Alanya'daki Osmanlı karakolu: Ehmedek Kalesi

UNESCO Dünya Miras Listesi'ne girmesi için hazırlıklar yapılan Alanya Kalesi, 6 bin 500 metreyi bulan dış sur uzunluğu, bu surlar içinde yer alan İçkale ve Ehmedek Kalesi, 400'e yakın sarnıcı, burçları, hamamı ve tarihi çarşısıyla her gün binlerce yerli ve yabancı ziyaretçinin akınına uğruyor. Alanya Kalesi'nin dış surları içindeki Ehmedek Kalesi'nde geçen yıl başlayan kazı çalışmalarında yeni bulgular ortaya çıktı. 30 kişilik ekibin çalıştığı kazılarda kalenin temellerinin Helenistik döneme kadar giden duvar teknikleriyle yapıldığı tespit edildi. Bulunan Grekçe kitabelere göre kalenin ilk inşasının milattan önce 4. yüzyıla kadar uzandığı belirlendi. Akdeniz Üniversitesi Ortaçağ Arkeolojisi Anabilim Dalı Öğretim Üyesi ve Güzel Sanatlar Fakültesi Dekanı ve Alanya Kalesi Kazı Başkanı Prof. Dr. Osman Eravşar, Alanya'nın iki kalesinden birinin Ehmedek, diğerinin de İçkale olduğunu söyledi. Dış kale surlarıyla birbirine bağlanmış iki kaleden en eskisinin Ehmedek olduğunu ifade eden Eravşar, bu kalenin Anadolu'daki diğer kalelerden farklı olarak kesintisiz bir şekilde kullanıldığını vurguladı. Ehmedek'in, Osmanlı döneminden Cumhuriyet dönemine kadar askeri karakol olarak kullanıldığını bildiklerini ifade eden Eravşar, şunları kaydetti: 'Biz 2017 yılından itibaren bu alanda arkeolojik kazı çalışmalarına başladık. Bunun neticesinde Ehmedek'in içerisinde birtakım veriler ele geçirdik. Ehmedek'te üç kule var ve bu kuleler birbirlerine bitişik yapılmış. Alanya'nın en eski yerleşim yeri burası. Alanya'da höyük bulunmuyor ama ancak iki kule ağzına kadar toprak dolu. Aşağı yukarı 20-25 metrelik dolgu var. Bu, şu anlama geliyor; Alanya'nın höyüğü bu iki kule. Dolayısıyla burada ileri yıllarda höyük kazma tekniği kullanarak arkeolojik kazı çalışması yapacağız.' Kültür ve Turizm Bakanlığının gezi yolu dolaşım güzergâhıyla ilgili projesine zemin oluşturmak amacıyla Ehmedek'in üçgen burcu olarak tanımladıkları alanda kazı çalışmalarını yürüttüklerini belirten Eravşar, 2018 kazısı programı çerçevesinde buradaki çalışmaları tamamlayarak gezi güzegâhını hizmete sokmayı planladıklarını anlattı. Eravşar bu kapsamda kalede bu yıl küçük bir sondaj açtıklarını dile getirerek, şu bilgileri aktardı: 'Bu çalışmada üç ayrı farklı katman tespit ettik ve en alt katman bir yangın tabakası. Bu kül tabakasından çok zengin buluntular ele geçirdik. Osmanlı dönemine ait kale tüfekleri bulduk. Ne yazık ki dipçik kısımları yanmış ama metal aksamları sağlam çıkmış ki bu bölgede rastlanmayan bir buluntuydu. Bol miktarda top güllesi ele geçirildi. Ayrıca geçtiğimiz sene yakut olan bir yüzük bulduk. Değerli bir parça. Osmanlı dönemine ait olduğunu düşünüyoruz. Onun dışında çok sayıda sikkeler ele geçirdik. Helenistik dönemine ait bir de parça bulduk. Onlar da çok değerli.' Şu anda son katmanı kazdıklarını anlatan Eravşar, burada zengin veriler çıkmasını beklediklerini sözlerine ekledi. Çalışmaların Anadolu'nun bu bölgesinin tarihini aydınlatacağını vurgulayan Eravşar, şöyle konuştu: 'Buradaki kule muhtemelen Osmanlı döneminde, Venedik donanmasının kenti kuşattığı sıralarda, kale komutanın ikamet ettiği bir bölge. Bu çerçevede kulede sağlamlaştırmalar yapılmış. Duvar tekniğine baktığımızda ise sağlamlaştırmaları şöyle yorumlayabiliriz; alt kısımda daha büyük blok taşlardan yapılmış olan antik çağ duvar tekniği, onun üzerinde ise Ortaçağ'ın farklı duvar teknikleriyle karşılaşıyoruz. Bu duvar tekniği içerisinde ise son dönemde 'dendanlar' dediğimiz kısımların Osmanlı döneminde yapıldığını biliyoruz.' Ehmedek Kalesi'nin askeri bir birim ve çok ilginç değerlerinin bulunduğunu kaydeden Eravşar, 'Dendanın üzerindeki lster kabartıları bu çok önemli teknik. Saray tekniğinde kullanılıyor. Ne yazık ki dendan kısmında çok az parçalar kalmış.' ifadelerini kullandı. Eravşar, Ehmedek'e acilen müdahale edilerek, kale duvarlarının statik olarak güçlendirilmesi gerektiğini söyledi. Buranın turizmin can damarlarından birisi olacağını dile getiren Eravşar, bölgenin restorasyonun büyük önem arz ettiğini sözlerine ekledi. Ehmedek Kalesi, Osmanlı döneminden Cumhuriyet dönemine kadar askeri karakol olarak kullanıldı. 6 bin 500 metreyi bulan dış sur uzunluğu, bu surlar içinde yer alan İçkale ve Ehmedek Kalesi, 400'e yakın sarnıcı, burçları, hamamı ve tarihi çarşısıyla her gün binlerce yerli ve yabancı ziyaretçinin akınına uğruyor.