Beyazıd’ın yanında dini tartışmalara katılan Bizans İmparatoru II. Manuel

27 Haziran 1350 tarihinde İstanbul'da doğmuştur. Beş yaşına geldiğinde geleceğin imparatoru olarak yetiştirilmek üzere kendisine despot unvanı verilmiştir. Osmanlı Devleti'nin yükselişi karşısında batıdan yardım alabilmek amacıyla Bizans politikasının tipik bir uygulaması olarak rehine bırakılmıştır. II. Manuel Palaiologos'un en göze çarpan politik duruşu, Osmanlıların yükselişi karşısında düşmüş olduğu güç durumdan kurtulabilmek amacıyla çeşitli politik oyunlarla artık ortadan kalkmaya yüz tutmuş Bizans Devleti'ni ayakta tutmaya çalışmaktır. On beş yaşında babası İmparator İoannes Palaiologos'un Macarlardan yardım talebinde bulunmak için çıktığı yolculukta ye ralmıştır. Fakat Bizans İmparatoru eli boş dönmüş ve oğlunu da orada tutsak bırakmıştır. II. Manuel burada hayatının geri kalan kısmında sürekli olarak uygulayacağı diplomatik ilişkiler dersini öğrenmiştir. Bizans İmparatoru II. Manuel, 1391 yılında Osmanlı Sultanı I. Bâyezid'ın Sivas hâkimi Kadı Burhaneddin üzerine düzenlediği sefere Osmanlı sultanının vassalı (Osmanlı devletinden yardım alan yarı bağımlı devlet) olarak katılmış ve Osmanlı karargâhındayken Bizans sarayında aslen Venedik vatandaşı olan Demetrios Kidones, Kabasilas, Phothos, Konstantin Asanes gibi ünlü devlet adamlarına 8 mektup yazmıştır. İmparator Manuel'in bu mektupları hem Konstantinopolis halkını, hem de İmparatorun akıbetini öğrenmeye istekli Bizans'ın o dönem müttefiki Venediklileri, seferin gidişatı hakkında bilgilendirmek amacıyla yazdığı düşünülmektedir. Fakat bu mektuplar ne yazık ki Osmanlı sultanı ve halkı hakkında olumsuz ithamları içerir. Manuel'in Mektupları isimli kitapta Manuel'in devlet adamı Kidones'e yazdığı mektupta şu nefret ve ihanet dolu sözler yer almaktadır: 'Görünüşte ve gerçekte burası oldukça vahşi bir yerdir. Bu yer, bize az miktarda ağaçlık ve biraz bulanık sudan başka bir şey sağlamaz. Burası adaletin şekli olmaksızın kaçışı olmayan çok zalim ve insanlık dışı bir ölümden kaçmak için kayalıklardaki deliklere, ormanlara ve yüksek dağlara kaçan sakinler tarafından terk edildi. Çünkü mukabelede bulunmak için açılan her ağız, derhal kılıçla kapatılır. Ne çok küçük çocuklar ne de savunmasız kadınlar, hiç kimsenin canı bağışlanmaz. Zira yaşlılık ve hastalık onları bu öldürücü kılıçtan kurtulma umuduyla kaçmaktan alıkoyar. Daha da kötüsü, Persli din adamları arasında daha çok saygı duyulan Mevlana (hilekâr daha iyi bir adlandırma olabilir) unvanı, kendi halkı arasında Triballianlar, Sırplar, Mysoi, Bulgarlar ya da İlliryalılardan Arnavutlar daha fazla itibar sağlamıyor.' ..Aslına bakarsak, bu halkın (Türklerin) elinde geçmişte çektiklerinin intikamına karşılık olarak ceza uyguladıklarına inanıyorlar ve Hz. İsa'nın öcünü aldıklarına dair naralarla, durmaksızın, karşılarına çıkan herkesi katlediyorlar. Ve onlar da -fakat ben bütün bunları anlatmamalıyım;- sen muhtemelen bunu diğerlerinden duyacaksın. Bu katliam için şimdilik bu kadar yeter.' İmparator Manuel yazdığı mektuplarda anlattığı olumsuzlukların yanı sıra Osmanlı himayesindeyken dönemin entellektüelleri ile ciddi bilimsel tartışmalar ve edebi toplantılar yapmaktan büyük haz almaktaydı. Kendisini eseri Dialog'da bu keyifli işleri yönetimle ilgili mevzulardan daha çok sevdiğini dile getirir. II. Manuel, muntazaman aldığı klasik eğitimin ardından 19 yaşında İmparatorluğun ikinci büyük şehri Selanik'in yöneticisi olarak Bizans siyasi hayatında öğrendiklerini uygulama fırsatı bulmuştur. Böylece klasik edebiyat ve yazın alanında aldığı teorik eğitimi sona ererken, bir devlet adamı olarak öğrendiklerini uygulamaya koyma zamanı da gelmiştir. Savaş meydanında saltana geçen Yıldırım Bayezid için öncelikli ilke Anadolu beyliklerini kendi itaati altına almaktı. İoannis, Yıldırım'ın yardımıyla tahta geçmiş buna karşılık oğlu Manuel'i sultanın bağımlısı olarak sultanın ordusuna vermiştir. Anadolu seferinde Beyazıt'ın yanında olan Manuel, Kastamonu ve Sivas seferinde sultana hizmette bulundu. İmparator Manuel, sultanın yanında av partilerine ve işret meclislerine katılıyordu. Edebiyat ve dini konularda oldukça bilgili olan Manuel, sultanla din konusunda tartışmalarda bulundu. Yıldırım Bayezid ile konuşmaları Manuel'in Dialog isimli kitabında kayda geçmiştir. İslam ve Hıristiyanlık tartışmalarındaki ana konu, Hıristiyanların Hz. Muhammed'i tanımamaları, kabul etmemeleri ekseninde dönmekteydi. Tartışılan belli konular , İslam'ın temel akideleri, peygamberler, Hıristiyanlığın temel inanışları, iman, teslis inancı üzerineydi. Manuel, Anadolu seferi sırasında Ankara'da bir müderrisin evinde kalıyordu. Manuel, Türklerin büyük saygıyla yaklaştıkları müderrisi 'çok bilgin ve gerçekten nazik' biri olarak tanımlamıştır. Halil İnalcık'ın Osmanlı Tarihinde İslamiyet ve Din isimli eserinde aktarıldığına göre, müderrisin evinde yapılan dini tartışmalar, yirmi gün sabahtan akşama kadar dostça bir havada sürmüştür.

Beyazıd’ın yanında dini tartışmalara katılan Bizans İmparatoru II. Manuel

Bizans İmparatoru II. Manuel kimdir?