Avrupa'nın ortasında kapanmayan yara Srebrenitsa

📍 Kapanmayan bir yarayı tarif ederken hangi kelimeyi değil hangi mekanı kullandığımız önemli. Srebrenitsa dinmeyen bir acı olarak 29 yıldır insanlığın önünde duruyor. 📍 Avrupa kıtasında II. Dünya Savaşı'nın arkasından yaşanmış en büyük insanlık trajedisi olarak kabul edilen Srebrenitsa katliamı unutulmuyor. Katliamı büyüten ise suskunluklar... Bosna Savaşı Öncesinde Bölgedeki Gerilimlerin Tarihsel Kökenleri 📍 11 Temmuz - 22 Temmuz 1995 tarihleri arasında yaşanan soykırımın ilk adımı Srebrenitsa'nın Ratko Mladic komutasındaki Sırp askerlerince işgal edilmesiydi. 📍 Yıllar sonra Lahey Uluslararası Adalet Divanı'nda yargılanan ve müebbet hapse mahkum edilen Ratko Mladic'in Srebrenitsa'ya ayak basması tarihteki en iğrenç soykırımlardan birinin başlangıcının ilk adımıydı. 📍 Sırpların şehre girmesinin ardından Boşnak Halk şehirde bulunan BM gücü olan Hollanda askerlerine sığındı. Ama Hollandalılar Boşnakları hiç düşünmeden Sırplara teslim etti. 📍 Bu alenen masum sivillerin öldürülmesine yardım etmekti. BM'ye bağlı Hollandalıların bu eyleminin sonucunda en az 8 bin 372 Boşnak sivil katledildi Bosna Savaşı'nın 7 binden Fazla Kurbanı Hala Kayıp 📍 Ailesinin gözü önünde işkence gören ve ardından Sırplar tarafından vahşice öldürülen Boşnak siviller, toplu mezarlara gömüldü. Bu sebepten dolayı bazı kimlik tespitleri yıllarca sürdü. 📍 Srebrenitsa'dan çıkmayı başaran ve Boşnak ordusunun kontrolündeki bölgeye ulaşmaya çalışan siviller orman yolunu tercih etmişti. Lakin bu yol 'ölüm yolu' oldu. 📍 Sırp birlikler orman içindeki yoldan gitmeye çalışan sivilleri çeşitli pusularla öldürdü. Bundan dolayı orman yolu halk tarafından bugün dahi 'ölüm yolu' olarak anılıyor. 📍 Srebrenitsa'nın acısının geçmemesi, yarasının kapanmamasının sebebi her yıl bulunan mezarlar. Günümüzde dahi yapılan kazılarda mezarlar ve kayıp insan naaşları bulunuyor. Aliya İzzetbegoviç'ten hafızalara kazınan 25 söz 📍 Bosna Savaşı sırasında Srebrenitsa'nın dışında Zvornik, Foça, Vişegrad, Biyelina, Travnik, Saraybosna'da binlerce insan Sırplar tarafından katledildi. 📍 Srebrenitsa Soykırımı'nda hayatını kaybeden Boşnaklar, Potaçari Anıt Mezarı'na defnedildi. Günümüzde soykırım esnasında naaşı bulunamayan kişi sayısı ise hala iki binin üzerinde. 📍 Srebrenitsa Soykırımı, birlikte yaşama kültürü konusunda oldukça titiz olduklarını iddia eden Avrupalıların gerçek yüzünü bize göstermesi bakımından çok önemli. 📍 Öyle ki savaş sırasında gerçekleşen Srebrenitsa Soykırımı'na en küçük bir ses dahi çıkarılmadı. Batı dünyası Sırbistan'ın yanında durdu. Yargılamalar dünya ülkelerinin yükselen seslerinin neticesinde oldu. Srebrenitsa ve mavi kelebekler 📍 Lahey'de süren davalarda sayıları elliye varan Sırp suçluya yedi yüz yıla yakın ceza verildi. Lakin cezalar binlerce insanın katledilmesi sebebiyle yetersiz olarak görüldü. 📍 Soykırımda aktif şekilde yer alan ve bugün evinde rahatça oturan yüzlerce savaş suçlusu mevcut. Lahey sadece öne çıkan suçluları kamuoyu baskısı neticesinde yargıladı. 📍 AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell ve AB Komisyonu'nun Komşuluk ve Genişlemeden Sorumlu Üyesi Oliver Varhelyi, Srebrenitsa Soykırımı'nın 29. yılı dolayısıyla ortak yazılı açıklama yaptılar. 📍 Bu açıklamada Srebrenitsa katliamı için 'modern Avrupa tarihinin en karanlık anlarından biri' ifadesi kullanıldı. Ama yıllar sonra gelen bu itiraf acizliği dile getirmek dışında bir işe yaramıyor. İnsanlık Tarihine Çalınan Kara Bir Leke 📍 Milenyum çağına beş sene kala modern ve bilimselliğin merkezi Avrupa'nın göbeğinde gerçekleştirilen Srebrenitsa Soykırımı esasında bir ırka karşı değil bir inanca karşı olan duyguları açık ediyor. 📍 Soykırımdan geriye ise Aliya İzzetbegoviç'in meşhur sözü kalıyor: 'Ve her şey bittiğinde, hatırlayacağımız şey; düşmanlarımızın sözleri değil, dostlarımızın sessizliği olacaktır.'