacıyan'dı. Ahmet Midhat Efendi'nin yazdığı ve Hristo Efendi'nin bestelediği 'Zeybekler' adlı ilk Türk operası ise 1884 yılında icra edildi.

Abdülhamid’in desteklediği kültür sanat faaliyetleri

HER KİTAPTAN BİR NÜSHA KÜTÜPHANEYE BAĞIŞLANIRDI