Attila'nın Avrupa'ya yayılan hükümdarlık süreci

◼ Tarih sahnesinde kahramanlıkları ve Avrupa'yı dize getirmeleriyle meşhur olan Hunlar hakkında ilk resmi kayıtlar, Hiung-nu adıyla Çin kaynaklarında geçer. ◼ M.Ö. IV. yüzyılda Asya Hunları'nın batıya göç eden kolları olarak bilinen Avrupa Hunları, bu kıtada devlet kuran ilk Türk kavmi olarak bilinmektedir. Karadeniz'in kuzeyine yerleşen Hunlar 374-375 yıllarında, Volga ırmağının batısına geçmişlerdir. Volga Irmağı nerede? Valday tepelerinden doğan Volga Nehri Hazar nehrine dökülür. YÜZYILLARDIR DEVAM EDEN ÇİN ZULMÜ ◼ Hunların kökenine dair net bir bilgi bulunmaz. Ancak akademisyenler Hunların kökenini genellikle Orta Asya'ya dayandırırlar. Fakat kavim konusunda ortak bir fikirleri yoktur. ◼ Klasik kaynaklar, Hunları yaklaşık 370 yılında Avrupa'da ansızın beliren bir kavim olarak tanımlar. Çin kaynakları, Hunların kökenlerinin Türk olduğu yönünde kanıtlar sunar. Aynı zamanda Avrupa'da ilk devleti kuran Türk kavmi daha sonraları Hun Türkleri olarak adlandırılır. Birçok Romalı yazar, Hunların kökenlerini diğer bozkır göçebe topluluklarıyla ilişkilendirmiştir. ◼ Avrupa Hun İmparatorluğu, Kama Tarkan tarafından 352 yılında kurulur ve Hazar çevresinde önemli bir güç haline gelir. Kuruluştan itibaren 18 yıl süresince Hazar bölgesinde teşkilatlanıp devlet düzenine geçerler. Kama Tarkan kimdir? Kuzey Karadeniz'deki bozkırlarda yaşayan bir kral olan Kama Tarkan, bozkırı bir araya getirerek Avrupa Hun Devleti'ni kurdu. ◼ Aral Gölü ile Hazar Denizi'nin kuzeyindeki Alan ülkesini ele geçirdikten sonra, 374 yılında Balamir komutasında İdil Nehri kıyılarına ulaşırlar. ESKİ TÜRKLERDE TERKEN UNVANI ◼ İdil Nehri'ne kadar giden Hunlar, Karadeniz'in kuzeyindeki düzlüklerde yaşayan Ostrogotlar'ı ve Vizigotlar'ı savaşta yenilgiye uğratır. 375 yılında Hunlar'dan ağır bir darbe alan Ostrogotlar ve Vizigotlar, Hunların saldırıları karşısında batıya doğru çekilmeye başlarlar. Gotlar kimdir? İskandinavya'da yerleşik olan eski Cermen kavmi. Sonradan Avrupa'ya göç ettiler ve Hunlar karşısında Batı'ya göçtüler. Zamanla Ostrogotlar ve Vizigotlar olarak ikiye ayrıldılar. ◼ Ostrogotlar ve Vizigotlar'ın Hunlar'dan kaçmak için batıya doğru ilerlemesi, tarihte Kavimler Göçü olarak bilenen kitlesel göç hareketini başlatmış olur. ◼ Balamir'in ölümünden sonra 378 yılında Alypbi, Hunların lideri olur. Hunlar, Alypbi önderliğinde hiç zaman kaybetmeden ilerlemeye devam eder ve Trakya'ya kadar ulaşırlar. ◼ Hunlar öylesine büyük bir hızla ilerlemektedir ki Roma İmparatorluğu sınırlarına kadar ulaşırlar. Ancak Roma İmparatorluğu tarafından herhangi bir direnişle karşılaşmazlar. Bunun üzerine Hunların baskısı altındaki diğer barbar kavimler, Roma İmparatorluğu'nu zorlamaya başlar. ORTA ASYA'DA YEŞEREN TÜRK KÜLTÜRÜ ◼ Alypbi'den sonra 390 senesinde başa Uldız geçer ve Hun ordusu Macaristan'a kadar ulaşır. Uldız döneminde Hunlar dış politikada Batı Roma ile iyi ilişkiler kurmaya çalışırken Doğu Roma'yı baskı altında tutma politikası gütmüştür. ◼ Uldız'dan sonra Hunlar'ın başına Rua geçmiştir. Doğu Roma'nın kışkırttığı barbar kavimler nedeniyle Rua önderliğindeki Hunlar Balkan seferine çıkmıştır. Bu duruma hiçbir direniş gösteremeyen Doğu Roma, Hunlar'a vergi vermeyi kabul etmiştir. ◼ Attila, amcası Rua'nın yanında yetişmiş, birlikte savaşlara katılmış ve Hun siyasetini öğrenerek tecrübe kazanmıştır. Bundan sebep Attila, kardeşi Bleda ile Hun İmparatorluğu'nun liderliğini Rua'nın ölümüyle birlikte devralır. ◼ Attila ile Doğu Roma İmparatorluğu arasında Hun kaçaklarıyla ilgili görüşmeler gerçekleşir. Tuna ve Morava nehirlerinin birleştiği Margos'ta karşılaşırlar. Attila ve Bleda, görüşmeyi at sırtında yapmayı tercih eder ve Roma elçileri, bu talebi zayıf görünmemek için kabul etmek zorunda kalırlar. ◼ Ancak at sırtında uzun süre oturmayı ve müzakere yapmaya alışkın olmayan Roma elçilerinin durumu, Attila ve Bleda için eğlenceye dönüşmüştür. Görüşme sonucunda, Doğu Roma İmparatorluğu ile Hun İmparatorluğu arasında Margos Antlaşması imzalanır. Antlaşmanın tüm şartları Attila liderliğinde Hunlar'ın lehine sonuçlanır. TÜRKLERİN TARİHİ BAŞKENTİ ÖTÜKEN ◼ Attila, Batı Roma İmparatoru'nun kızıyla evlenir ve çeyiz olarak imparatorluk topraklarının yarısını talep eder. Ancak Batı Roma bu talebi reddeder ve Attila da savaş nedeni olarak üzerlerine yürür. Hunlar ve Romalıların aynı sayıdan oluşan 200 bin kişilik ordusu Katalon Ovası'nda karşı karşıya gelir. ◼ 20 Haziran 451'de, dünyanın en güçlü iki gücü savaşmak için hazırdır. Katalon Savaşı adı verilen bu muharebe, yaklaşık 24 saat sürer ve her iki taraf da büyük kayıplar verir ancak günün sonunda mağlup olan taraf Roma ordusu olur. ◼ Batı Got ordusu, savaşta kralını kaybedince geri çekilmek zorunda kalır. Attila, Roma'nın askeri depolarından biri olarak kabul edilen Galya'yı işgal eder ve o dönemde bilinen dünyada yenilmezliğini kanıtlar. Galya neresi? ◼ Attila'nın en büyük seferi sayılan İtalya seferi, Galya seferinden sonra gerçekleşir. 452 senesinin bahar mevsiminde Attila, bir kez daha Honoria ile evlilik iddiasını ortaya atar ve bu sefer ordusu ile birlikte İtalya yarımadasına doğru harekete geçer. ◼ Hun birlikleri, Alpleri geçtikten sonra, uzun bir kuşatmadan sonra Aquileia'yı ele geçirmeyi başarır. İtalya seferi, Atilla'nın başarıları arasına girer. Honoria kimdir? Justa Grata Honoria, Batı Roma İmparatoru III. Valentinianus'ün ablasıdır. Hun İmparatoru Atilla'ya yaptığı evlenme teklifi ile tanınmıştır. ◼ Attila, askeri dehasıyla tanınan bir komutandır. Hun ordusu, okçuluk ve ata binme gibi faaliyetlerde oldukça iyidir ve bu da onları çoğu düşmanları için korkutucu bir güç haline getirmiştir. ◼ Attila, bir dizi başarılı sefer düzenler ancak onun askeri yeteneklerini en fazla kullandığı seferler Batı Roma İmparatorluğu'na karşı olanlardır. MEHMET EMİN BUĞRA'NIN DOĞU TÜRKİSTAN MÜCADELESİ