Ayasofya’nın 1696 yıllık hikayesi

Dünyanın en eski yapılarından Ayasofya tarih boyunca birçok değişiklikler geçirdi. Fetihle birlikte 481 yıl namaz kılındıktan sonra 1934'te müzeye çevrilen Ayasofya'da 86 yıllık özlemin ardından hasret sona erdi ve 24 Temmuz 2020'de tekrar namaz kılınmaya başlandı. 324 - I. Konstantin'in emriyle Ayasofya'nın ilk binasının inşaatına başlanıldı. 415 - II. Thedosius Ayasofya'yı tekrar inşa ettirdi. 558 - Bir yıl önce meydana gelen depremde zarar gören Ayasofya'nın ana kubbesi ve yan kubbelerinde çökmeler meydana geldi. 26 Ekim 986 - Depremde Ayasofya'nın kubbesinde çökmeler oldu. 1204 - IV. Haçlı Seferi sonucu İstanbul işgal edildi. Ayasofya yağmalanıp, harap edildi. Ayasofya Katolik mabedi oldu. 1330 - Kubbenin bir bölümünde ve doğu yönünde meydana gelen çökmeler yüzünden Ayasofya ibadet edilemeyecek hale geldi. 12 Aralık 1452 - Kardinal Isidoros Ayasofya'da Katolik ayini icra etti. Ortodokslar Ayasofya'ya gelmemeye başladı. 1453 - Ayasofya Külliyesi'nin ilk yapılarından olan medrese ve ilk minare inşa edildi. 1556 - Hürrem Sultan Hamamı olarak da bilinen Ayasofya Hamamı, Mimar Sinan tarafından inşa edildi 1599 - III. Murad Türbesi bitirildi 1648 - Sultan İbrahim öldürülünce aynı türbeye defnedildi. 1739 - I. Mahmud tarafından bir kütüphane yaptırıldı. 19 Ocak 1743 - Ayasofya İmarethanesi'nin inşası tamamlanıp, açıldı. 1825 - Ayasofya İmarethanesi ve aşçı odaları tamir ettirildi. 1861-1876 - Sultan Abdülaziz döneminde, cami, su yolları, şadırvan ve sultan türbelerinin tamiri yapıldı. Medrese yıktırılıp, tekrar inşa edildi. 1919 - İstanbul işgal edilince Binbaşı Tevfik Bey ve bir grup asker Ayasofya'yı korumakla görevlendirildi. 1931 - Thomas Whittemore, Amerikan Bizans Enstitüsü adına mozaikler üzerine çalışmak için müracaatta bulundu. 1935 - Ayasofya'nın müzeye dönüştürülmesi kararından sonra medrese yıktırıldı ve Ayasofya'da bulunan ve camiye ait olan çeşitli eşyalar, halılar, levhalar içeriden çıkarıldı. Kazasker Mustafa İzzet Efendi'ye ait büyük levhalar kapılardan dışarı çıkarılamadığı için mecburen içeride bırakıldı. Daha sonra tekrar yerlerine asıldı. 1955 - Münih'te toplanan Byzantinistler Kongresi'nin açılış konuşmasında Alman Kardinal 'Hagia Sophia'nın kubbesinde Bizans'ın yıldızı parlamaktadır ve ebediyyen parlayacaktır' deyince salonda dakikalarca süren bir alkış koptu. 6 Mayıs 1965 - Senatör Ömer Lütfi Bozcalı, Cumhuriyet Senatosu'nda yaptığı konuşmada Ayasofya Camii'nin yeniden ibadete açılması gerektiğini söyledi. 8 Ağustos 1980 - Ayasofya'nın Hünkâr Kasrı ibadete açıldı. 2009 - Ayasofya'daki padişah ve şehzade türbeleri restore edilip, ziyarete açıldı. 29 Mayıs 2020 - Fethin 567. yılı münasebetiyle gerçekleştirilen Fetih kutlamalarında Ayasofya'da Fetih 'Fetih Suresi' okundu. 24 Temmuz 2020 - Ayasofya Camii'nde 86 yıl sonra tekrar namaz kılınmaya başlandı. Erhan Afyoncu - Sabah