Arşiv fotoğraflarıyla Osmanlı döneminde öğrenciler

Medreseler, Türklerin İslamiyeti kabul etmelerinden sonra kurmuş oldukları Büyük Selçuklu ve Osmanlı Devletlerinde de en önemli ve ünlü eğitim-öğretim kurumları oldu. Gerek ilmiye mensuplarının yetiştirilmesi ve gerekse devletin değişik kadrolarına kalifiye elemanlar hazırlanması görevini üstlenmişlerdi. Medreselerde okuyan öğrenciler ise öğrenimIerine göre üç kısımdan meydana gelmekteydi; softa, danişmend ve muid. Genellikle yatılı olan öğrenciler bir miktar harçlık alırlar, mezun olanlar ise bir bekleme döneminden sonra müderris veya bir başka görevle tayin edilirlerdi. Medresede dersler müderrisler tarafından verilirdi. Genellikle ders işleniş usulü müderrisin dersi anlatması esasına dayanıyordu. *Köy ilk mektebi öğrencileri terviye-i bedeniye dersinde Bu medreseler asırlar boyunca memleketin din, hukuk ve irfan hayatı için birçok değerli alim yetiştirdi. Dönemin bu okulları devletin her tarafına yayılarak eğitim sistemini geliştirdi. *Eminönü, Yeni Camii Hünkar mahfili altından geçen öğrenciler Osmanlı'da ilköğretim kısmına denk gelen okullar ise sıbyan mektepleriydi. Padişahlar veya vezirler tarafından yaptırılmış büyük camilerin veya külliyelerin de birer mektebi bulunurdu. Genel olarak çocuklar 4-5 yaşına gelince ailesinin durumuna uygun olarak 'Amin Alayı' denilen özel bir törenle okula başlatılırdı. *Osmanlı'daki Ermeni öğrenciler Osmanlı Devleti'nde geleneksel öğretim kurumlarından biri olan dârüttalîm, taş mektep, mahalle mektebi gibi adlarla da anılan sıbyan mektepleri dinî bilgilerin öğretildiği kurumlardı. Dinî bilgileri öğrenmek için ilk aşama Besmele'yi öğrenmekti. Bed'-i Besmele ise 'Besmele'ye başlamak' anlamına gelir. Osmanlı Devleti'nde çocuklar dört veya beş yaşına geldiklerinde ilk mektebe, bugünkü karşılığı ile ilkokula başlarken düzenlenen törene 'Bed'-i Besmele' veya tören sırasında okunan dualara 'âmîn' denildiği için 'Âmîn Alayı' adı verilmişti. *24 Nisan 1909'da Harbiye Öğrenci subayları Fransız sefareti bekçiliğini yaparken Çocuğun hayatının önemli geçiş devrelerinden olan eğitime başlama, önceden kararlaştırılan bir günde yapılır ve mektep hocasına bu gün haber verilirdi. Bed'-i Besmele törenleri, perşembe veya pazartesi günleri yapılırdı. Törene mektepteki diğer çocuklar da katılırdı, edilen dualara âmîn dedikleri için bu çocukların oluşturduğu topluluğa Âmîn alayı adı verilirdi. Mektebin hocası, Âmîn alayına katılacak öğrencilere önceden haber verir, törende en güzel giyeceklerini giymelerini söylerdi. *24 Nisan 1909'da Harbiye Öğrenci subayları Fransız sefareti bekçiliğini yaparken Törenin yapılacağı tarih, ayrıca aile fertlerine ve yakınlara duyurulurdu. Mektebin önünde, önde ilahiciler, arkada Âmîn alayı sıraya girip, rengârenk kıyafetler içinde mektebe başlayacak çocuğun evine gelirlerdi. Besmele'ye başlayacak olan çocuk, yeni elbise giyinmiş, elbiseleri değerli mücevherlerle süslenmiş, boynuna kıymetli bir şal ve sırmalı bir cüz kesesi asılmış bir şekilde Âmin alayını beklerdi. *Heybeliada Deniz Harp Okulu öğrencileri Faytonun fenerlerine askılar asılır, çocuğun mektepte üzerine oturacağı yuvarlak veya kare şeklinde kadife gibi kıymetli kumaşlardan yapılan minder, rahle ile birlikte bir adamın başı üzerinde, faytonun önünde taşınırdı. Çocuk faytona, yakınları ile bindikten sonra fayton hareket ederdi. Faytonun arkasında ilahi okuyanlar, onların arkasında da âmînciler ilerlerdi. Bu grubu ilahici başı yönetir, ilahilerin her mısraından sonra âmînciler âmîn derlerdi. Bu şekilde önceden belirlenmiş bir güzergahta dolaşan alay, bütün halkın dikkatini çekerdi. *Divriği'de Kızılay rozeti dağıtan öğrenciler Eğer çocuk bir şeyhin çocuğuysa, şeyhin tarikatini belli eden sancaklarla, şeyhin dervişanı da alaya eşlik eder, kudüm ve halile çalınır, zikirler çekilirdi. Âmîn alayı bu şekilde daha önceden belirlenmiş güzergahta dolaştıktan sonra, çocuğun evinin kapısının önünde durur, okunan ilahi ve gülbankla (hep bir ağızdan ve makamla yapılan dua) eve girerdi. Amin alayları ile ilgili haberimize ulaşmak için tıklayın. *Osmanlı'daki bir müderris ve öğrenci Osmanlı'da ayırı bir yeri olan okullardan biri de Enderun mektepleridir. Saray hizmetinde çalışacak görevlileri yetiştirmek maksadıyla kurulan bu okul, eğitim sistemi yönüyle kendinden önce kurulmuş bütün okullardan farklılık arz eder. Genellikle aileleriyle hiçbir ilgileri kalmayan, devşirme yoluyla okula alınan çocuklar, Enderun'a alınmadan önce belli bir hazırlık eğitiminden geçmiş olmaları gerekiyordu. Enderun'a alınmadan önce çeşitli eğitimden geçen talebeler, daha sonra yeteneklerine göre dağıtılırdı. *Öğretmen ve öğrenciler çiftlikte Temel prensiplerinden birisi disiplin olan Enderun mektebinde eğitim-öğretim 14 yıl sürerdi. Bunun 7-8 yılı hazırlık mekteplerinde geçerdi. Enderun mektebi öğrencileri öğrenimleri boyunca mekteplerinde yatıp kalkıyorlar, yiyip içiyorlar, ayrıca birinci yıldan başlayıp, her sınıftan artarak aylık alıyorlardı. Enderun'da görev yapan Ali Ufkî Bey, kaleme aldığı eserinde mektepten şu sözlerle bahsetti: 'Yatsı namazından sonra bütün içoğlanları kendi yerlerinde ayakta durur ve defterci, hepsinin adlarını teker teker okuyup kaçan olup olmadığına bakar. Her içoğlanı adı okunduğunda lebbeyk, yani buradayım diye cevap vermek zorundadır. Liste okunduktan sonra ve yatma izni verilmeden önce, odabaşı gün boyunca bir kusur işlemiş olanları değnekletir. *Öğrenci Koğuşu Bu da bittikten sonra, odabaşı asasının ucunu yere vurarak yatma vaktinin geldiğini belirtir. O zaman herkes küçük yatağını hazırlamaya başlar; bu yatak yarısı döşek, yarısı da örtü olarak kullanılan oldukça kalın bir battaniye, hava soğuduğunda kullandıkları ayrı bir ince örtü ve başlarının altına koydukları yaklaşık 1,5 metre uzunluğundaki küçük bir yastıktan oluşur. Tam bir sessizlik içinde yuvalarını hazırlayıp yatarlar. Ali Ufkî Bey'in kaleminden Enderun'la ilgili haberimize ulaşmak için tıklayın. *Silah eğitimi yapan askeri öğrenciler Darülfünun ise Osmanlı döneminde, eğitim alanında atılan en büyük adımdı. Yahya Kemal, Ahmet Hamdi Tanpınar, Ziya Gökalp ve Fuat Köprülü gibi şairleri, düşünürleri ile bir eğitim yuvasına dönüşen Darülfünun, aynı zamanda İstanbul'un işgaline tepki gösteren ilk kurumdu. Medreseden modern üniversiteye geçişte önemli bir rol oynayan Darülfünun, Türk yükseköğretim hayatında çok önemli bir yere sahiptir. 18. yüzyılda kurulmaya başlanan Avrupai tarzdaki yüksekokulların temel özelliği, acil mesleki ihtiyaçların karşılanmasını ön planda tutmasıdır. Osmanlı'nın ilim yuvası Darülfünun'un iz bırakan hocalarıyla ilgili haberimize ulaşmak için tıklayın. *Galatasaray Lisesi (Mekteb-i Sultani) öğrencilerinden Muhtar-Bey'in Cevad Bey'e ithaflı fotoğrafı Eğitim sistemimizde önemli bir yeri olan Mekteb-i Sultani, Sultan Abdülaziz tarafından ilk kuruluş sebebine yakın bir sebeple, yine devletin önemli kademelerindeki eğitimli eleman açığını kapamak amacıyla kuruldu. Mekteb-i Sultânî'ye öğrenciler imtihanla alınacak, eğitim süresi beş yıl olacak, imtihanı kazanamayanlar üç yıl idâdî (hazırlık) sınıfında okuduktan sonra normal sınıflara alınacak ve beş yıllık eğitimlerini tamamlayacaklardı. *Galatasaray Lisesi (Mekteb-i Sultani) öğrencilerinden biri En erken 9, en geç 12 yaşındaki çocuklar kabul edilecekti. Mektepte Türkçe, Fransız dili ve edebiyatı, ahlâk ve âdâb, Latince, Grekçe, Osmanlı tarihi, genel tarih, Osmanlı coğrafyası, genel coğrafya, matematik, kozmografya, mekanik, fizik, kimya, tabiat bilgisi, hukuk, mülkî idare, hitabet ve edebiyat, hat ve resim, muhasebe, defter tutma gibi dersler okutulacaktı. *Galatasaray Lisesi (Mekteb-i Sultani) öğrencilerinden Mustafa Cumhuriyet döneminde Galatasaray Lisesi'ne dönüşen okulun eğitiminde Tevhid-i Tedrisat Kanunu ile bazı değişikliklere gidildi. Eğitim süresi beş yıldan altı yıla çıkarıldı. Başta futbol olmak üzere tiyatro, folklor vb. faaliyetler bu okul kanalıyla Türkiye'ye girdi. Mekteb-i Sultani ile ilgili haberimize ulaşmak için tıklayın. Sultan II. Mahmud, 14 Mart 1827 yılında Avrupaî usulde ilk tıp fakültesi olan Mekteb-i Tıbbiye'yi kurdu. Kuruluşu, her sene Türkiye'de tıp bayramı olarak kutlanır. Sultan II. Abdülhamid zamanında Mekteb-i Tıbbiye, dünyanın en ileri tıp fakültelerinden biri haline geldi. Mekteb-i Tıbbiye'de her talebeye bir mikroskop düşüyordu. Mektebi gezen yabancı seyyah, diplomat ve ilim adamları hayranlıklarını ifade etmekten kendilerini alamamıştı. Mektebin üç yılı lise ve dört yılı da fakülte seviyesinde idi. Hakkında anlatılan fıkralarla meşhur Rum asıllı tabip Marko Paşa, Mekteb-i Tıbbiye müdürlerindendi. *Hocaları eşliğinde bir öğrenci grubunun Ayasofya Cami ziyareti Talebelerin her ihtiyacı mektep tarafından karşılanır; sivil talebeler askerlikten muaf tutulurdu. Fransızca, Arapça, Farsça ve dinî ilimler de, okutulan dersler arasındaydı. Her öğrenciye 20 kuruş aylık ve tayinat veriliyordu. 36'şar kuruş aylıklı yirmi kişilik ikinci sınıfta tıp bilgileri yanında İtalyanca da öğretilecek ve bu dilde yazılmış tıbbî eserler Türkçeye çevrilecekti. Mekteb-i Tıbbiye Şahane'nin ilk kez ortaya çıkan fotoğrafları için tıklayın. *Erenköy Kız Lisesi öğrencileri İdman Bayramı hatırası *İzmir Ziraat Mektebi talebeleri futbol takımı *Kastamonu kız öğrenciler *Üsküdar Erkek Lisesi'nin dördüncü sınıfı öğrencileri ve muallimleri *Öğrenci ve muallim fotoğrafı