Aşiret Mektebi nedir? Aşiret Mektebi neden kuruldu?

Osmanlı Devleti, aşiret çocuklarını İstanbul terbiyesiyle yetiştirmeyi istemiş; bunun için aşiret mektebini kurmuştu. Böylece mahalli dili konuşan memurlar olarak memleketlerine dönüşte halifeye sadakatle hizmet edecekler, propagandalara aldanmayacaklardı. Sultan II. Abdülhamid'in emriyle, 1892 yılında Kabataş'ta Ömer Avni Efendi Mahallesi'nde Taşmerdiven Sokağı'ndaki binasında eğitime başladı. Bu binada bir yıl faaliyet gösteren okul daha sonra Kabataş'taki Esma Sultan Konağı'na taşınmış ve 1907 yılına kadar burada eğitime devam etmişti. Aşiret Mektebi, Osmanlı Devleti içerisindeki Arap Aşiretlerine mensup çocukların eğitimi ve devlete bağlılığını güçlendirmek için tesis edilen, direkt saraya bağlı özel bir eğitim kurumuydu. Başlangıçta sadece Arap Aşiretlerine bağlı çocuklara eğitim veren kurum daha sonra, farklı milletlere ait aşiret çocuklarına da eğitim verdi. Aşiret Mektebi'nde, aşiret reislerinin çocuklarına Türkçe öğretmek, hilafete, saltanata ve Osmanlı Devleti'ne sadakatlerini artırarak, bulundukları coğrafyaya döndüklerinde, devlet için hizmette bulunmaları amaçlanmıştı. Sultan II. Abdülhamid'in bu mektepler özel ilgilendiği, gazeteler vasıtasıyla talebelere selam gönderdiği bilinir. Aşiret Mektebi'nin kuruluş amacına bakıldığında, Fransız İhtilali sonrası Avrupa devletlerinin Osmanlı'yı parçalamak için farklı milletlere mensup Müslüman unsurları tahrik etmesi ve devlet aleyhinde kullanma isteğine karşı tedbir amacıyla bir bağ tesis olduğu görülüyordu. Aşiret reisleriyle saray arasında oluşturulması amaçlanan bu bağın Aşiret Mektebi vasıtasıyla kurulabileceği, mektepte okuyacak çocukların Türkçe öğrenerek Osmanlı kültürüyle daha yakından temasa geçecekleri ve kendilerinde Osmanlılık, Osmanlı birliği şuurunun gelişeceği düşünülmüştür. Ayrıca bu mektepte okuyacak Müslüman aşiret reislerinin çocukları İstanbul'a halifeye ve Türklere ısındırılmış olacak, dolayısıyla Avrupalıların Araplar arasında yapmış oldukları milliyetçilik propagandasının tesiri azaltılacaktı. Aşiret Mektebi'nde ilk zamanlarda Arap Aşiretlerinin reislerinin çocukları eğitim görürken, talep üzerine Doğu Anadolu ve Arnavutluk bölgelerindeki aşiretlerin reislerinin çocukları da eğitim görmeye başlamıştı. Özellikle Hamidiye Alayları'nda görev yapan Cıbranlı, Zilan, Celali, Şemski gibi aşiretlerin çocukları bu mektepte eğitim gördü. Bu açıdan ele alındığında Aşiret Mektepleri, sadece Arap Aşiretlerine değil, tüm aşiretlere hitap eder konumdaydı. 4 Ekim 1892'de eğitime başlayan mektebe Halep, Suriye, Bağdat, Basra, Musul, Diyarbakır, Trablusgarp vilayetleriyle Bingazi, Kudüs ve Zor sancaklarında 4'er kişi, Yemen ve Hicaz vilayetlerinden 5'er kişi olmak üzere toplam 50 öğrenci kabul edilmişti. Her yıl öğrenci sayısı artan mektebin, 2 yıllık programı daha sonra 5 yıla çıkarılmıştı. Okutulan dersler arasında Kur'an-ı Kerim, dini ilimler, Türkçe, Osmanlı coğrafyası, tarih, hat dersleri yer almaktaydı. Sonraki yıllarda müfredata Fransızca, hendese ve usûl-i defter dersleri eklenmişti. İbtidaiyye ve Rüşdiye mektepleri seviyesinde olduğu görülen mektepte, askeri talim dersleri de verilmekteydi. Bu mektepten mezun olan bazı çocukların Harbiye ve Mülkiye mekteplerine gönderildiği de bilinir. Yatılı ve ücretsiz olan Aşiret Mektebi, Şubat 1907 tarihinde kapatılmıştı. Mektebin kapatılmasında, öğrencilerin o gününün zararlı siyasi akımlarının tesiri altında girmesi ve beklenen amaca hizmet edemez hale gelmiş olması önemli etkendir. Aşiret Mekteb-i Hümayun binası günümüzde Kabataş Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi olarak hizmet vermektedir

Aşiret Mektebi nedir? Aşiret Mektebi neden kuruldu?

AŞİRET MEKTEBİ NEDİR?